Το θαυμαστό ιστορικό του Ιερού Ναού της Παναγίας Γιατρίσσης Κοκκινόρραχης Σπάρτης

Γράφει ο Ιωάννης Δ. Στύλιος*

Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Γιατρίσσης της Κοκκινόρραχης Σπάρτης έχει ένα θαυμαστό ιστορικό, στο οποίο θα περιηγηθούμε μέσα από τα γλαφυρά λόγια του π.Σεβαστιανού Κονιδάρη, ο οποίος μέσα σε ένα μικρό πόνημα που είχε εκδώσει το 1978, ιστορεί τα όσα διεπράχθησαν από το κτίσιμο του ναού μέχρι σήμερα.

Περί το έτος 1888 μία νέα κόρη 14 χρονών, βοσκοπούλα, από το χωριό Αφυσσού που την έλεγαν Νικολέττα, έβοσκε τα πρόβατα της στην περιοχή μεταξύ της Ι.Μονής των Αγίων Τεσσαράκοντα, του χωρίου Τσουνίου (σημερινή Κοκκινόρραχη) και του χωρίου Αφυσσού.

Η Νικολέττα, ήταν ευσεβής και ενάρετη. Μόνη της απασχόληση, εκτός από το να βόσκει πρόβατα, ήταν η προσευχή. Ήταν κατά τις μαρτυρίες των πολλών μία αγία ύπαρξη, ένας επίγειος άγγελος που δεν ήθελε να μένει στον μάταιο τούτο κόσμο.

Η εξοχή για την Νικολέττα ήταν ένας μεγάλος Ναός που υμνούσε και δοξολογούσε το Πανάγιο Όνομα του Θεού, τα δε εξωκλήσια του Αγίου Δημητρίου κοντά στην Αφυσσού και του Αγίου Γεωργίου ψηλά στο δρόμο προς το Μοναστήρι των Αγίων Τεσσαράκοντα του οποίου σώζονται τα ερείπια, ήταν οι χώροι της συναντήσεως της με την Παναγία. Εδώ σε ένα από τα εξωκλήσια αυτά πήρε την εντολή από την Παναγία να προτρέψει τους κατοίκους των γύρων χωριών να κτίσουν Ναό που να τιμάται στο Όνομα Της.

Η Νικολέττα, υπάκουσε στην προσταγή της, αλλά στην αρχή δεν έγινε πιστευτή και κουράστηκε να επαναλαμβάνει συνέχεια την προτροπή της και να δείχνει μάλιστα και το χώρο που θα πρέπει να διαμορφωθεί και να κτισθεί ο Ναός. Βλέπετε, ο άνθρωπος σε σχέση με τα μεταφυσικά ζητήματα γίνεται δύσπιστος.

Με τα πολλά όμως, πολλοί, κυρίως από το χωριό Τσούνι (σημερινή Κοκκινόρραχη) κοντά στην περιοχή του οποίου ήταν ο χώρος που έπρεπε να κτισθεί ο Ναός έδωσαν προσοχή στα λόγια της και την επιμονή της.

Έστειλαν, λοιπόν , τότε και έφεραν τεχνίτες, κτίστες, από τα Λαγκάδια της Γορτυνίας.

Μόλις έφθασαν οι τεχνίτες, ήλθαν ακριβώς στο χώρο που έδειχνε η Νικολέττα ότι θα πρέπει να κτισθεί ο Ναός. Τα πράγματα όμως δεν έδειχναν και τόσο εύκολα γιατί ο χώρος ήταν ανώμαλος και πολύ επικλινής και τους δυσκόλευε στο να μετρήσουν, για να προβλέψουν σε ποια σημεία θα σχημάτιζαν τις γωνίες.

Από την δυσκολία τους όμως αυτή, που παρ’ ολίγο να τους κάνει να φύγουν και να αφήσουν ανεκτέλεστο το έργο, τους έβγαλε η πλήρης Θείας Χάριτος Νικολέττα. Τους είπε: «Μη σας δυσκολεύει τίποτε. Ο Ναός είναι θέλημα της Παναγίας να γίνει και θα γίνει. Προσέξτε με σας παρακαλώ.»

Παίρνει τότε η Νικολέττα τέσσερα πετραδάκια και τα πετάει σε τέσσερα σημεία. Ορίστε, τους λέει, εκεί ακριβώς πρέπει να σημαδέψετε και θα δείτε ότι σχηματίζεται ακριβώς το σχήμα που πρέπει να πάρει ο Ναός. Οι εργάτες μέτρησαν και ω! των θαυμασίων του Θεού! Ό, τι δεν μπόρεσαν να πετύχουν οι ίδιοι, έγινε τώρα, με την υπόδειξη της Νικολέττας.

