Η ιστορία της Βέλβετ Παλμ, ένα βιβλίο από τις εκδόσεις «Τόπος» γράφτηκε από τον Θανάση Σκουρμπέλο, συγγραφέα, σκηνοθέτη και σεναριογράφο.

Το πολυσύνθετο ταλέντο του είναι κάτι εμφανές στο κείμενο, αφού είναι μια ιστορία τόσο κινηματογραφική, που η ανάγνωση της κυλά χωρίς προσκόμματα και σαν σενάριο δημιουργεί στον αναγνώστη εικόνες έντονες. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ξεπηδούν σκηνικά ολόκληρα. Σκηνικά με θρησκευτικές τελετές ή τελετές μαγείας από άλλους πολιτισμούς, παράξενες, άγριες στα μάτια μας, μα και σκηνικά από «τελετές» στο θεό χρήμα που γίνονται στα πλαίσια ενός δικτύου εκμετάλλευσης ανθρώπων, μέρος του δικού μας πολιτισμού, του σύγχρονου δυτικού.

Η ηρωίδα του βιβλίου είναι ένα μαύρο κορίτσι 14 χρόνων που έρχεται στην χώρα μας αφού έχει απαχθεί από μια χώρα της Αφρικής που σπαράσσεται από πόλεμο, κάτι πολύ συνηθισμένο μιας και οι χώρες που βρίσκονται υπό το καθεστώς κάποιας μορφής κρίσης είναι οι δεξαμενές που τροφοδοτούν αυτό το δίκτυο εκμετάλλευσης ανθρώπων που ονομάζεται trafficking.

Το trafficking είναι η σύγχρονη μορφή δουλεμπορίου, πρόκειται για την συλλογή, τη μεταφορά, τη μετακίνηση, την υπόθαλψη ανθρώπων με χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού με σκοπό την εκμετάλλευση τους. Η εκμετάλλευση αυτή έχει πολλές μορφές όπως: Πορνεία και γενικά βιομηχανία του σεξ, εξαναγκαστική εργασία, επαιτεία, εμπόριο βρεφών, εμπόριο οργάνων, αγορά νυφών, υποχρεωτική στράτευση ανηλίκων. Τα κέρδη που αποφέρει το παγκόσμιο εμπόριο ανθρώπων στα εγκληματικά δίκτυα μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα του εμπορίου ναρκωτικών και όπλων.

Η ιστορία της Βέλβετ Παλμ είναι η ιστορία της ξένης γυναίκας, της μετανάστριας που είναι μπλεγμένη σε αυτό το σύγχρονο δουλεμπόριο, εξέλιξη εκείνου που επί αιώνες προμήθευε με τους προγόνους της την νέα γη. Μην ξεχνάμε πως με το δουλεμπόριο, από το 1580 περίπου μέχρι και το 1900, ασχολήθηκαν όλοι οι πολιτισμένοι λαοί της Ευρώπης, όπως οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί (που ήταν και οι πρώτοι που το άρχισαν), για να ακολουθήσουν οι Γάλλοι, οι Άγγλοι, οι Βέλγοι, οι Ολλανδοί, οι Αμερικανοί και άλλοι.

Αυτό το βιβλίο προκαλεί την θύμηση για το που εν μέρει βασίζεται η εξέλιξη του σημερινού δυτικού κόσμου, προκαλεί το κομμάτι του εαυτού μας που αδιαφορεί, πολλές φορές υπεροπτικά, και αδιαμαρτύρητα γίνεται μάρτυρας αυτού του εμπορίου σωμάτων. Στοχεύει να προκαλέσει την αφύπνιση μας μιας και όλο αυτό δεν είναι πλέον μόνο η δυστυχία κάποιων άλλων λαών, αφού σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται σε μια τέτοια κρίση που αρκετοί πολίτες της βρίσκονται σε ευάλωτη θέση, εύκολη λεία για τους κυνηγούς ανθρώπινων κεφαλών.

Ο συγγραφέας καταφέρνει να ξεδιπλώσει τον ψυχικό κόσμο της ηρωίδας, τον κόπο που καταβάλει για να ζήσει με ότι αυτή η λέξη «ζω» συνεπάγεται. Ο αγώνας να μην μετατραπεί τελικά σε ένα αντικείμενο κερδοφόρο για κάποιους, «μια μηχανή που παράγει χρήμα», αλλά να παραμείνει ένα υποκείμενο που μπορεί να επιθυμεί, να ελπίζει, να ονειρεύεται. Μας λέει «Το δωμάτιο δεν έχει παράθυρο κι ούτε ήχο διαπερνά τους τοίχους του. αναρωτιέμαι αν ζω. Αν υπάρχω στα αλήθεια και δεν είμαι ένα άσκημο όνειρο. Μου λέει ότι πλήρωσε για μένα και με εκπαιδεύει για να πάρει πίσω αυτά που πλήρωσε . Στην αρχή, τρόμαζα, πονούσα. Τώρα η παρουσία του, οι βρισιές του κι ο πόνος που μου προκαλεί, τα αποζητώ για να με πείθουν ότι ζω. Γιατί αλλιώς δεν ζω, μόνο αναπνέω. Λέω μέσα μου πονάω, είμαι άνθρωπος. Ακούω τα αγκομαχητά του, τις φωνές του, λέω αισθάνομαι, ακούω, ζω».

Η εμπορία ανθρώπων δεν είναι αποκλειστικά και μόνο γέννημα της φτώχειας και της άνισης κατανομή του πλούτου, αλλά κατά βάση - είναι γνήσιο τέκνο μιας ιδεολογίας που διαχωρίζει το ανθρώπινο είδος σε ανώτερους και κατώτερους κοινωνικά, φυσικά και πνευματικά ανθρώπους. Σε ανθρώπους που τους αξίζει να είναι αντικείμενα, σκλάβοι και σε άλλους που τους αξίζει να είναι εκείνοι που απολαμβάνουν από αυτή τη σχέση.

Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο το μυαλό μου πήγε στον κορυφαίο ανθρωπολόγο και έναν από τους κορυφαίους διανοητές του αιώνα μας τον Κλωντ Λεβί Στρώς που μελέτησε για πολλά χρόνια τους πολιτισμούς αυτής της γης και τους ανθρώπους των. Μας λέει: «Όταν αρνούμαστε την ανθρώπινη ιδιότητα σε όσους μας φαίνονται οι πιο «άγριοι» ή «βάρβαροι» εκπρόσωποι της, το μόνο που καταφέρνουμε είναι ν’ ακολουθούμε πιστά μια δική τους τυπική στάση. Βάρβαρος είναι πρώτα πρώτα αυτός που πιστεύει στην βαρβαρότητα. Τα μεγάλα φιλοσοφικά και θρησκευτικά συστήματα της ανθρωπότητας –είτε πρόκειται για τον βουδισμό, τον χριστιανισμό ή το ισλάμ είτε για τη στωική, καντιανή ή μαρξιστική θεωρία- αναμφίβολα αντιτάχτηκαν πάντοτε σ’ αυτήν την πλάνη¹».

Για τη Λέσχη Ανάγνωσης Σπάρτης,
Μαρία Κουκουμάκη, Κλινική Ψυχολόγος - Ψυχαναλύτρια

¹Κλωντ Λεβί Στρως, «Φυλή και Ιστορία», εκδόσεις Γνώση, Αθήνα, 1991, σελ. 20