Θα είναι το 2024 πιο θερμό από το 2023; Τι λένε οι ειδικοί

ΕΛΛΑΔΑ. Το 2023 έμεινε στην Ιστορία ως το πιο θερμό έτος από τότε που έχουμε συγκεκριμένα μετεωρολογικά στοιχεία, αφήνοντας πίσω του πολύ έντονα καιρικά φαινόμενα και καταστροφές, που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Τι μπορούμε να περιμένουμε για το 2024; Αν και δεν μπορεί να δοθεί μια τεκμηριωμένη απάντηση σε αυτό, οι υψηλότατες θερμοκρασίες τους δύο πρώτους μήνες του έτους, η «κληρονομιά» του 2023 και οι γενικότερες τάσεις, όπως αποτυπώνονται στα μετεωρολογικά και κλιματικά μοντέλα, ενισχύουν τις πιθανότητες το 2024 να είναι ένα θερμό έτος, μεταξύ των πέντε-δέκα θερμότερων από τα μέσα του 19ου αιώνα, που υπάρχει συστηματική καταγραφή των θερμοκρασιών. Εξάλλου, τα προηγούμενα εννέα χρόνια (από το 2015 και μετά) είναι σε διεθνή κλίμακα τα πιο θερμά στις καταγραφές μας.

«Το 2023 χαρακτηρίστηκε ως το έτος εκείνο που θα πρέπει να θυμόμαστε για την πυκνότητα και το μέγεθος ακραίων καιρικών φαινομένων που παρατηρήθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη, όπως φαίνεται και στους δύο χάρτες. Στα φαινόμενα αυτά συμπεριλαμβάνεται φυσικά και ο καταστροφικός μεσογειακός κυκλώνας «Daniel», οι πυρκαγιές στον Καναδά και στο νησί Μάουι στη Χαβάη, καθώς και τροπικοί κυκλώνες αλλά και φαινόμενα ξηρασίας και καυσώνων σε πολλές περιοχές», λέει στην «Καθημερινή» ο Χρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας. Ιδιαίτερη σημασία και για το 2024 έχει η επισήμανση του κ. Ζερεφού πως «η υπερθέρμανση του πλανήτη συνέχισε να εξελίσσεται με έναν θεαματικό τρόπο στη διάρκεια ολόκληρου του 2023 και μαζί με αυτήν πολλές περιοχές στους ωκεανούς και στις θάλασσες του πλανήτη, ιδίως στο βόρειο ημισφαίριο, έδειξαν σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας, η οποία σε πολλές περιπτώσεις ξεπέρασε και τους 3 βαθμούς Κελσίου. Μετά τον Σεπτέμβριο, άρχισε να εξελίσσεται το φαινόμενο Ελ Νίνιο στον ωκεανό έξω από το Περού στον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό και ταυτόχρονα συνέχισαν να θερμαίνονται και μεγάλα τμήματα τόσο του Ειρηνικού Ωκεανού όσο και του Ατλαντικού. Δυστυχώς οι θάλασσες προσφέρουν μεγάλη ενέργεια στην ατμόσφαιρα και μπορούν να δημιουργήσουν μεγάλα προβλήματα σε κλειστές θάλασσες, όπως είναι η περιοχή της Μεσογείου».

«Ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος του 2024 καταγράφονται ως οι πιο θερμοί μήνες παγκοσμίως στη σύγχρονη ιστορία. Επίσης, ο χειμώνας 2023-2024 στην Ελλάδα, από τον Δεκέμβριο του ’23 έως τον Φεβρουάριο του ’24, ήταν ο θερμότερος στα χρονικά καταγραφών για την Ελλάδα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά δεδομένα της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής (C3S) του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus, με τη βόρεια Ελλάδα να θερμαίνεται ακόμα περισσότερο», λέει στην «Καθημερινή» ο Σταύρος Ντάφης, ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. «Σε περιοχές της βόρειας Ελλάδας η μέση μέγιστη θερμοκρασία για τον χειμώνα του 2023-2024 κυμάνθηκε κατά 2-3 βαθμούς Κελσίου (°C) πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020, στην υπόλοιπη χώρα κατά 1-2 °C, ενώ σε κανένα σημείο της Ελλάδας η απόκλιση της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας δεν έπεσε κάτω από τους +0,5 βαθμούς», αναφέρει η ομάδα του Meteo.gr/Αστεροσκοπείου, που πραγματοποίησε και την επεξεργασία των δεδομένων. Αξίζει να υπογραμμιστεί πως στην Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια έχουν καταγραφεί οι έξι θερμότεροι χειμώνες όλων των εποχών. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία στη χώρα μας από το 1960 μέχρι και το 2024 για την περίοδο του χειμώνα παρουσιάζει άνοδο κατά 1,8 °C!

