ΚΟΣΜΟΣ. Και αν πολλοί από εμάς κάνουμε τον σταυρό μας μη μας τύχει σήμερα κάτι κακό, κανείς δεν γνωρίζει από πού και γιατί ξεκίνησε αυτή η παράδοση στην Ελλάδα. Πολλοί άνθρωποι παραδέχονται ότι αρνούνται να καθίσουν σε θέση με το 13 σε λεωφορεία ή αεροπλάνα, ενώ στα περισσότερα αεροπλάνα δεν υπάρχει η σειρά καθισμάτων «13», αλλά και ούτε αριθμός πτήσης 13. Στις κάρτες ταρό, το νούμερο 13 αντιστοιχεί στον θάνατο.

Υπάρχει μέχρι και φοβία...που ονομάζεται «triakaidekaphobia» και την έχουν όσοι τρέμουν στο άκουσμα του αριθμού 13. Πάντως, η Τρίτη και 13 θεωρείται γρουσούζικη στην Ελλάδα, αλλά και σε αρκετούς ισπανόφωνους λαούς, αντίθετα οι Αγγλοσάξονες και οι Αμερικάνοι θεωρούν την Παρασκευή και 13 ως γκαντέμικη ημέρα.

Δεισιδαιμονία που απαντάται στους Έλληνες και τους Ισπανόφωνους λαούς. Γενικώς, η Τρίτη θεωρείται αποφράς ημέρα, δηλαδή γρουσούζικη και επικίνδυνη για τους λαούς αυτούς. Όταν συμπίπτει Τρίτη και 13, οι προληπτικοί τη θεωρούν πολύ άτυχη και επικίνδυνη ημέρα. Για τους υπόλοιπους λαούς η γρουσούζικη ημέρα είναι η Παρασκευή και 13.

Οι Ισπανόφωνοι εκφράζουν την ημέρα με την παροιμία «En martes, ni te cases ni te embarques» («Την Τρίτη, μη παντρεύεσαι και μη ξεκινάς ταξίδι»), θεωρώντας την εξαιρετικά κακότυχη. Στην Ελλάδα, οι ρίζες του… κακού βρίσκονται στα βιβλία της Ιστορίας και στα... άστρα. Κάτι ανάλογο ισχύει και όταν οι προληπτικοί μέσα στην Τρίτη αποφεύγουν να αρχίσουν οποιαδήποτε εργασία, να επιχειρήσουν ταξίδι ή να τελέσουν αρραβώνα. Αντίθετα, η Τρίτη είναι η κατάλληλη για εκδηλώσεις μαγείας.

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης η αιτία

Η επικρατέστερη άποψη είναι πως η Τρίτη και 13 θεωρείται γρουσούζικη, διότι την Τρίτη 29 Μαΐου 1453 έγινε η Άλωση της Κωνσταντινουπόλης. Βέβαια, το ημερολόγιο έδειχνε 29, και όχι 13, αλλά το άθροισμα των ψηφίων του 1453 δίνει 13. Η συγκεκριμένη άποψη, όμως, μάλλον οφείλεται στην ανάγκη να βρεθεί η αιτία που συνέβη το γεγονός της Άλωσης.

Όσον αφορά τα ιστορικά γεγονότα, ισχυρότερο έρεισμα φαίνεται να έχει η θεωρία πως η Τρίτη και 13 είναι γκαντέμικη, διότι την Τρίτη 13 Απριλίου 1204 έγινε η Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους. Φυσικά, αμφότερες οι ημερομηνίες δύσκολα μπορούν να επιβεβαιωθούν ως πηγή του κακού, με τις ρίζες της.. γκαντεμιάς να εντοπίζονται στους αριθμούς 13 και 3 (Τρίτη ημέρα της εβδομάδας) και στα άστρα.

Το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού 1 σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.

Ο αριθμός 13 και η Τρίτη

Αρχικά, το 13 θεωρούνταν για χιλιάδες χρόνια ως ανεπιθύμητος αριθμός, καθώς σπάει την αρμονία του «τέλειου» 12. Η μέρα έχει δύο 12ωρα, ο χρόνος έχει 12 μήνες, οι μαθητές του Χριστού ήταν 12, τα Ευαγγέλια της Εκκλησίας μας είναι 12, οι άθλοι του Ηρακλή ήταν 12, οι φυλές του Ισραήλ ήταν 12, οι ιμάμηδες των Αλεβήδων ήταν 12, οι οι θεοί του Ολύμπου ήταν επίσης 12 κ.ο.κ. Αν σε όλα αυτά τα… ιδανικά 12άρια προστεθεί ακόμα ένα νούμερο, τότε το 13 προκαλούσε ανησυχία στους λαούς.

Όσον αφορά τον συνδυασμό της Τρίτης με το 13, αυτό έχει να κάνει με μια άλλη προκατάληψη. Η Τρίτη, ως η 3η κατά σειρά ημέρα της εβδομάδας, κουβαλά αρνητικό συναισθηματικό φορτίο. Εν προκειμένω αξίζει να σημειωθεί πως ο λαός συνηθίζει να λέει πως μια σειρά από κακά ολοκληρώνεται όταν αυτά συμβούν τρις («τρίτωσε το κακό»).

Η εξήγηση βρίσκεται στα άστρα

Άλλη μία πιθανή εξήγηση για το γρουσούζικο της ημέρας στηρίζεται στην αστρολογία. Σύμφωνα με αυτή, την Τρίτη κυρίαρχος είναι ο πλανήτης Άρης, ενώ κάποια ώρα της ημέρας (η «κακιά ώρα») επικρατεί μαζί με τον πλανήτη Κρόνο. Γι’ αυτό η ώρα αυτή θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη. Ωστόσο, κανείς δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει πότε συμβαίνει αυτό, με αποτέλεσμα ολόκληρη η Τρίτη να αντιμετωπίζεται ως «γρουσούζικη».

Μέχρι και στον κινηματογράφο

Τη… γρουσούζικη ημέρα έχει τιμήσει και ο ελληνικός κινηματογράφος με την κωμική ταινία του 1963, «Τρίτη και 13», στην οποία πρωταγωνιστούσε ο «προληπτικός» Νίκος Σταυρίδης και το «γούρι του», ο Γιάννης Γκιωνάκης. Η ταινία είναι σε σενάριο των Γιώργου Λαζαρίδη-Γιώργου Ρούσσου και σε σκηνοθεσία του Ορέστη Λάσκου, μας παρουσιάζει την καθημερινότητα ενός προληπτικού πολιτικού μηχανικού, του Νίκου Σταυρίδη, που βρίσκει το «γούρι» του στο πρόσωπο ενός παλιού του συμμαθητή -τον ρόλο τον οποίο έχει ο Γιάννης Γκιωνάκης- πολύ φτωχού, αλλά και πολύ φιλόδοξου.