Σε λίγο, οι εργασίες άρχισαν! Ένας Σταυρός χαράχτηκε στο μέσον και το σύνθημα δόθηκε. Με πολύ ενδιαφέρον τώρα και εμψυχωμένοι όλοι, μετά το πρώτο Θαύμα, έπεσαν στην δουλειά για την ισοπέδωση του εδάφους. Τα πράγματα σε λίγο φάνηκαν θαυμαστώτερα και έδωσαν μεγαλύτερο ενθουσιασμό που έκανε την πρόοδο των εργασιών μεγάλη. Κάτω από τη σκαπάνη των εργατών παρουσιάσθηκε μέγας θησαυρός. Στον ίδιο ακριβώς χώρο, κρυμμένα κάτω από τα χώματα, βρέθηκαν ερείπια παλαιοχριστιανικού Ναού. Η Αγία Τράπεζα του αποκαλύφθηκε, ένα πήλινο θυμιατήρι και άλλα αντικείμενα.

Μετά από αυτά η είδηση διαδόθηκε σαν αστραπή, όποτε πλήθη χριστιανών ξεχύθηκαν στους δρόμους από όλα τα σημεία και έφταναν στο χώρο του θαύματος. Η μακαριστή Μαριγώ Σταυροπούλου, έλεγε στο υιό της αείμνηστο Νίκο Σταυρόπουλο, ότι ήταν τόσο πολύ το πλήθος που συγκεντρώθηκε, ώστε έβλεπε κανείς από ψηλά μια μυρμηγκιά από ανθρώπους στον ιερό χώρο και ξεχυμένο στα μονοπάτια που οδηγούσαν εκεί.

Οι εργασίες με τις προσφορές των χριστιανών, συνεχίστηκαν, για να αποδώσουν μετά από ολίγο σχετικό διάστημα ολοκληρωμένο το νέο Ναό της Παναγίας σε Προσκύνημα των πιστών.

Κατά το κτίσιμο του Ναού έλαβαν χώρα τα εξής γεγονότα που απέδειξαν ακόμη μια φορά περίτρανα ότι ο Ναός της Παναγίας Γιατρίσσης έγινε με το θέλημα Της.

Η Νικολέττα, με τα όσα δι’ αυτής θαυμαστά έργα που έγιναν και για τα όσα η ίδια έλεγε και έπραττε, όλους έπεισε ότι πρόκειται περί κόρης ευσεβούς με Θείο φωτισμό, γι’ αυτό και της δόθηκε η προσωνυμία: «Αγία Κόρη».

Είναι άξιο να σημειωθεί το παρακάτω περιστατικό:

Όταν ισοπεδώθηκε ο χώρος και βγήκαν οι πέτρες του παλαιού ναού, η Νικολέττα, είπε στους κτίστες να μην χρησιμοποιηθούν οι πέτρες του παλαιού ναού για το κτίσιμο του νέου, αλλά να φυλαχτούν στην άκρη για να κτισθεί με αυτές το έρεισμα, δηλαδή ο τοίχος που θα συγκρατεί τα χώματα για τη στήριξη του εδάφους πάνω στο οποίο θα κτισθεί ο Ναός. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ο ναός, είναι κτισμένος στην πλαγιά γηλόφου και θα ήταν αδύνατο να στηριχθεί για πολύ χωρίς αντέρεισμα που θα κρατούσε τα χώματα και θα τα προφύλαγε από την διάβρωση. Ένας λοιπόν, νεαρός μάστορας ονόματι Δημήτριος Τάκος, στην προτροπή της Νικολέττας απάντησε με ανευλάβεια, υβριστικά και περιφρονητικά, οπότε, έλαβε χώρα το εξής γεγονός. Έμεινε παράλυτος εκεί που δούλευε. Τον σήκωσαν και τον έφεραν στο χωριό. Επισκέφτηκε πολλούς γιατρούς για να γίνει καλά πλην όμως κανένα αποτέλεσμα δεν επέτυχε, για να ξαναεπανέλθει στην Εκκλησία της Παναγίας Γιατρίσσης μετά από δύο χρόνια, όταν πια είχε κτιστεί ο Ναός με τον τοίχο γύρω για την στήριξη του και με τις πέτρες του παλαιού ναού, όπως είπε η Νικολέττα. Προσέπεσε στη Χάρι της και ζήτησε συγχώρεση. Και έπεσε εδώ μπροστά στην εικόνα, όπως σημειώνει ο μακαριστός Κωνσταντίνος Γιάνναρης και έγινε καλά και επέστρεψε στο σπίτι του δοξάζοντας το Θεό και την Παναγία Μητέρα του.

Τώρα η Νικολέττα, που όπως είπαμε, πήρε την προσωνυμία «Αγία Κόρη», έζησε μετά από το θαύμα τέσσερα χρόνια, όπως δε είχε προβλέψει και προείπε, εκοιμήθη σε ηλικία 18 ετών.

«Ηρπάγει ίνα μη κακία αλλάξη σύνεσιν αυτής».

