ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ. Τα «εγκαύματα» θα μείνουν ανεξίτηλα στον τόπο αλλά και στη μνήμη των ανθρώπων. Το καλοκαίρι του 2007 μια σειρά από δασικές πυρκαγιές σε πολλούς νομούς της Ελλάδας είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 84 άνθρωποι και να καούν 1.500 σπίτια και περισσότερα από 268.834 εκτάρια (περ. 2.700km2) γης, 4,5 εκατομμύρια ελαιόδεντρα και 60.000 ζώα. Από τις πυρκαγιές επλήγησαν οι νομοί: Μεσσηνίας, Αρκαδίας, Ηλείας (όπου έχασαν τη ζωή τους 49 άνθρωποι), Αχαΐας, Λακωνίας, Αργολίδας, Κορινθίας, Αττικής και Ευβοίας και Φθιώτιδας. Το ύψος των καταστροφών αποτιμήθηκε σε περισσότερα από 3,5 δις €.

Ο συνδυασμός του θερμότερου χειμώνα των συγχρόνων μετεωρολογικών καταγραφών, με λίγες βροχοπτώσεις και ενός ιδιαίτερα θερμού καλοκαιριού, με σημαντική ενίσχυση των ανέμων, συνέβαλαν στην έξαρση των πυρκαγιών.

Η σύνοψη της τραγωδίας

Στατιστικά αριθμού πυρκαγιών, για το 2007, όπως αποτυπώνονται στις κηρύξεις αναδασωτέων του τεύχους Δ του ΦΕΚ (οι αριθμοί δίπλα σε κάθε νομό ή δήμο είναι το πλήθος των πυρκαγιών, ενώ σε παρένθεση δίνεται το πλήθος όλων των συμβάντων στα οποία οφείλεται η κήρυξη μιας περιοχής ως αναδασωτέας, όπου περιλαμβάνονται καταλήψεις, εκχερσώσεις, αποθέσεις υλικών κ.ά.):

Στατιστικά πυρκαγιών ανά νομό, για το 2007: Μεσσηνίας 77(145), Αττικής 69(247), Πειραιώς 58(88), Ηλείας 53(73), Αιτωλοακαρνανίας 48(96), Ζακύνθου 47(48), Κεφαλληνίας 46(65), Λαρίσης 33(62), Χανίων 31(87), Φθιώτιδος 28(54), Βοιωτίας 28(78), Ευβοίας 27(60), Αχαΐας 20 (65), Χίου 19(25), Δωδεκανήσου 17(50), Πρεβέζης 17(37), Αργολίδος 16(57), Κορινθίας 15(46), Μαγνησίας 14(29), Ηρακλείου 11(30), Χαλκιδικής 11(63), Αρκαδίας 11(20), Λακωνίας 10(16).

Στατιστικά πυρκαγιών ανά δήμο, για το 2007: Κυθήρων Πειραιώς 23(30), Ελατίων Ζακύνθου 21(22), Αμαλιάδος Ηλείας 19(21), Αιτωλικού Αιτωλοακαρνανίας 18(25), Λαγανά Ζακύνθου 17(17), Σαλαμίνας Πειραιώς 16(18), Αγιάς Λαρίσης 11(13), Πύλου Μεσσηνίας 10(15), Παλικής Κεφαλληνίας 10(11), Σάμης Κεφαλληνίας 10(11), Μεγαρέων Αττικής 9(44), Ελειού - Πρόνων Κεφαλληνίας 8(11), Κερατέας Αττικής 7(28), Τροιζήνος Πειραιώς 7(8), Κορώνης Μεσσηνίας 7(12), Αυλώνος Μεσσηνίας 7(8), Αρτεμισίων Ζακύνθου 7(7), Μεθώνης Μεσσηνίας 7(9), Καντάνου Χανίων 7(12), Ανω Λιοσίων Αττικής 7(8), Μάνδρας Αττικής 7(35), Καρδαμύλων Χίου 7(8), Αργοστολίου Κεφαλληνίας 7(14), Λειβαθούς Κεφαλληνίας 7(8), Ναυπάκτου Αιτωλοακαρνανίας 6(8), Καλαμάτας Μεσσηνίας 6(14), Κρωπίας Αττικής 6(15), Βουπρασίας Ηλείας 6(6).

