Η Εθνική Αντίσταση

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Εθνική Αντίσταση ονομάζεται το ξεσήκωμα του Ελληνικού λαού την περίοδο της κατοχής (1941 – 1944) εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της κατακτητών, με τη δημιουργία αντάρτικων οργανώσεων, για την απελευθέρωση της πατρίδας. Η σθεναρή αντίσταση του λαού απέναντι στις δυνάμεις του Άξονα έλαβε χώρα σε ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια με τα διάσπαρτα μνημεία να θυμίζουν τους τόπους εκτελέσεων και αιματοχυσίας και να είναι οι αδιάψευστοι μάρτυρες των αγώνων απέναντι στην ωμή βία.

Η πρώτη πράξη της αυθόρμητης λαϊκής αντίστασης έγινε τη νύχτα της 30ής προς την 31ην του Μάη του 1941, τότε που οι νεαροί φοιτητές της Αθήνας ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας κατέβασαν τη σβάστικα από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης που είχαν υψώσει οι αρχές κατοχής. (Στο σημείο υπάρχει αναθηματική πλάκα).

«Η πράξη μας εκείνη εκδήλωνε τη φλόγα ενός ολόκληρου λαού, τη θέλησή του» έλεγε ο Μ. Γλέζος. Άμεσο ήταν το ανακοινωθέν του Γερμανικού φρουραρχείου της Αθήνας: «Κατά την νύκταν της 30ής προς την 31ην Μαΐου υπεξηρέθη η επί της Ακροπόλεως κυματίζουσα Γερμανική σημαία παρ’ αγνώστων δραστών. Διενεργούνται αυστηραί ανακρίσεις. Οι ένοχοι και οι συνεργάτες αυτών θα τιμωρηθώσι δια της ποινής του θανάτου».

Τα μαζικά εγκλήματα των κατακτητών κατά του άμαχου πληθυσμού δεν είχαν προηγούμενο στα ιστορικά χρονικά. Με θηριώδη μανία έστελναν στα εκτελεστικά αποσπάσματα άοπλους κατοίκους πόλεων και χωριών και εκτελούσαν αδιάκριτα άντρες, γυναίκες, ακόμη και ηλικιωμένους και μικρά παιδιά. Έστηναν κρεμάλες και υπέβαλλαν σε φρικτά βασανιστήρια πατριώτες που δεν αποκάλυπταν τις διασυνδέσεις τους με τις αντιστασιακές οργανώσεις. Λεηλατώντας και κατακαίοντας χιλιάδες σπίτια από τη Βόρεια Ελλάδα ως την Κρήτη επιδείνωναν την κατάσταση ενός πληθυσμού που πάλευε καθημερινά με την πείνα και την εξαθλίωση, με εκατοντάδες να οδηγούνται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία. Τα αποτρόπαια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και μάλιστα για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια και η οργανωμένη και στοχευμένη εξόντωση συγκεκριμένης φυλής, όχι μόνο δε φανέρωναν τη διαφορετικότητα-ανωτερότητα της καταγωγής τους, όπως ήθελαν να αυτοπροσδιορίζονται, αλλά τα βαθιά αντιανθρώπινα ένστικτα μιας απολίτιστης ράτσας διακεκριμένων βαρβάρων.

