Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Κατάθλιψη

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Κατάθλιψη (European Depression Day) λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στις αρχές Οκτωβρίου, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάθλιψη (European Depression Association, EDA), μιας συμμαχίας που ιδρύθηκε το 2004 και περιλαμβάνει στους κόλπους της οργανώσεις ασθενών, ερευνητών και επαγγελματιών της υγείας από 19 χώρες, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Η ημέρα έχει ως στόχο να βελτιώσει την αντίληψη του κοινού για την ασθένεια και τη φροντίδα της.

Η κατάθλιψη είναι κατάσταση έντονης θλίψης και μελαγχολίας του ανθρώπου, η οποία συνήθως ακολουθεί ένα δυσάρεστο γι’ αυτόν γεγονός (π.χ. ερωτική απογοήτευση, απώλεια αγαπημένου προσώπου, ασθένεια, απόλυση από εργασία). Στην ψυχιατρική επιστήμη συχνά ταυτίζεται με την Κλινική Κατάθλιψη, ψυχική νόσο με συμπτώματα που κατά κανόνα διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες και είναι τόσο σοβαρά ώστε διαταράσσουν την ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί ομαλά στην καθημερινή του ζωή. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης για να περιγράψει το τέταρτο στάδιο του μοντέλου Κιούμπλερ-Ρος για την αποδοχή του θανάτου.

• Διαβάστε ακόμα: Τα 5 στάδια της θλίψης και πώς να καταλάβετε το καθένα

Η κατάθλιψη θεωρείται από τις πιο κοινές ψυχικές διαταραχές και προκαλεί σημαντική επιβάρυνση της υγείας παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από κατάθλιψη στην Ευρώπη, καθιστώντας την μία από τις πιο κοινές ασθένειες στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Η κρίση της πανδημίας του COVID-19 έχει αυξήσει τους παράγοντες κινδύνου για κατάθλιψη, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, της αυξημένης κοινωνικής απομόνωσης και των διαταραχών στην καθημερινή ρουτίνα. Αυτό αφήνει ιδιαίτερα ευάλωτους όσους έχουν προδιάθεση για κατάθλιψη.

Η Κατάθλιψη: Μια Σύγχρονη Μάστιγα

Η κατάθλιψη αποτελεί μια από τις πιο συχνές και σοβαρές ψυχικές διαταραχές της εποχής μας. Πρόκειται για μια κατάσταση που επηρεάζει όχι μόνο τη διάθεση αλλά και τη σκέψη, τη συμπεριφορά και την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου. Ενώ παλαιότερα θεωρούνταν ένα ταμπού, σήμερα αναγνωρίζεται ως ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, με εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως να βιώνουν τις επιπτώσεις της.

Τι είναι η κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια «κακή διάθεση» ή «μελαγχολία». Είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά, ακόμα και τη σωματική υγεία του ατόμου. Οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη νιώθουν μια βαθιά και επίμονη αίσθηση θλίψης, απελπισίας, αδυναμίας, ενώ συχνά χάνουν το ενδιαφέρον τους για δραστηριότητες που κάποτε τους έφερναν χαρά.

Συμπτώματα της κατάθλιψης

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με το άτομο, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν:

• Συνεχής αίσθηση θλίψης ή κενού.
• Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που κάποτε ήταν ευχάριστες.
• Αλλαγές στην όρεξη (απώλεια ή αύξηση βάρους).
• Διαταραχές ύπνου, όπως αϋπνία ή υπερβολική υπνηλία.
• Κόπωση ή απώλεια ενέργειας.
• Αυτοαπαξίωση ή υπερβολική ενοχή.
• Δυσκολία στη συγκέντρωση ή στη λήψη αποφάσεων.

Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας.

Τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες για να διαγνωστεί κάποιος με κατάθλιψη. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα συμπτώματα αυτά δεν αφορούν απλώς μια «κακή μέρα» ή μια προσωρινή απογοήτευση.

