Ο κακώς εννοούμενος εθελοντισμός

Γράφει ο Νίκος Ι. Kαρμοίρης

Κάλεσμα προς εθελοντές καθηγητές για το Κοινωνικό Φροντιστήριο απηύθυνε με ανακοίνωσή του στις αρχές του μήνα ο Δήμος Σπάρτης.

«Ο Δήμος Σπάρτης, στηρίζοντας τους θεσμούς της οικογένειας και της παιδείας, έχει την διάθεση να βοηθήσει τους οικονομικά αδύναμους μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου με την διοργάνωση φροντιστηριακών μαθημάτων […]», σημείωνε τότε στην ανακοίνωσή του ο Δήμος και παρακάτω σε άλλο σημείο ανέφερε: «Το διδακτικό έργο αναλαμβάνουν εθελοντές, τελειόφοιτοι και πτυχιούχοι αντίστοιχων εκπαιδευτικών τμημάτων των Παν/μίων διαφόρων ειδικοτήτων, οι οποίοι ακούραστα και ανιδιοτελώς προσφέρουν μέρος από τον πολύτιμο προσωπικό τους χρόνο».

Το κοινωνικό φροντιστήριο του Δήμου Σπάρτης, όπως και σχεδόν όλα τα αντίστοιχα ανά την ελληνική επικράτεια, στηρίζεται κατά κόρον σε εθελοντές ΑΝΕΡΓΟΥΣ εκπαιδευτικούς. Το ερώτημα που γεννάται είναι πως ένας Δήμος που μεριμνά για «οικονομικά αδύναμους μαθητές» στηρίζει σε πλειοψηφικό ποσοστό την κοινωνική δομή του σε άνεργους εκπαιδευτικούς! Φωτεινή εξαίρεση αποτελούν, βέβαια, ελάχιστοι εν ενεργεία/διορισμένοι εκπαιδευτικοί ή συνταξιούχοι, οι οποίοι αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους προς όφελος των οικονομικά αδύνατων μαθητών. Κι αυτό είναι ο πραγματικός εθελοντισμός!

εθελοντής | εκείνος που προσφέρει τις υπηρεσίες του, συνήθως για κάποιο κοινωφελή σκοπό
εθελοντισμός | ηθελημένη παροχή υπηρεσιών χωρίς το κίνητρο της υλικής ανταμοιβής, προς όφελος της κοινωνίας

Ο εθελοντισμός στο μυαλό μου:
Έχοντας αφιερώσει όλη την ενήλικη ζωή μου μέχρι σήμερα στα κοινά, δραστηριοποιούμενος σε συλλογικότητες και προσφέροντας εθελοντική εργασία και μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου μου προς όφελος της Κοινωνίας, έχω διαμορφώσει συγκεκριμένη και αυστηρή άποψη για αυτό που ονομάζουμε «εθελοντισμό». Ο εθελοντισμός αποτελεί ύψιστο δομικό υλικό μιας αλτρουιστικής κοινωνίας. Όμως έχει, και οφείλει να έχει, όρια!

Κι εξηγούμαι:
Εθελοντισμός είναι να προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο το απόθεμα σου, είτε αυτό προέρχεται μέσω της εργασίας σου(βλέπε εν προκειμένω διορισμένους εκπαιδευτικούς που προσφέρουν εθελοντικά στα κοινωνικά φροντιστήρια), είτε από άλλες κοινωνικές δραστηριότητες (βλέπε πχ πολιτιστικοί, φιλανθρωπικοί, αθλητικοί φορείς, επιτροπές ΟΤΑ κλπ)

