ΚΟΣΜΟΣ. Μαζί με τα ιερογλυφικά, τους οβελίσκους και τα γεωμετρικά μοτίβα, οι γάτες κατέχουν εξέχουσα θέση στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη, αντανακλώντας τη μοναδική θέση του ζώου μεταξύ των ανθρώπων που κατοικούσαν κατά μήκος του ποταμού Νείλου. Τα ζώα αρχικά υιοθετήθηκαν ως χρήσιμα αρπακτικά στην αρχαία Αίγυπτο και σταδιακά έγιναν σύμβολα θεότητας και προστασίας.

«Αν και είναι δύσκολο να πούμε ότι οι Αιγύπτιοι σκέφτηκαν το ένα ή το άλλο, δεδομένου ότι έγιναν τόσες πολλές αλλαγές στα 3.000+ χρόνια της ιστορίας τους, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, γενικά, δεν λάτρευαν τα ζώα», λέει η Julia Troche, αιγυπτιολόγος, επίκουρη καθηγήτρια. της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι και συγγραφέας του Death, Power, and Apotheosis in Ancient Egypt: The Old and Middle Kingdoms. «Μάλλον, είχαν τα ζώα ως αναπαραστάσεις θεϊκών πτυχών των θεών τους».

Είτε λατρεύονταν είτε όχι ως θεότητες, οι γάτες ήταν αναπόσπαστο μέρος της αρχαίας αιγυπτιακής ζωής. Και, με βάση τις μουμιοποιημένες γάτες που ανακαλύφθηκαν σε τάφους μαζί με ανθρώπους, είχαν σημαντικό ρόλο και στη μετά θάνατον ζωή.

Οι γάτες παρείχαν συντροφικότητα και έλεγχο παρασίτων

Για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του πολιτισμού, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έβλεπαν τις γάτες ως αμοιβαία επωφελείς συντρόφους, σύμφωνα με τον Troche. «Οι γάτες μπορεί να έμπαιναν μέσα όταν έκανε ζέστη και με τη σειρά τους έδιωχναν επικίνδυνα ζώα, όπως φίδια —πολλά από τα οποία ήταν δηλητηριώδη— και σκορπιούς», εξηγεί.

Μερικά από αυτά που γνωρίζουμε για τη λειτουργία των γατών στην αρχαία αιγυπτιακή κοινωνία προέρχονται από σκηνές της καθημερινής ζωής που απεικονίζονται σε πίνακες στους τοίχους τάφων. «Στις σκηνές των τάφων, οι γάτες παρουσιάζονται να ξαπλώνουν ή να κάθονται κάτω από καρέκλες, να κυνηγούν πουλιά και να παίζουν», λέει ο Troche. «Σε μερικά νεκρικά κείμενα, παρουσιάζονται με ένα στιλέτο, να κόβει τον Απόπι: τη θεότητα του φιδιού που απειλεί τον Ρα (θεό ήλιο) τη νύχτα στον Κάτω Κόσμο».

Συντροφιά στη μετά θάνατον ζωή

Αφού κράτησαν μια γάτα ως ζωντανό κατοικίδιο στη διάρκεια της ζωής τους, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι συνέχισαν αυτή τη σχέση και στη μετά θάνατον ζωή. «Ο τάφος ήταν το μεταθανάτιο σπίτι κάποιου για την αιωνιότητα», εξηγεί ο Troche. «Στους τάφους σας θα απεικονίζατε την οικογένειά σας, τους μεγαλύτερους τίτλους και τα βραβεία σας και τα πράγματα που σας άρεσε να κάνετε. Έτσι, το να βλέπεις γάτες να συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα ταμπλό δείχνει τη σημασία τους τόσο στην καθημερινή ζωή των αρχαίων Αιγυπτίων όσο και στην ελπίδα τους ότι συνέχισαν μαζί τους στο επέκεινα».

Σε τοίχους από τον τάφο του Nebamun, που τώρα στεγάζεται στο Βρετανικό Μουσείο, ένας πίνακας απεικονίζει μια γάτα να συνοδεύει τον Nebamun ενώ είναι έξω για ψάρεμα και κοτόπουλα. Η γάτα έχει πιάσει ένα πουλί στο στόμα της και πιάνει δύο άλλα πουλιά στα νύχια της. Ένα από τα μάτια της γάτας είναι διακοσμημένο με επιχρύσωση φύλλων χρυσού, το οποίο, σύμφωνα με το Βρετανικό Μουσείο, είναι «το μόνο γνωστό παράδειγμα επιχρύσωσης σε τοιχογραφίες στα παρεκκλήσια των τάφων της Θήβας».

Η παρουσία γατών στους τάφους δεν περιοριζόταν σε πίνακες ζωγραφικής - μερικές φορές οι γάτες μουμιοποιούνταν και τοποθετούνταν μέσα στον τάφο του ανθρώπινου συντρόφου τους, σύμφωνα με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Carnegie. Ένας λόγος που έγινε αυτό είναι ότι όταν οι γάτες μουμιοποιήθηκαν, μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν ως νεκρικά είδη. «Αυτό σήμαινε ότι ο νεκρός θα μπορούσε να κατοικήσει στο σώμα της μουμιοποιημένης γάτας στη μετά θάνατον ζωή», εξηγεί η Monique Skidmore, καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Deakin και συντάκτρια του Trip Anthropologist.

