Σπάρτη: O παρεξηγημένος Καιάδας και το άγνωστο μονοπάτι για τον καταρράκτη του Ταϋγέτου

ΣΠΑΡΤΗ. Μια ανάσα από τη Σπάρτη, στην Τρύπη Ταΰγετου, ένα άγνωστο μονοπάτι μας οδηγεί σε έναν κρυφό καταρράκτη και ο παρεξηγημένος Καιάδας, μας μυεί στα απόκρυφα της Σπαρτιάτικης ιστορίας.

Αν νομίζεις πως η ευρύτερη περιοχή της Σπάρτης, δεν έχει να επιδείξει τίποτα πέρα από τον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο και τον Μυστρά, κάνεις λάθος. Όλος ο χάρτης της περιοχής, είναι σημαδεμένος με σημεία ενδιαφέροντος· από αξιοθέατα και μουσεία, μέχρι μονοπάτια και κρυμμένα τοπία στη φύση.

Το χωριό Τρύπη, είναι ένα από αυτά τα σημεία, που αν και φαινομενικά αδιάφορο, στην πραγματικότητα είναι ένα από τα πιο δυνατά «χαρτιά» της Σπάρτης. Εκτός λοιπόν από τις ταβέρνες κάτω από τα πλατάνια, στον οικισμό θα βρεις το φημισμένο σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα, τον καταρράκτη στις πηγές Κνακίωνα που το καλοκαίρι προσελκύει πολλούς επισκέπτες για μπάνιο στα κρύα νερά, ενώ το χωριό αποτελεί μια πολύ καλή αφετηρία για πεζοπορικές διαδρομές.

Ο παρεξηγημένος Καιάδας και η απόδοση της αλήθειας από την επιστημονική κοινότητα

Για να τα πάρουμε ένα - ένα και για να λύσουμε τυχόν παρεξηγήσεις και παρερμηνείες, ας ξεκαθαρίσουμε πως το σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα, αποτελεί μια από τις πιο λανθασμένες σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Βέβαια αυτό, δεν είναι και τόσο παράλογο αν αναλογιστεί κανείς, πως οι πρώτες έρευνες και οι πρώτες προσεγγίσεις, συνηγόρησαν προς την ίδια λάθος άποψη.

Οι περισσότεροι από εμάς, έχουμε συνδέσει την «τρύπα» με ένα απόκοσμο μέρος, που αποτύπωνε τη βαρβαρότητα και τη σκληράδα των Σπαρτιατών. Σύμφωνα λοιπόν με όσα γνώριζε η επιστημονική κοινότητα μέχρι πρόσφατα, εκεί οι αρχαίοι Σπαρτιάτες πετούσαν τα παιδιά τους, όταν αυτά είχαν κάποια αναπηρία ή έπασχαν από κάποια βαριά ασθένεια. Με αυτή την πράξη ξεφορτώνονταν όσο ήταν ακόμη νωρίς, «ανίκανους» ενήλικες, οι οποίοι θα γίνονταν βάρος στην πολιτεία, διασφαλίζοντας έτσι την «καθαρότητα» της φυλής τους.

Μάλιστα, όταν το 1904 διεξήχθησαν οι πρώτες έρευνες από επιστήμονες, αυτοί συμφώνησαν με την αρχική προσέγγιση· ότι δηλαδή μέσα στο βάραθρο υπήρχαν όντως σκελετοί, που ανήκαν σε παιδιά. Χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες, για να αρχίσει να αποκαθίσταται η αλήθεια, όταν ανθρωπολόγοι και αρχαιολόγοι, χρησιμοποιώντας σύγχρονες μεθόδους, άρχισαν να ενώνουν τα κομμάτια του παζλ.

