Ο ἀρχαιολογικός χῶρος τῆς Πελλάνας ἔχει ἐγκαταλειφθῆ πλήρως

Γράφει ο Ευάγγελος Ανδριανός

ΣΠΑΡΤΗ. «Κύριε Διευθυντά. Σέ ἀπόσταση εἴκοσι πέντε περίπου χιλιομέτρων βορείως τῆς Σπάρτης καί κοντά στή δεξιά ὅχθη τοῦ Εὐρώτα εἶναι τό χωριό Πελλάνα, στή θέση ἀκριβῶς πού ἦταν χτισμένη ἡ ἀρχαία Πελλάνα. Στή βόρεια ἄκρη τοῦ χωριοῦ ὑπάρχουν δύο λαξευτοί μυκηναϊκοί τάφοι, μοναδικοί στό εἶδος τους καί σέ μεγαλύτερο μέγεθος ἀπό τούς τάφους τῶν Μυκηνῶν καί τῆς Πύλου πού εἶναι χτιστοί θολωτοί.

Κατά μία θεωρία, ἡ μυκηναϊκή Σπάρτη ἦταν ἀκριβῶς στή θέση τῆς Πελλάνας καί ὄχι στή θέση τῆς σημερινῆς Σπάρτης. Ἡ θεωρία αὐτή στηρίζεται στό γεγονός ὅτι στήν Πελλάνα ὑπάρχουν τά τέσσερα στοιχεῖα πού, πρέπει νά συντρέχουν ἀπαραιτήτως γιά νά χαρακτηρισθῆ μία περιοχή ὡς κέντρο μυκηναϊκοῦ πολιτισμοῦ:

• Ἀκρόπολη ἐπί ὑψώματος προστατευμένη μέ κυκλώπιο τεῖχος
• Βασιλικό νεκροταφεῖο μέ βασιλικούς τάφους παρόμοιους μέ τούς θολωτούς τάφους τῶν Μυκηνῶν καί τῆς Πύλου καί ἄλλους κιβωτιόσχημους τάφους.
• Ὑπόγειο ὑδραγωγεῖο πού νά ἐφοδιάζη τήν ἀκρόπολη μέ νερό σέ περίπτωση πολιορκίας καί
• Μέγαρο ὅπως αὐτό πού περιγράφεται ἀπό τόν Ὅμηρο καί ἄλλες ἐγκαταστάσεις γιά νά λειτουργῆ τό ὅλο συγκρότημα ὡς διοικητικό κέντρο.

Καί τά τέσσερα αὐτά στοιχεῖα, ὑπάρχουν στόν ἀρχαιολογικό χῶρο τῆς Πελλάνας. Τό ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ τηρεῖ κάποια σειρά προτεραιότητας γιά τή συντήρηση καί τήν ἀνάδειξη τῶν Ἀρχαιολογικῶν Χώρων. Φαίνεται ὅτι, κατά τήν ἀντίληψη τῶν ἁρμοδίων τοῦ Ὑπουργείου, ἡ ἀρχαία Λέρνα τῆς Ἀργολίδας, ἄν καί δορυφορικοῦ χαρακτήρα πόλη, κατά τή δήλωση τῆς Ὑπουργοῦ Πολιτισμοῦ κ. Λίνας Μενδώνη, ἔχει μεγαλύτερη σπουδαιότητα καί σημασία γιά τόν Πολιτισμό ἀπό τήν ἀρχαία Πελλάνα.

Γιά τή Λέρνα λαμβάνονται μέτρα προστασίας καί ἀνάδειξης τοῦ ἀρχαιολογικοῦ της χώρου μέ ἔνταξη τοῦ σχετικοῦ ἔργου στό Περιφερειακό Ἐπιχειρησιακό Πρόγραμμα τοῦ ΕΣΠΑ Πελοποννήσου καί μέ πραγματοποιούμενες ἐργασίες ὁλοκληρώσεως τοῦ ἔργου μέ τή σχετική δαπάνη.

Ἀντιθέτως, σήμερα ὁ ἀρχαιολογικός χῶρος τῆς Πελλάνας ἔχει ἐγκαταλειφθῆ πλήρως. Οἱ τάφοι ἔχουν συλληθῆ ἐδῶ καί πάρα πολλά χρόνια καί σ΄αὐτούς βρίσκουν καταφύγιο τά ζῶα πού βόσκουν στήν περιοχή. Τά πάρα πολλά καί σημαντικώτατα ἄλλα στοιχεῖα πού ἔχουν ἀνακαλυφθῆ τά τελευταῖα χρόνια, ἡ Ἀρχαιολογική Ὑπηρεσία δέν τά ἔχει ἀναδείξη, ἀλλά τά ἔχει σκεπάσει μέ στέγαστρα καί ἐπιχωμάτωση.

Ἐπιβάλλεται ἡ ἄμεση ἔναρξη τοῦ ἔργου ἀποκαταστάσες καί ἀναδείξεως τοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου τῆς Πελλάνας γιά νά μή καταστραφοῦν αὐτά πού, ἐνῶ ἔμειναν ἀσφαλισμένα ἐπί τρεῖς χιλιάδες χρόνια στά βάθη τῆς γῆς, τώρα κινδυνεύουν νά χαθοῦν τελείως καί νά γίνουν λεία τῶν ἀρχαιοκαπήλων οἱ ὁποῖοι ἔκαναν ἤδη τήν ἐμφάνισή τους. Ἀλλά καί γιά τόν ἐπί πλέον λόγο, ὅτι ἡ ἀνάδειξη καί ἡ προσβασιμότητα τοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου τῆς Πελλάνας θά συμβάλη στήν ἀνάδειξη ἑνός μοναδικοῦ Ἱστορικοῦ Συμπλέγματος πού ἀποτελοῦν οἱ τρεῖς περίοδοι τῆς ἱστορίας μας, ἡ «Μυκηναϊκή» μέ τήν Πελλάνα, ἡ «Κλασική» μέ τή Σπάρτη καί ἡ «Βυζαντινή» μέ τό Μυστρᾶ, πού καλύπτει τήν Ἑλληνική Ἱστορία μέχρι τῶν παρυφῶν τῆς Προϊστορίας».

Καστόρειον 3 Ἰουνίου 2024

(*) Ἐπίτιμος Ἀρεοπαγίτης