Οι αρχαίοι ευγενείς έκαναν τις γάτες μόδα

Όπως συμβαίνει σε διάφορους πολιτισμούς και κουλτούρες, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έβλεπαν τους βασιλιάδες ως διαμορφωτές της τάσης, παίρνοντας τα στοιχεία από τους κυρίαρχους γευσιγνώστες για τα πάντα, από το φαγητό, τη μόδα και τα αιλουροειδή.

«Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν τόσο μεγάλη εκτίμηση για τις γάτες λόγω των πρακτικών και των προτιμήσεων των θεών τους, αλλά και επειδή οι βασιλιάδες τους, οι Φαραώ, διατηρούσαν γιγάντιες γάτες», λέει ο Skidmore. «Μέλη της αιγυπτιακής βασιλικής τάξης έντυναν τις γάτες τους στα χρυσά και τις άφηναν να φάνε από τα πιάτα τους». Αν και τα μέλη των κατώτερων τάξεων δεν ήταν σε θέση να ντύνουν τις γάτες τους με πολύτιμα μέταλλα, σημειώνει ότι έφτιαχναν και φορούσαν τα δικά τους κοσμήματα με σχέδια αιλουροειδών.

Και ενώ οι γάτες ήταν το αγαπημένο των φαραώ, ορισμένα από τα χαρακτηριστικά τους ήταν πιο σημαντικά κατά τη διάρκεια ορισμένων δυναστικών εποχών από άλλα, εξηγεί ο Skidmore. «Η Μπαστέτ, για παράδειγμα - η κόρη των θεών Ρα και Ίσιδας - απεικονίστηκε αρχικά ως μια άγρια ​​λέαινα, αλλά αργότερα ως μια οικόσιτη γάτα: μια υπάκουη μητέρα με πολλά γατάκια και προστάτιδα της οικογένειας», προσθέτει.

Οι γάτες είχαν πολυπόθητα χαρακτηριστικά

Εκτός από την εκτίμηση της ικανότητάς τους να κρατούν τα τρωκτικά, τα φίδια και άλλα παράσιτα έξω από τα σπίτια τους, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι κατάλαβαν ότι οι γάτες όλων των μεγεθών είναι έξυπνες, γρήγορες και δυνατές.

«Η Σεχμέτ ήταν μια θεά λέαινα που ήταν πολεμίστρια και θεά προστάτιδα που κρατούσε μακριά τους εχθρούς του θεού του ήλιου Ρα (επίσης γράφεται «Ρε») και που επίσης κρατούσε μακριά τις αρρώστιες», σημειώνει ο Τρόσε. «Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να δούμε ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν τις γάτες, γενικότερα, ως προστάτες, ενώ ταυτόχρονα σέβονταν την αγριότητά τους».

Οι γάτες στην αρχαία Αίγυπτο θεωρούνταν επίσης ότι κατέχουν έναν άλλο τύπο δύναμης: τη γονιμότητα. «Συχνά απεικονίζονται να κάθονται κάτω από γυναικείες καρέκλες, υπονοώντας μια σύνδεση με τις γυναίκες και ίσως τη γονιμότητα ευρύτερα», λέει ο Troche, σημειώνοντας ότι ο συσχετισμός μπορεί να πηγάζει από το γεγονός ότι οι γάτες έχουν πολλά γατάκια σε μια γέννα.

Η μουμιοποίηση της γάτας

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι οι θεοί τους μπορούσαν να λάβουν διαφορετικές μορφές, και με την πάροδο των αιώνων, γινόταν όλο και πιο σύνηθες οι θεοί να παίρνουν τη μορφή ζώων, συμπεριλαμβανομένων των γατών.

«Αυτοί οι θεοί δεν θα μπορούσαν να εμφανίζονται απλώς με το κεφάλι μιας γάτας, για παράδειγμα, αλλά θα μπορούσαν επίσης να κατοικούν σε σώματα γατών», εξηγεί ο Skidmore. «Γι’ αυτό μουμιοποιήθηκαν οι γάτες και δημιουργήθηκε μια ολόκληρη οικονομία γύρω από την αναπαραγωγή και τη μουμιοποίηση γατών στην αρχαία Αίγυπτο». Στην πραγματικότητα, η θανάτωση των γατών ήταν απαγορευμένη στην αρχαία Αίγυπτο με μια εξαίρεση: τη μουμιοποίηση.

«Οι γάτες δεν λατρεύονταν ως θεοί, αλλά ως σκάφη που επέλεξαν να κατοικήσουν οι θεοί και των οποίων οι θεοί επέλεξαν να υιοθετήσουν την ομοιότητα», εξηγεί ο Σκίντμορ. Μέσω της πανταχού παρουσίας τους στην τέχνη, τη μόδα και τη διακόσμηση του σπιτιού της αρχαίας Αιγύπτου, οι γάτες χρησίμευαν ως καθημερινή υπενθύμιση της δύναμης των θεών.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις