ΜΕΣΣΗΝΙΑ. Ήταν φθινόπωρο του 1825 οταν οι ορδές του Ιμπραΐμ έφτασαν στην Γαράτζα, μια ομάδα απο 14 Γαρατζιώτισσες προσπαθώντας να ξεφύγουν βρήκαν καταφύγιο στο κάστρο της Κρέμπενης. Έβλεπαν όμως οτι ο στρατός του Ιμπραΐμ πλησίαζε και σίγουρα θα τις έπιαναν, τότε προτίμησαν να γκρεμιστούν απο τα απόκρημνα βράχια και να γλιτώσουν από την σκλαβιά. Έπεσαν όλες εκτός απο την τελευταία που πιάστηκε αιχμάλωτη και οδηγήθηκε στην σκλαβιά. Επίσης στην απέναντι πλαγιά υπήρχε μοναστήρι όπου φυλασσόταν μπαρούτι και το οποίο ανατινάχτηκε για να μην πέσει στα χέρια του στρατού του Ιμπραΐμ.

Το κάστρο χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα με βάση τα αρχαιολογικά και ιστορικά στοιχεία.

Πρόκειται για φρουριακό συγκρότημα από το οποίο σώζονται ερείπια τειχών, πύργων και κτισμάτων σε επιφάνεια 50 περίπου στρεμμάτων. Η οχύρωση είναι ιδιαίτερα ενισχυμένη στη βόρεια και ανατολική πλευρά ενώ στη δυτική δεν φαίνεται να υπάρχει οχύρωση καθώς από εκεί ο βράχος είναι πολύ απόκρημνος.

Το κάστρο αναφέρεται σαν «κάστρο της Μέλπειας» καθώς η Μέλπεια είναι το πλησιέστερο χωριό. Το παλιό όνομα της Μέλπειας ήταν Γαράντζα, γι’ αυτό οι παλιότεροι το έλεγαν και «κάστρο της Γαράντζας».

Αυτές όμως είναι νεοελληνικές ονομασίες. Το Χρονικό του Μορέως αναφέρει το «κάστρο της Δημάτρας» που οι περισσότεροι ερευνητές ταυτίζουν με το περί ου ο λόγος κάστρο. Υπάρχει και σύγχρονο χωριό Δημάτρα που είναι σε κάποια απόσταση προς τα δυτικά.

Το 1354 εμφανίζεται για πρώτη φορά η ονομασία Grembeni που αποδίδεται σαν Γκρέμπενη ή Κρεμπενή.

Είναι κάστρο φράγκικο, οικοδομημένο, το πιθανότερο, στα 1285 από τον Βάιλο του Μοριά και Δούκα των Αθηνών Γουλιέλμο ντε λα Ρος, ή κατά μία εκδοχή, παλαιότερα, από τον Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο.

Το 1296, όταν δεν έγινε δυνατή η επανάκτηση από τους Βυζαντινούς του κάστρου Αγίου Γεωργίου Σκορτών που είχε επιχειρήσει ο ηγεμόνας του Πριγκιπάτου της Αχαΐας Φλωρεντίνος του Αινώ, διετάχθη η καθ’ όλον τον χειμώνα διαρκής επάνδρωση του κάστρου της Κρεμπενής με είκοσι ιππείς από την Καστελανία Καλαμών. Αυτό δείχνει ότι λόγω θέσης το κάστρο αναδείχθηκε σε σύνορο και προπύργιο εναντίον των επεκτατικών βλέψεων των Βυζαντινών του Δεσποτάτου του Μοριά.

Το 1304, βρίσκεται στα χέρια των Φράγκων και είναι κέντρον εξορμήσεως του Κιβιτάνου των Σκορτών και Καστελάνου Καλαμάτας Νικολάου Μαύρου, εναντίον των επαναστατημένων Ελλήνων της Λινίσταινας - Ανδρίτσαινας και των στρατευμάτων του Μυστρά που πολιορκούσαν το κάστρο Beaufort (Μπωφόρ). Το Μπωφόρ ήταν κάστρο που έχτισε ο Μισίρ Φλοράς για να αντικαταστήσει τον Άγιο Γεώργιο και βρισκόταν κάπου εκεί γύρω, αλλά άγνωστο πού ακριβώς.

Το κάστρο πρέπει να πέρασε στους Παλαιολόγους του Μυστρά μάλλον το 1417-18, σε μια περίοδο που απέκτησαν και πολλά άλλα κάστρα στη Μεσσηνία.

Είναι άγνωστο πότε εγκαταλείφθηκε το κάστρο και ο οικισμός. Αυτό πρέπει να συνέβη λίγο πριν ή λίγο μετά την τουρκική κατάκτηση του Μοριά το 1460 και δεν πρέπει να ξαναχρησιμοποιήθηκε.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το κάστρο βρίσκεται σε ένα ψηλό βράχο ανάμεσα σε δυο φαράγγια που αντικρίζει από βόρεια τον Μεσσηνιακό κάμπο. Ο βράχος είναι απόκρημνος από όλες τις πλευρές εκτός από τη βορειοανατολική.

Το σχήμα του κάστρου ακολουθεί τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους και αποτελείται από δύο περιβόλους που ευθυγραμμίζονται στα βόρεια, με ίχνη αρχαίας οχύρωσης.

Στην επιφάνειά του διαμορφώνονται τυφλά αψιδώματα, πιθανότατα για την στήριξη περιδρόμου. Οι άλλες πλευρές του περιβόλου ίσως δεν ήταν τειχισμένες, καθώς ήταν απόκρημνες. Στο εσωτερικό του διακρίνονται πολλά ερείπια κτηρίων, στέρνας και εκκλησίας.

Ο εσωτερικός περίβολος, σε πολύ υψηλότερο επίπεδο, καταλάμβανε τη βορειοδυτική κορυφή του βράχου. Διακρίνονται ίχνη του τείχους που τον προφύλασσε στη βόρεια πλευρά, ενώ οι υπόλοιπες είναι φυσικά απόκρημνες. Στα βόρεια βρίσκεται ο τετράγωνος πύργος - καταφύγιο (ακρόπυργος ή donjon), ενώ στα νοτιοανατολικά υπήρχε μεγάλο ορθογώνιο κτήριο και στέρνα ωοειδούς σχήματος που εν μέρει είναι μέσα στο βράχο.