Ο φλεγόμενος χάρτης της Πελοποννήσου

Πυρκαγιά Αιγίου Αχαΐας

Στις 24 Ιουλίου 2007 εκδηλώθηκε μεγάλη πυρκαγιά στην Αχαΐα, στην περιοχή του Αιγίου, η οποία έκαψε δασικές και αγροτοδασικές εκτασεις, καθώς και σπίτια, μέχρι τις 27 Ιουλίου, και στοίχισε τη ζωή σε τρεις ανθρώπους. Συγκεκριμένα, το μεσημέρι της 24ης Ιουλίου ξέσπασε φωτιά στην περιοχή Κουνινά, αποτεφρώνοντας αγροτοδασική έκταση. Στο σημείο έσπευσαν ισχυρές δυνάμεις της πυροσβεστικής με δύο αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο. Την επόμενη μέρα η φωτιά έφθασε στο χωριό Πυργάκι, ενώ δόθηκε διαταγή εκκένωσης για τα χωριά Μελίσσια, Αχλαδιά, Μαυρίκι, Πτέρη και Κουνινά, στο οποίο πολλά σπίτια παραδόθηκαν στις φλόγες. Στο χωριό Μαμουσιά ένας 75χρονος βρέθηκε απανθρακωμένος ο οποίος επέλεξε να παραμείνει κοντά στο σπίτι του για να προστατεύσει τα πρόβατά του παρόλο που κλήθηκε να το εγκαταλείψει. Στα χωριά Πυργάκι και Μελίσσια πολλοί κάτοικοι απομακρύνθηκαν με ελικόπτερα Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας ενώ η πυρκαγιά έφθασε και γύρω από τη Μονή Ταξιαρχών. Η πυρκαγιά έφτασε μέχρι τη νέα εθνική οδό Αθηνών - Πάτρας στο ύψος του Διακοπτού και η κυκλοφορία διακόπηκε για να μην κινδυνέψουν διερχόμενοι οδηγοί και για να διευκολύνεται η κίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων.

Στις 26 Ιουλίου εντοπίστηκαν δύο γυναίκες νεκρές στο Άνω Διακοπτό Αχαΐας ενώ η φωτιά συνέχισε να καίει εκτάσεις στην ανατολική και κεντρική Αιγιάλεια και σε διάφορα σημεία των δήμων Αιγίου και Διακοπτού υπήρχαν διάσπαρτες εστίες. Οι περιοχές μεταξύ Αιγίου, Διακοπτού και Καλαβρύτων κηρύχθηκαν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και όλα τα νοσοκομεία της Αχαΐας τέθηκαν σε ετοιμότητα. Την ίδια μέρα επίσης ζητήθηκε η συνδρομή της Ρωσίαςγια την κατάσβεση των πυρκαγιών, που έκαιγαν σε όλη τη χώρα, αίτημα στο οποίο η Ρωσία ανταποκρίθηκε με την αποστολή αεροσκαφών Beriev Be-200 και ελικοπτέρων Mil Mi-8. Το βράδυ της 27 Ιουλίου η πυρκαγιά βρισκόταν υπό έλεγχο σε βαθιές χαράδρες και δεν απειλούσε σπίτια και κατοικημένες περιοχές. Παράλληλα σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος ενός ατόμου για τη φωτιά στη Μαμουσιά, ενώ ερευνόνταν και η πιθανή ευθύνη μια ηλικιωμένης για τη φωτιά στα Κουνινά Αιγίου.

