Γράφει η Πηνελόπη (Πόπη) Χριστάκου*

Το νέο βιβλίο του «Την Κυριακή έχουμε γάμο» (εκδ. Διόπτρα) διαβάσαμε στη Λέσχη μας και μαγευτήκαμε! Το ταξίδι της ανάγνωσης ήταν συναρπαστικό από τις πρώτες σελίδες μέχρι την τελευταία.

Το εξώφυλλο του βιβλίου, όπου παρουσιάζονται «οι τσαλακωμένοι ήρωες μιας αλησμόνητης οπερέτας», το ζωγράφισε ο ίδιος ο συγγραφέας.

Όλα ξεκινούν έναν βροχερό Μάρτη στην Αθήνα του σήμερα, με την απόδραση του 73χρονου Ιορδάνη Λεοντίου. Στο μυαλό του σφηνώνεται η εμμονή ότι την Κυριακή γίνεται γάμος κι ασφαλώς δεν γίνεται να μην παραστεί. Το εξομολογείται στην αγαπημένη του εγγονή Βικτώρια κι ακολούθως εξαφανίζεται με μια βαλίτσα στο χέρι.

Το πρόβλημα είναι ότι ο γάμος στον οποίο υποτίθεται ότι πηγαίνει, έχει γίνει πριν πολλά χρόνια, το 1953, στο χωριό Μακρινή του Έβρου. Τότε ήταν ένα 11χρονο παιδί , που όχι απλώς παρέστη στον γάμο, αλλά, κατόπιν αλλεπάλληλων ανατροπών, έγινε και κουμπάρος. Ήταν ένας γάμος μεταξύ τρελού πανηγυριού και τραγωδίας.

Κι αίφνης ο συγγραφέας από το σήμερα, μας μεταφέρει στη δεκαετία του 50, όπου ο 11χρονος Ιορδάνης Μακρής (με την «υποθετική» ορφάνια) ταξιδεύει με τη μαυροφορεμένη μάνα του, (με την «υποθετική» χηρεία), από την Αθήνα ως τον μακρινό Έβρο. Εκεί θα επισκεφτούν την οικογένεια του (πατέρα και συζύγου) Γιώργου Μακρή, που συνελήφθη το 1943 κι έκτοτε αγνοείτο.

Σ΄αυτό τα ταξίδι ο μικρός Ιορδάνης ενηλικιώνεται με επικίνδυνη ταχύτητα, αλλά και η μάνα του η ταλαιπωρημένη Άννα Ψαθοπούλου, έρχεται αντιμέτωπη με διλήμματα, επώδυνα και γεμάτα από τις χαρές που της λείπουν. Η μάνα περιγράφεται ως ένα μαύρο φουστάνι και δύο μάτια που μοιράζονταν ακριβοδίκαια ένα παραπονεμένο «γιατί».

Ο συγγραφέας βυθίζεται στις μνήμες των παιδικών του χρόνων και αναδύεται στο σήμερα με εξαιρετική μαεστρία. Η ευφάνταστη πλοκή ταξιδεύει στο χθες, επανέρχεται στο σήμερα, και πάλι επιστρέφει στα παληά, χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη.

Τέσσερις γενιές ταξιδεύουν στον χρόνο αλλά και σε διαφορετικούς τόπους, πάντα σε βαγόνια τρένων, μιας και τα τρένα είναι το φετίχ του συγγραφέα.

Το χιούμορ και η πικρία εναλλάσσονται, καθώς ο Ξανθούλης έχει τα χάρισμα να αφηγείται τα πιο δραματικά περιστατικά με αστείο τρόπο. Είναι το γνώριμο λογοτεχνικό του ιδίωμα, που χαρακτηρίζει την πλειοψηφία των έργων του.

Οι ανατροπές γοητεύουν κι οι αιφνιδιασμοί συνεπαίρνουν τον αναγνώστη. Οι παρατηρήσεις και τα υπονοούμενα δίνουν τροφή για σκέψη και προβληματισμό, όπως «Οι γονείς μας συμληρώνονται μόνο με τη φαντασία. Τα μυστικά τους δεν θα τα μάθουμε ποτέ. Μόνο αποσπάσματα....μόνο....». Άραγε, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, πόσο καλά ξέρουμε τους γονείς μας;

Ο συγγραφέας σε μια συνέντευξή χαρακτηρίζει το βιβλίο του ως «μια επικίνδυνα διασκεδαστική ιστορία λυγμών και ξεμπερδέματος δικών μου τύψεων. Έγραψα ένα βιβλίο για την αγάπη και την αποξένωση. Για όλα όσα δεν προλαβαίνουμε να πούμε στα παιδιά μας, αλλά εκφράζω και τη λύπη μου, που τα ίδια τα παιδιά δεν έχουν την περιέργεια να μας γνωρίσουν καλύτερα».

Η γραφή του ρεαλιστική, ανθρώπινη, χειμαρρώδης. Οι επιθετικοί του προσδιορισμοί «υπέροχα βασανισμένοι», «στοργικοί θυμοί», «αγαπησιάρικη γκρίνια», «οδυνηρή αλαζονεία», «τύψεις επώδυνα στοργικές» και δεκάδες άλλοι, αξιοζήλευτοι.

Οι παρομοιώσεις του «με γέλιο, σαν να χάραζες μάρμαρο με σκουριασμένο τενεκέ», οι αντιθέσεις του «ίδρωναν, παγωμένοι μέσα τους» αλλά και οι παραινέσεις του «έπρεπε να ξεχαστούν με πειθαρχημένη λογική λωτοφάγου», σε παρασέρνουν σ' έναν χορό ανάγνωσης, που δεν θέλεις να τελειώσει.

Ο Ξανθούλης σε μια από τις καλύτερες ώρες της συγγραφικής του διαδρομής, μας χαρίζει ένα αριστοτεχνικό μυθιστόρημα.

Στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε:
«Τώρα τι σχέση μπορεί να έχει ο Ιορδάνης Μακρής με τον Ιορδάνη Λεοντίου και την κοινή τους λαχτάρα για το ταξίδι-περιπέτεια, ας τ' αφήσουμε σε όσους συμμερίζονται τους γρίφους και αποδέχονται την πρόσκληση στον γάμο της Κυριακής».

Η πρόσκληση σ' αυτόν τον γάμο είναι ανοιχτή και είστε όλοι προσκεκλημένοι!

*Δασκάλα στο 4ο Δημ. Σχ. Σπάρτης