Η αλήθεια λοιπόν είναι, πως στο σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα ρίχνονταν όντως άνθρωποι, οι οποίοι όμως είχαν ήδη χάσει τη ζωή τους. Πρόκειται για αιχμάλωτους πολέμου, προδότες και ιερόσυλους. Η συντριπτική πλειοψηφία των σκελετών οι οποίοι ανήκαν σε ενήλικες κι ελάχιστοι σε εφήβους, έφεραν κατάγματα και μάλιστα ένα από τα κρανία, είχε καρφωμένο επάνω του, την αιχμή ενός βέλους.

Οι ερευνητές, ανακάλυψαν εντός του σπηλαίου, δεσμά και χαλκάδες, στοιχεία που συνηγορούν στην άποψη περί αιχμαλώτων πολέμου. Δεν βρέθηκε όμως, κανένας σκελετός που να ταιριάζει σε βρέφος. Εξάλλου ο ποιητής Τυρταίος ήταν εκ γενετής τυφλός και ο βασιλιάς Αγησίλαος ήταν χωλός, επίσης εκ γενετής· στοιχεία που δηλώνουν πως οι Σπαρτιάτες δεν αντιμετώπιζαν τις αναπηρίες, με φόβο ή αποστροφή.

Κάπως έτσι και με αποδείξεις πλέον, καταρρίπτεται ο μύθος της τρύπας του Καιάδα. Παραμένει όμως ο αρχαιολογικός χώρος και είναι επισκέψιμος. Σήμερα ο επισκέπτης πέρα από ένα άνοιγμα στα βράχια, δεν θα δει τίποτα άλλο. Σαφέστατα όμως, αξίζει καθένας να ανέβει τα σκαλοπάτια, δίπλα από τον δρόμο στο χωριό Τρύπη και να φτάσει ως το φημισμένο σπήλαιο.

Το μονοπάτι που ξεκινάει από τον Καιάδα και φτάνει στον καταρράκτη του Κνακίωνα

Μετά λοιπόν από αυτή τη βουτιά στην ιστορία των Σπαρτιατών, ακολουθούμε τη σήμανση του μονοπατιού με τον μπλε κύκλο, που θα βρούμε πάνω στον δρόμο, ακριβώς κάτω από τον Καιάδα. Το μονοπάτι θα μας οδηγήσει στις πηγές του Κνακίωνα και σε έναν πανέμορφο καταρράκτη.

Η απόσταση που θα διανύσουμε περπατώντας, είναι λιγότερο από μισό χιλιόμετρο και δεν θα χρειαστεί να περπατήσουμε, περισσότερο από είκοσι λεπτά σε ένα κατηφορικό μονοπάτι. Ωστόσο, συστήνεται η χρήση μπαστουνιών ορειβασίας και παπούτσι ιδανικό για πεζοπορία, καθώς το μονοπάτι γλιστράει αρκετά, λόγω της απότομης κλίσης του.

Η διαδρομή, θα μας οδηγήσει ακριβώς στον καταρράκτη, στις πηγές του Κνακίωνα. Αν περπατήσουμε μέσα στο νερό ή πάνω στις πέτρες, θα βρεθούμε στην απέναντι όχθη όπου ακολουθώντας το μονοπάτι, σε δύο λεπτά θα έχουμε βγει στο ξέφωτο, όπου βρίσκεται το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη. Ο χώρος αναψυχής, μπροστά από τον ναό, προσφέρει πλούσια σκιά το καλοκαίρι και δροσερό πόσιμο νερό.

Όποιος αντέχει τα παγωμένα νερά του ποταμιού, μπορεί να κάνει μια βουτιά. Ειδάλλως στέκεται και απολαμβάνει, ένα από τα πιο όμορφα και εύκολα προσβάσιμα τοπία, του Ταϋγέτου.

Σαφώς, μπορεί ο οποιοσδήποτε να φτάσει στο ποτάμι μέσω του τσιμεντόδρομου που ξεκινάει από την πλατεία του χωριού. Οπωσδήποτε όμως, μια μικρή πεζοπορία στη φύση, είναι άκρως αναζωογονητική και πολύ πιο γεμάτη!