Είναι βέβαιο, ότι η λαϊκή αντίσταση, η σθεναρή απάντηση στους πάνοπλους εισβολείς έχει καταγραφεί στις ξεχωριστές σελίδες της νεώτερης ιστορίας. Συνδέεται με την παρακαταθήκη και τις ιστορικές πατριωτικές καταβολές, που είναι άρρηκτα δεμένες με την αδούλωτη φυσιογνωμία και ελευθερία ενός λαού, που σφυρηλατήθηκαν κατά την μακροχρόνια διαδρομή της υπαρξιακής του πορείας. Οφείλουμε να σταθούμε, να εξάρουμε και να υπογραμμίσουμε την αυθόρμητη εξέγερση της πλειονότητας του λαού απέναντι στους κατακτητές του σκληρού βασανισμού και του επιλεκτικού αφανισμού, που χωρίς λόγο και αιτία υποδούλωσαν τη χώρα. Το υψηλό φρόνημα των Ελλήνων μπολιασμένο με τους απελευθερωτικούς αγώνες και επιφορτισμένο με τη βαριά κληρονομιά ανέδειξε για μια ακόμη φορά το μεγαλείο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ακόμη, καταδεικνύει ότι όσο ο λαός ήταν ενωμένος, η μπότα του κατακτητή δεν μπόρεσε να σταθεί και να ισορροπήσει πατώντας και ισοπεδώνοντας αξίες και ιδανικά, ηθικά στηρίγματα, αυτονόητα θεμελιώδη δικαιώματα ύπαρξης και ανεξαρτησίας του Ελληνικού έθνους.

Τη 12η Οκτωβρίου 1944 αποχώρησαν οι Γερμανοί από την Αθήνα και λίγο αργότερα από ολόκληρη τη χώρα. Η ημέρα αυτή έχει ταυτιστεί με την απελευθέρωση από τα κατοχικά στρατεύματα, μετά την αποχώρηση των οποίων χιλιάδες λαού πλημμύρισαν το κέντρο της Αθήνας πανηγυρίζοντας. Η ανάταση αυτή δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ. Γιατί αμέσως μετά ακολούθησαν τα Δεκεμβριανά και μετέπειτα ο αδελφοκτόνος αλληλοσπαραγμός. Ο εθνικός διχασμός αναδύθηκε και πάλι συντρίβοντας κάθε προσπάθεια ανασυγκρότησης ανοίγοντας βαθιές πληγές, που πέρασαν πολλά χρόνια για να επουλωθούν.

Το 1982 καθιερώθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση ως επίσημος ετήσιος εορτασμός της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης η 25η Νοεμβρίου, ημερομηνία ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου, όπου γράφτηκε μια από τις ενδοξότερες σελίδες της νεότερης Ελληνικής ιστορίας. Τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου του 1942 οι ενωμένες αντιστασιακές οργανώσεις ΕΛΑΣ* και ΕΔΕΣ** μαζί με Άγγλους σαμποτέρ οργάνωσαν και ανατίναξαν τη σιδηροδρομική γέφυρα προκαλώντας μεγάλη καθυστέρηση στη διέλευση των Γερμανών προς το νότο. Η γέφυρα, που έχει μήκος 211 μέτρα και ύψος 30 μέτρα αποκαταστάθηκε αρκετά αργότερα το 1948. Κάθε χρόνο την ημέρα αυτή στο χώρο του μνημείου στο μικρό ύψωμα που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τη γέφυρα πραγματοποιείται συγκέντρωση εκπροσώπων της πολιτείας και αντιστασιακών οργανώσεων για να τιμήσουν τη γενναία πράξη, η οποία προήλθε από την ενότητα και τον αγώνα του λαού εναντίον των δυνάμεων της εισβολής, της βίας και της υποδούλωσης.

Αποδίδοντας τιμή και ευγνωμοσύνη στους αγωνιστές που πολέμησαν και μαρτύρησαν για την ελευθερία της πατρίδας, ας επαναφέρουμε στη μνήμη λίγα λόγια από το «άξιον εστί» του Οδυσσέα Ελύτη: «…Και περάσανε μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα. Και θερίσανε πλήθος τα θηρία, και άλλους εμάζωξαν. Και την άλλη μέρα εστήσανε στον τοίχο τριάντα».

*ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός): Εθελοντικός αντάρτικος στρατός που ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1942 από το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) με αρχηγό τον Άρη Βελουχιώτη. Ήταν η μεγαλύτερη και μαζικότερη αντιστασιακή οργάνωση τότε στην Ελλάδα.
**ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος): Στρατιωτική οργάνωση που συγκροτήθηκε τον Σεπτέμβρη του 1941 με αρχηγό τον απόστρατο συνταγματάρχη Ναπολέοντα Ζέρβα.