Πυρκαγιά Νομού Ηλείας

Το φονικότερο χτύπημα από τη μεγάλη καταστροφή του Αυγούστου του 2007 συντελέστηκε στο Νομό Ηλείας. Η φωτιά εκδηλώθηκε τις πρωινές ώρες της 24ης Αυγούστου, στη Ζαχάρω. Το πύρινο μέτωπο στο νομό Ηλείας κατέστρεψε έκταση μεγαλύτερη από 100 τετραγωνικά χιλιόμετρα (Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία EFFIS ειναι περίπου 450 χιλιάδες στρέμματα), με βάση ανεπίσημες πηγές, κατακαίοντας από άκρη σε άκρη το νομό. Τα χωριά Γεράκι Αμαλιάδας, Κρέστενα, Γρύλλος, Καϊάφα, Νεοχώρι, Βρεστό, Καλλιθέα, Σαμικό, Πλατιάνα, ο Δήμος Ζαχάρως, η Ανδρίτσαινα, το Κλινδιά, το Μουζάκι, το Γούμερο, το Φανάρι, η Πεύκη (Μπεντένι) Κολίρι και πλειάδα μικρότερων οικισμών επλήγησαν, καταστρέφοντας δασικές και οικιστικές εκτάσεις. Ακόμα, απειλούσε μέχρι και τον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας. Η καταστροφή όμως αφορούσε και κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Μέχρι την 26η Αυγούστου είχαν καταγραφεί 37 θάνατοι εκ των οποίων 25 στο ίδιο χωριό στην Αρτέμιδα, ενώ εκφράζονταν και ανησυχίες για περισσότερους αγνοούμενους.

Για την πυρκαγιά καταδικάστηκαν οι: Χαράλαμπος Καφύρας, πρώην νομάρχης Ηλείας, Πανταζής Χρονόπουλος, πρώην δήμαρχος Ζαχάρως, Παναγιώτης Τσούρας, ο πρώην πυροφύλακας Μίνθης και η 84χρονη Σοφία Νικολοπούλου (ιδιοκτήτρια σπιτιού που ξεκίνησε η πυρκαγιά) για πρόκληση εμπρησμού. Οι ποινές που επιβλήθηκαν ήταν 10 ετών για κάθε κατηγορούμενο, τα οποία ήταν εξαγοράσιμα για 5€ την ημέρα.

Η πυρκαγιά στην Αρχαία Ολυμπία

Επιπλέον η φωτιά έφτασε μέχρι τον χώρο της αρχαίας Ολυμπίας θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τον αρχαιολογικό θησαυρό της περιοχής. Μετά την καταστροφή των παροχών ηλεκτρισμού προς τις αντλίες νερού του πυροσβεστικού συστήματος του χώρου, η φωτιά κατέκαψε το περιβάλλον δάσος και απετράπη μόνο όταν συγκεντρώθηκε στον χώρο μεγάλη πυροσβεστική δύναμη. Στην επιχείρηση αυτή στην αρχαία Ολυμπία, έλαβαν μέρος 6 πυροσβεστικά αεροσκάφη και 4 ελικόπτερα, όπως επίσης και ειδικό ερπυστριοφόρο όχημα. Η επέμβαση της πυροσβεστικής δεν πρόλαβε να αποτρέψει όμως καταστροφές στον Κρόνιο Λόφο.

Πυρκαγιά Νομού Αρκαδίας

Το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς στο νομό Αρκαδίας, αναπτύχθηκε στο Δήμο Μεγαλόπολης, όπου η φωτιά κατέκαψε και οικίες μέσα και στην πόλη της Μεγαλοπόλεως. Η φωτιά έκαψε και άλλους οικισμούς όπως το Ανεμοδούρι, το Ρούτσι, τα Μαλλωτά, τα Περιβόλια, το Ραψομμάτη, την Ελενίτσα, τη Μονή Παναγιά, τα Παραδείσια, τα Τριπόταμα. Επίσης την 25η Αυγούστου εκδηλώθηκε και νέο μέτωπο στην περιοχή του Αγίου Βασιλείου και Πελάγους Τρίπολης. Η φωτιά εκδηλώθηκε την 23η Αυγούστου, ενώ άφησε πίσω της και 7 θύματα, 5 εκ των οποίων εργαζόμενοι σε ξενοδοχιακές εγκαταστάσεις, από αναθυμιάσεις στην προσπάθεια διαφυγής τους, 1 στις Βρυσούλες Μεγαλόπολης και 1 στο Δήμο Φαλαισίων.