«Δυστυχώς η κλιματική κατάσταση φέτος από τον Δεκέμβριο μέχρι και σήμερα μοιάζει πολύ με την κατάσταση που επικράτησε στους αντίστοιχους μήνες το 2022-2023, δηλαδή έλλειμμα βροχοπτώσεων γενικά, με αυξημένες επιφανειακές θερμοκρασίες της θάλασσας και της ατμόσφαιρας. Αυτά προετοιμάζουν ένα καλοκαίρι για το 2024, κατά το οποίο τα εδάφη θα έχουν χαμηλή σχετική υγρασία και επομένως, θα πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ για την εμφάνιση δασικών πυρκαγιών με σημαντική ένταση, ίσως και διάρκεια, εφόσον υπάρχει απόθεμα μάζας για να καεί. Γενικά, οι εποχικές προβλέψεις είναι πολύ δύσκολες για την Ανατολική Μεσόγειο και κανείς δεν θα διακινδύνευε να ανακοινώσει τέτοιες προβλέψεις», σημειώνει ο κ. Ζερεφός.

Η επίδραση του Ελ Νίνιο

«Η ισχυρή επίδραση του Ελ Νίνιο που είναι ακόμα ενεργή και αναμένεται να εξασθενήσει την άνοιξη, η σημαντική αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας των θαλασσών στους ωκεανούς που παραμένει μέχρι τις μέρες μας, με το ανατολικό τμήμα του Ατλαντικού να είναι πολύ πιο θερμό απ’ ό,τι παλιότερα, σε συνδυασμό με τις ανοδικές τιμές των θερμοκρασιών την προηγούμενη 30ετία, οδηγούν τα μεσοπρόθεσμα μοντέλα να δίνουν –σε παγκόσμιο επίπεδο– για τους επόμενους εννέα μήνες υψηλές θερμοκρασίες, πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Οι επόμενοι μήνες φαίνεται πως θα κινηθούν πέριξ των υψηλών θερμοκρασιών που είχε το 2023 και τα πέντε θερμότερα έτη, τα οποία σημειώθηκαν όλα εντός της τελευταίας δεκαετίας», αναφέρει από την πλευρά του ο κ. Ντάφης. Τα μεσοπρόθεσμα μετεωρολογικά μοντέλα, όπως μας εξηγεί ο ερευνητής του Αστεροσκοπείου, αναφέρονται στους επόμενες εννέα μήνες, λαμβάνοντας υπόψη την κλιματολογία μιας περιοχής. Η ακρίβειά τους είναι πολύ μικρότερη από τα βραχυπρόθεσμα μοντέλα ορισμένων ημερών, που δίνουν συγκεκριμένη πρόγνωση καθώς έχουν ως αφετηρία τα μετεωρολογικά στοιχεία του συγκεκριμένου χρόνου και τόπου.

Αυτό που ανησυχεί τον κ. Ζερεφό είναι πως οι καιρικές συνθήκες του φετινού χειμώνα μοιάζουν ή είναι και ακόμα πιο έντονες από τον περυσινό, με ιδιαίτερη έμφαση στις μειωμένες βροχές αλλά και χιονοπτώσεις που σημειώθηκαν και φέτος. Θα έχουμε ανάλογα φαινόμενα με τις μεγάλες πυρκαγιές και τις καταιγίδες που είχαμε πέρυσι; «Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε, ούτε τα φαινόμενα επαναλαμβάνονται εύκολα. Ωστόσο πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι. Ο υπουργός ΥΠΕΝ ανακοίνωσε νομοσχέδιο για την έγκαιρη διαχείριση της δασικής οργανικής μάζας ώστε να αφαιρεθεί από το δασικό οικοσύστημα για να μην επαναληφθεί η ταχύτατη εξάπλωση και ένταση των δασικών πυρκαγιών. Χρειάζεται όλοι να γνωρίζουμε πώς να συμπεριφερθούμε στα ακραία καιρικά φαινόμενα, είτε αυτά είναι πλημμύρες, είτε είναι καύσωνες, είτε είναι ξηρασία, είτε είναι ακραίες καταιγίδες με κεραυνούς. Θα πρέπει από τώρα, που αρχίζει και η αντιπυρική περίοδος, όλοι να προσέχουμε και να βοηθήσουμε την πολιτεία, έτσι ώστε να πάρουμε τη μέγιστη δυνατή προστασία από αυτήν. Ο αριθμός 112 δεν σχεδιάσθηκε τυχαία, έχει σώσει χιλιάδες ζωές σε όλη μας την περιοχή», αναφέρει ο γ.γ. της Ακαδημίας.