Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας (WOF) κήρυξε την 4η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας (World Obesity Day), με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις επιδημικές διαστάσεις που έχει πάρει σήμερα η παχυσαρκία και να προτείνουν λύσεις για τον περιορισμό της συχνότητας εμφάνισής της.

Η Παχυσαρκία είναι η πάθηση που προκαλείται από υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα. Έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, οδηγώντας σε μείωση του προσδόκιμου ζωής και αυξημένα προβλήματα υγείας. Ένας απλός τρόπος εκτίμησης της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), που εκφράζει το πηλίκο του σωματικού βάρους σε κιλά προς το τετράγωνο τους ύψους σε μέτρα. Ένα άτομο χαρακτηρίζεται λιποβαρές με ΔΜΣ < 18,5, φυσιολογικό με 18,5-25,0, υπέρβαρο με 25-30 και παχύσαρκο με ΔΜΣ > 30 (30-35 στάδιο I, 35-40 στάδιο II, > 40 στάδιο III).

Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο παρουσίασης πολλών σωματικών και ψυχικών παθήσεων. Τα συνοδά αυτά νοσήματα (συννοσηρότητες) εκδηλώνονται συνήθως μέσω του μεταβολικού συνδρόμου, ενός συνδυασμού προβλημάτων υγείας που συμπεριλαμβάνουν: τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, την υψηλή αρτηριακή πίεση, τις υψηλές τιμές χοληστερόλης στο αίμα και τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων.

Οι επιπλοκές που προκαλούνται μπορεί να έχουν άμεση σχέση με την παχυσαρκία ή να σχετίζονται με παράγοντες κοινής αιτιολογίας, όπως για παράδειγμα την κακή διατροφή ή την καθιστική ζωή. Η βαρύτητα της σχέσης μεταξύ παχυσαρκίας και συγκεκριμένων παθήσεων ποικίλλει. Η πάθηση με την οποία η παχυσαρκία συνδέεται περισσότερο από κάθε άλλη είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Το πλεονάζον σωματικό λίπος αποτελεί την κύρια αιτία για το 64% των περιπτώσεων διαβήτη στους άντρες και το 77% των περιπτώσεων στις γυναίκες.

Οι επιπτώσεις στην υγεία χωρίζονται σε δύο ευρείες κατηγορίες: αυτές που αποδίδονται στην αυξημένη λιπώδη μάζα (όπως είναι η οστεοαρθρίτιδα, η αποφρακτική υπνική άπνοια, ο κοινωνικός στιγματισμός) και σε αυτές που αποδίδονται στον αυξημένο αριθμό λιποκυττάρων σάκχαρο, καρκίνος, καρδιαγγειακή πάθηση, μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος). Η αύξηση του σωματικού λίπους αλλοιώνει την αντίδραση του σώματος στην ινσουλίνη και υπάρχει το ενδεχόμενο να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη. Η αύξηση του λίπους προκαλεί επίσης καταστάσεις όπως την προφλεγμονώδη κατάσταση, και την προθρομβωτική κατάσταση.

Σύμφωνα με την WOF, το 2014 το 39% του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν υπέρβαρο και το 13% παχύσαρκο, ενώ η συχνότητα της παχυσαρκίας έχει διπλασιαστεί από το 1980. Ωστόσο, πιο ανησυχητική είναι η παχυσαρκία των παιδιών, η οποία επίσης βαίνει αυξανόμενη.

Στη χώρα μας, σύμφωνα με την Πανελλήνια επιδημιολογική μελέτη που έγινε το 2003 από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) σε δείγμα 17.341 ενηλίκων και 18.055 παιδιών και εφήβων, διαπιστώθηκε ότι το 21,9% των ενηλίκων ήταν παχύσαρκοι και το 57,1% υπέρβαροι. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε συνεχής και σταθερή αύξηση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας, σε ποσοστά που κυμαίνονται από 7,2% έως 20,7%.

Οι Έλληνες δεν αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία ως ασθένεια

Οι Έλληνες τείνουν να μην αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία ως ασθένεια, παρά τα αυξημένα ποσοστά της στη χώρα, και πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για ένα προσωρινό πρόβλημα το οποίο λύνεται με δίαιτα. Επιπλέον, σε έρευνα της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ), που πραγματοποιήθηκε στο διάστημα μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 2019, καταγράφηκε μια αισθητή έλλειψη γνώσης αναφορικά με τις ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, ενώ επιβεβαιώθηκε το γεγονός, ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι επηρεάζονται σημαντικά στην καθημερινότητά τους λόγω του προβλήματος με το βάρος τους.

Όσον αφορά στον τρόπο αντιμετώπισης του υπερβάλλοντος βάρους, σύμφωνα με την έρευνα, το 68% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι είναι ενάντια στην ιατρική θεραπεία, κυρίως λόγω πιθανών παρενεργειών, καθώς και επειδή δηλώνουν αντίθετοι στη φαρμακευτική αγωγή γενικά. Αντιθέτως, το 88% απάντησε πως αναγνωρίζει τη σωστή διατροφή και τη σωματική άσκηση ως τις καλύτερες μεθόδους απώλειας βάρους.