Αίτια της κατάθλιψης

Η κατάθλιψη είναι πολυπαραγοντική, που σημαίνει ότι προκαλείται από έναν συνδυασμό βιολογικών, γενετικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Κάποιοι από τους παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση της κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Βιολογικοί παράγοντες: Οι αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου, όπως η δυσλειτουργία των νευροδιαβιβαστών (π.χ. σεροτονίνη), έχουν συνδεθεί με την κατάθλιψη.
• Γενετική προδιάθεση: Η ύπαρξη ιστορικού κατάθλιψης στην οικογένεια μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισής της.
• Στρεσογόνα γεγονότα ζωής: Θάνατος αγαπημένου προσώπου, οικονομικές δυσκολίες, προβλήματα στις σχέσεις ή χρόνιο άγχος μπορούν να πυροδοτήσουν ή να επιδεινώσουν την κατάθλιψη.
• Χρόνιες ασθένειες: Η ύπαρξη σοβαρών σωματικών ασθενειών, όπως ο καρκίνος ή οι καρδιοπάθειες, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κατάθλιψης.

Επιπτώσεις της κατάθλιψης

Η κατάθλιψη μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις σε πολλούς τομείς της ζωής. Πέρα από την προσωπική δυσφορία, μπορεί να επηρεάσει την επαγγελματική απόδοση, τις κοινωνικές σχέσεις και την οικογενειακή ζωή. Οι πάσχοντες συχνά δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις καθημερινές υποχρεώσεις, και ορισμένοι μπορεί να απομονωθούν πλήρως από το περιβάλλον τους.

Θεραπεία της κατάθλιψης

Η κατάθλιψη είναι μια θεραπεύσιμη κατάσταση, αλλά η αντιμετώπισή της απαιτεί χρόνο και υπομονή. Οι κύριες μέθοδοι θεραπείας περιλαμβάνουν:

• Ψυχοθεραπεία: Η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές μορφές ψυχοθεραπείας για την κατάθλιψη, καθώς βοηθά τους ασθενείς να αναγνωρίσουν και να τροποποιήσουν τις αρνητικές σκέψεις τους.
• Φαρμακευτική αγωγή: Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση των χημικών του εγκεφάλου, βελτιώνοντας έτσι τη διάθεση και τα συμπτώματα του ασθενούς.
• Συνδυασμός: Συχνά, ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής αποδεικνύεται ιδιαίτερα αποτελεσματικός.
• Άλλες θεραπείες: Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εναλλακτικές θεραπείες, όπως η διατροφή, η φυσική άσκηση και ο διαλογισμός, μπορούν να υποστηρίξουν τη θεραπεία της κατάθλιψης.

Σημασία της υποστήριξης

Η κοινωνική και οικογενειακή υποστήριξη είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αποκατάσταση ατόμων με κατάθλιψη. Το να νιώθει κανείς ότι δεν είναι μόνος στη μάχη αυτή μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Ταυτόχρονα, είναι κρίσιμο τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια το συντομότερο δυνατό.

Καταπολέμηση του στίγματος

Παρά τις σημαντικές προόδους στη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης, το κοινωνικό στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες παραμένει σε πολλές κοινωνίες. Το να μιλήσει κάποιος για τα συναισθήματά του ή να αναζητήσει βοήθεια συχνά θεωρείται αδυναμία, γεγονός που αποθαρρύνει πολλούς ανθρώπους από το να λάβουν την απαραίτητη φροντίδα.

Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση γύρω από τα θέματα της ψυχικής υγείας είναι απαραίτητες για την καταπολέμηση του στίγματος. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε για την κατάθλιψη, τόσο πιο εύκολο γίνεται να την κατανοήσουμε και να βοηθήσουμε τους γύρω μας.

Η κατάθλιψη είναι μια σύνθετη, αλλά αντιμετωπίσιμη, διαταραχή. Η αναγνώριση των συμπτωμάτων και η έγκαιρη παρέμβαση είναι καθοριστικές για την αποτελεσματική διαχείρισή της. Η κοινωνική υποστήριξη, η σωστή θεραπεία και η καταπολέμηση του στίγματος είναι τα κλειδιά για τη βελτίωση της ζωής των ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη, αλλά και για την πρόληψη της εξάπλωσής της στην κοινωνία μας.