Μια εκκλησία 1.500 χρόνων και μια ελιά από την εποχή του Χριστού στην Απιδιά Λακωνίας 

ΛΑΚΩΝΙΑ. Στην Απιδιά Λακωνίας βρίσκεται ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μια εκκλησία 1.500 χρόνων αρχαιότερη δηλαδή κι από την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη όπως και μια ελιά 2.000 χρόνων, φυτεμένη δηλαδή την εποχή του Χριστού.

Μπορεί αυτό το χωριό να μοιάζει μικρό και όσο περνούν τα χρόνια να κρατάει όλο και λιγότερους κατοίκους, έχει όμως να μας διηγηθεί μια τεράστια ιστορία που ξεκινάει από τη Νεολιθική Εποχή και φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Το χωριό όπως το ξέρουμε σήμερα είναι σχετικά νέος οικισμός αφού πολλές φορές στο παρελθόν καταστράφηκε από φυσικά ή άλλα αίτια αλλά πάντα κατοικούνταν ξανά σε παραπλήσιες θέσεις.

Τα ευρήματα οστράκων τα οποία χαρακτηρίζουν τη Νεολιθική Εποχή ξεκαθαρίζουν ότι οι άνθρωποι χιλιάδες χρόνια πριν είχαν αναγνωρίσει τις προοπτικές για μια αυτάρκης ζωή σε αυτό τον τόπο. Οι εποχές διαδέχθηκαν η μία την άλλη αφήνοντας τα στίγματά τους σε αυτό το μέρος.

Χαρακτηριστικό της Απιδέας είναι πως υπήρξε το μοναδικό χωριό της Λακωνίας που παρήγαγε συστηματικά καπνά από τα χρόνια της τουρκοκρατίας μέχρι και μερικά χρόνια πριν.

Η παλαιοχριστιανική όμως περίοδος και αμέσως μετά η βυζαντινή άφησαν ανεξάλειπτα στίγματα σε αυτό το μικρό χωριό της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου που ανάγεται σε ανερχόμενο θρησκευτικό προορισμό.

Ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου - Μια εκκλησία αρχαιότερη και από την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Το 2011 ξεκίνησαν ενέργειες χρηματοδότησης για τη συντήρηση και την αποκατάσταση του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου από το εκκλησιαστικό συμβούλιο της Απιδέας. Ο δρόμος που έπρεπε να διανυθεί ήταν δύσκολος (ενίοτε και δύσβατος) αν αναλογιστεί κανείς τα απανωτά εμπόδια της γραφειοκρατίας και των καθυστερήσεων στις σχετικές υπηρεσίες.

Γολγοθάς ήταν επίσης και οι αποδείξεις που έπρεπε να βρεθούν ώστε να τεκμηριώσουν την αρχαιότητα του ναού μέσα από ελληνική και ξένη βιβλιογραφία ώστε να προχωρήσει το ζήτημα της χρηματοδότησης.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία αποδείχτηκε ότι η πρώτη οικοδομική φάση του ναού τοποθετείται στα τέλη του 5ου αιώνα (παλαιοχριστιανική περίοδος). Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως αρχικά οικοδομήθηκε ένας ξυλόστεγος ναός που κατά το 10ο αιώνα μετατράπηκε σε θολοσκέπαστο ναό (μεσοβυζαντινή περίοδος).

Όλα αυτά τα στοιχεία τοποθετούν το ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου να προηγείται στο χάρτη του χρονογράμματος της ανέγερσης της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, το σύμβολο της ορθοδοξίας.

Η μονόλιθη σαρκοφάγος συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα γλυπτά έργα τέχνης του 11ου – 13ου αιώνα ενώ το ξυλόγλυπτο τμήμα του τέμπλου έχει επενδυθεί με φύλλα χρυσού. Στοιχεία που δηλώνουν τον αρχιτεκτονικό πλούτο της περιοχής κατά τη βυζαντινή περίοδο.

Το αίσθημα κατάνυξης και βαθιάς ευλάβειας καθώς εισέρχεται κανείς στην εκκλησία δημιουργούν ένα μούδιασμα και μια βαθιά ανάγκη για υπόκλιση μπρος στο ιστορικό μνημείο των 1.500 χρόνων. Μόνο και μόνο η αίσθηση πως αυτός ο ναός υπάρχει στην ίδια θέση για τόσους αιώνες κι έχει δεχτεί χιλιάδες πιστούς στην αγκαλιά του αρκεί για να δημιουργήσει ένα δέος που συναντά κανείς μόνο στα ιερά σύμβολα της ανθρωπότητας.

Η ελιά που φυτεύτηκε την Εποχή του Χριστού και καρποφορεί ακόμα

Ένα ακόμη μνημείο (φυσικό αυτή τη φορά) στον οικισμό της Απιδιάς είναι το υπεραιωνόβιο ελαιόδεντρο πλησίον της εκκλησίας (και κοιμητηρίου) του Αγίου Δημητρίου. Οι μελετητές που διενήργησαν τις απαραίτητες ενέργειες αποφάνθηκαν πως η συγκεκριμένη ελιά διανύει ή έχει κιόλας ξεπεράσει τη δεύτερη χιλιετηρίδα της ζωής της.

Αν σκεφτείς πως εδώ και 2.000 χρόνια αυτό το δέντρο καρποφορεί, εύκολα συμπεραίνουμε γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν ιερό. Η περίμετρος του κορμού του στη βάση είναι 14,10 μέτρα ενώ η διάμετρός του αγγίζει τα 5 μέτρα. Αξίζει να σημειωθεί πως στο εσωτερικό του κορμού δημιουργείται μια τεράστια κουφάλα που μέσα χωράνε κάμποσοι άνθρωποι. Περιττό να πούμε πως στο παρελθόν, η κουφάλα του δέντρου έχει γεννήσει μερικούς από τους πιο δυνατούς θρύλους του χωριού.

Τέλος, να θυμάστε πως η εκκλησίας αλλά και η ελιά είναι χώροι πάντα περιποιημένοι και καθαροί με τις ανάλογες πληροφορίες για τον επισκέπτη. Στοιχεία που συναντάμε όλο και σπανιότερα σε ό, τι αφορά τα περισσότερα μνημεία στην Ελλάδα.