Πυρκαγιά Νομού Λακωνίας

Από το νομό Λακωνίας ξεκίνησε το καταστροφικό και κατά πολλούς συντονισμένο έργο των πυρκαγιών. Το αρχικό σημείο της εκδήλωσης της φωτιάς ήταν η Αρεόπολη ενώ γρήγορα επεκτάθηκε και σε κορυφές του Ταΰγετου. Τα χωριά Λάγα, Καρβέλι, Αράχωβα, Αρτεμησία, Οίτυλο κατακάηκαν, ενώ εμφανίστηκαν παράλληλα εστίες πυρκαγιών σε διαφορετικά σημεία του νομού όπως η Καλλιθέα, η Αγριανή, τα Χρύσαφα οικισμοί που βρίσκονται στο όρος Πάρνωνας, ο Βρονταμάς, το Γεράκι, το Γύθειο, αλλά και το Γερολυμένα, τον Πύργο Διρού και την Κοκάλα. Η φωτιά πίσω της άφησε 6 νεκρούς στο Νέο Οίτυλο.

Πυρκαγιά Νομού Μεσσηνίας

Στο Νομό Μεσσηνίας τα μέτωπα των πυρκαγιών ήταν τρία:

  • Στα Φιλιατρά, που η φωτιά μετακινήθηκε και στο γειτονικό χωριό, τους Μεταξάδες,
  • Στο Δήμο Φοινικούντα και
  • Στην περιοχή του Δυτικού Ταϋγέτου από την Αλαγονία (χωριά Αλαγονία, Αρτεμισία, Λαδά, Καρβέλι, Ελαιοχώρι), μέχρι τα Γιαννιτσάνικα της Καλαμάτας.

Κατά κύριο λόγο κάηκαν δασικές εκτάσεις, ενώ καταστράφηκαν και σπίτια στις κατοικημένες περιοχές, καθώς και μια καταστροφή πρατηρίου καυσίμων. Δεν αναφέρθηκαν θύματα, ενώ εκκενώθηκαν προληπτικά οι απειλούμενοι οικισμοί.

Πυρκαγιά Νομού Κορινθίας

Στο Νομό Κορινθίας οι πυρκαγιές ξεκίνησαν την 24η Αυγούστου. Η αρχική εστία ήταν στο χωριό Καλέντζι Κορινθίας και γρήγορα επεκτάθηκε στον Ξηρόκαμπο, το Χαλκί και το Σουλινάρι. Παράλληλα άλλη μια εστία εμφανίστηκε κοντά στο Κιάτο, ενώ μεγάλη καταστροφή συνέβη στο δάσος του Σοφικού από νέα πυρκαγιά της 26ης Αυγούστου. Θύματα δεν αναφέρθηκαν ενώ σύμφωνα με πηγές καταστράφηκαν 4000 στρέμματα δασικής γης.

Πυρκαγιά Νομού Αχαΐας

Η πυρκαγιά στο νομό Αχαΐας ξεκίνησε την 24η Αυγούστου, από την Ξερόλακκα Αχαΐας, στις 13.30. Την 25η Αυγούστου εμφανίστηκαν νέες εστίες στου Κάλφα και τις Πόρτες στη Βούντενη και στο Ακταίο. Η έκταση της φωτιάς ήταν περιορισμένη σε σχέση με το νομό Ηλείας και Λακωνίας, ενώ δεν υπήρξαν καταστροφές σε κατοικημένους οικισμούς, ούτε θύματα. Επίσης δεν αναφέρθηκαν τραυματισμοί.

Συνέπειες σε φυσικά φαινόμενα

Η βλάστηση στις πληγείσες περιοχές άρχισε να ανακάμπτει έπειτα από 2 χρόνια. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από στελέχη του ΕΚΠΑ, του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ και του WWF Ελλάδας και εξέταζε τις πλημμύρες και τις κατολισθήσεις στην περιοχή της Ηλείας την περίοδο 1989 –2016, διαπίστωσε πως οι πυρκαγιές συνέβαλαν στην αύξηση της μέσης συχνότητας εμφάνισης πλημμυρών κατά 3,3 φορές, ενώ η συχνότητα των κατολισθήσεων αυξήθηκε κατά 5,6 φορές σε σχέση με το χρονικό διάστημα πριν από τις πυρκαγιές. Οι διαφορές στο είδος της βλάστησης θεωρήθηκαν σημαντικοί παράγοντες για την παρατηρούμενη αύξηση των πλημμυρών και των κατολισθήσεων, καθώς τα ψηλά δάση υποκαταστάθηκαν από χαμηλότερη βλάστηση.