Εθελοντισμός ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ να προσφέρεις από το υστέρημά σου -ή ακόμα χειρότερα από τη σάρκα σου- προς όφελος της κοινωνίας, διότι μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα πιθανόν να προκύψουν σημαντικοί λόγοι ο «εθελοντής» να χρήζει ο ίδιος στήριξης των κοινωνικών δομών που υπηρέτησε! Διότι για έναν εκπαιδευτικό, τα χρόνια (= κόπος/χρόνος/χρήμα) που έχει αφιερώσει στα πανεπιστημιακά έδρανα αποτελούν την επένδυσή του για το μέλλον, ώστε να αποτελεί μία άρτια παραγωγική μονάδα στην Κοινωνία. Βέβαια οι Δήμοι επιβραβεύουν ηθικά τους εθελοντές καθηγητές αποδίδοντάς τιμητικές πλακέτες! Αλλά οι πλακέτες δεν τρώγονται! Ούτε εκποιούνται! Είναι σαν να επενδύσει κανείς σε μία επιχείρηση, η οποία αρχικά δεν ευδοκιμεί και μιας και δεν έχει πελάτες ή ζήτηση να δώσει «εθελοντικά» όλο το εμπόρευμά του στο «χ» κάλεσμα του «ψ» Δήμου.

Βέβαια το πώς θα διαχειριστεί ο καθένας την επένδυσή του είναι προσωπικό θέμα και δεν θα είχα κανέναν απολύτως λόγο να γράψω αυτό το κείμενο, αν ύστερα από μία πρόσφατη συζήτηση δεν μου στριφογύριζε για μέρες στο μυαλό το εξής:

Τον Αύγουστο προκηρύχθηκαν 30.333 θέσεις πλήρους απασχόλησης και για χρονικό διάστημα οκτώ μηνών, στο πλαίσιο της δράσης «Προώθηση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα», από τον ΟΑΕΔ. Στο Δήμο Σπάρτης αναλογούσαν 100 θέσεις εργασίας. Από αυτές, αν εξαιρέσει κανείς δύο θέσεις Χημικών (που ενδεχομένως μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς κάλυψη αναγκών εργαστηρίων, βλέπε πχ Βιολογικός) δεν υπήρξε καμία απολύτως άλλη θέση που να αντιστοιχεί σε ειδικότητες απαραίτητες για το κοινωνικό φροντιστήριο, όπως πχ φιλόλογοι, μαθηματικοί, φυσικοί κ.ά.

Το ερώτημα που γεννάται πλέον είναι εάν ο Δήμος επιλέγει τις ειδικότητες που επιθυμεί να απασχολήσει ή αυτές του επιβάλλονται από τον Οργανισμό που υλοποιεί το πρόγραμμα!

Εάν, λοιπόν η επιλογή των ειδικοτήτων είναι στο χέρι του Δήμου, δεν γράφω για αυτό το κείμενο για να καυτηριάσω πόσο ειρωνικό (sic) είναι από τη μία να μην έχεις διεκδικήσει έμμισθες θέσεις για τους εκπαιδευτικούς του κοινωνικού φροντιστηρίου σου, αλλά από την άλλη να ζητάς εθελοντές -συνήθως άνεργους- καθηγητές για διδασκαλία στο Κ.Φ.. Γράφω ώστε, την επόμενη φορά σε μία αντίστοιχη περίπτωση, οι δημοτικοί Άρχοντες να σκεφτούν πως η κοινωνική πολιτική δεν είναι μονόπλευρη κι ούτε γίνεται με τις πλάτες άλλων. Οφείλουν λοιπόν να σκέφτονται (για αυτό, άλλωστε, εκλέχθηκαν) και να μεριμνούν για όλους ένθεν κι ένθεν.

Γιατί τουλάχιστον για εμάς, που συνωστιζόμαστε δίχως προοπτική σε μια λίστα αναπληρωτών κι ωρομισθίων, είναι μεγαλύτερη ηθική επιβράβευση να φροντίσει κάποιος να διεκδικήσει μερικές έμμισθες θέσεις για τις κοινωνικές του δομές, παρά στο τέλος να μας «ανταμείψει» με μια πλακέτα για έναν κακώς εννοούμενο εθελοντισμό!