Το σκήνωμα της Νικολέττας ενταφιάστηκε στο χωριό Αφυσσού, όταν δε έγινε η εκταφή τα οστά μεταφέρθηκαν στην εκκλησία της Παναγίας, η οποία στο μεταξύ για τα θαύματα που γίνονταν εκεί πήρε την προσωνυμία «Γιάτρισσα». Φυλάχτηκαν στην αρχή μέσα στην Εκκλησία και μετά ενταφιάστηκαν δίπλα στο ναό κοντά στην κεντρική είσοδο. Το 1969 μεταφέρθηκαν τα οστά της στο πίσω μέρος του ναού, όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα.

Στις Πράξεις των Αποστόλων, ευλαβείς προσκυνητές της Παναγίας μας, μαζί με τα πολυάριθμα θαύματα που αναφέρονται στο ενεργητικό των Αποστόλων, περιλαμβάνεται και η εξής μαρτυρία, η οποία είναι ενδεικτική ότι με την θερμή πίστη και την παράκληση πολλά επιτελούνται: «Τόσο δε πολύ σεβόντουσαν τους Αποστόλους ο λαός, ώστε έβγαζαν από τα σπίτια τους στις πλατείες του ασθενείς και του έθεταν πάνω σε κρεβάτια, με σκοπό όταν θα περνούσε από εκεί ο Απόστολος Πέτρος να πέσει η σκιά του σε κάποιον από τους ασθενείς για να τον θεραπεύσει. Μαζευόταν τόσο δε πλήθος και από τις γειτονικές πόλεις και έφερναν όλους τους ασθενείς και αυτούς που ενοχλούνταν από ακάθαρτα πνεύματα και όλοι θεραπευόντουσαν».

Τα θαύματα λοιπόν, δεν είναι ξένο στοιχείο στην εκκλησία, η οποία πάντοτε δια των Αγίων της θαυματοποιεί – «θαυμαστός ο θεός εν τοις Αγίοις Αυτού».

Συνεπώς και τα σε διαφόρους καιρούς και τόπους γενόμενα θαύματα, εφ’ όσον έχουν απτές αποδείξεις είναι και πρέπει να είναι απολύτως παραδεκτά.

Τα Θαύματα της Παναγίας Γιατρίσσης εις τον χώρο του ναού Της, είναι πολλά. Κάθε ένας που την επικαλείται με πίστη, δέχεται τις ευεργεσίες της. Αναφέρονται εν συντομία τρία από αυτά:

Πρώτον θαύμα είναι η ανέγερση του Ναού όπως εξιστορήσαμε. Δεύτερον, η τιμωρία και η ίαση του Δημητρίου Τάκου.

Τρίτον είναι το εξής: Ο Γεώργιος Γιάτρας απόστρατος Λοχαγός, που ήταν από τους Βουτιάνους και έμενε στη Σπάρτη, ήταν τελείως κωφός. Οι γιατροί του απέκλεισαν το ενδεχόμενο να ακούσει. Ήταν ευσεβής και καλός χριστιανός. Όταν δεν μπορούσε να πάει στην Εκκλησία, έμενε στο σπίτι προσευχόμενος κοντά στα εικονίσματα. Κατά την ημέρα της εορτής της Παναγίας Γιατρίσσης (8 Σεπτεμβρίου) η σύζυγος του με την αδελφή του, ήλθαν στην Εκκλησία της Παναγίας για να προσευχηθούν και να παρακολουθήσουν την εορτή. Όταν τελείωσε η Θεία Λειτουργία πήραν μαζί τους λίγο λαδάκι σε ένα βαμβάκι από την κανδήλα της Θεοτόκου και επέστρεψαν στο σπίτι. Ο Γιάτρας τις περίμενε για να μάθει τα νέα τους από την εορτή. Οι γυναίκες τον χαιρέτησαν και του έδωσαν το βαμβάκι με το λάδι. Αυτός το πήρε με πολλή ευλάβεια και κατευθύνθηκε στο Εικονοστάσι. Έκανε την προσευχή του στην Παναγία και ύστερα με το βαμβάκι άλειψε σταυρωτά τα αυτιά του, οπότε, ω των θαυμασίων του Θεού, του φάνηκε ότι έφυγαν τα βουλώματα από τα αυτιά του που δεν το άφηναν να ακούει και άκουγε καθαρά τις συζητήσεις των δύο γυναικών στην κουζίνα του σπιτιού. Το γεγονός το πανηγύρισε φωνάζοντας: «Παναγία μου Γιάτρισσα, Παναγία μου σε ευχαριστώ για το Θαύμα σου». Οι γυναίκες που άκουσαν τις φωνές έτρεξαν έκπληκτες κοντά του και με συγκίνηση παρακολούθησαν τις εκδηλώσεις ευχαριστίας του προς την Παναγία.

Η Παναγία μας είναι η μεσίτρια προς τον Κύριο μας, γι’ αυτό και όλοι εμείς ανατρέχουμε σ’ αυτή και την παρακαλάμε, ώστε να μεσιτεύει προς τον Θεό για την συγχώρεση των αμαρτιών μας, αλλά και για την επίλυση του κάθε είδους προβλήματος μας. Δεόμεθα, όπως αναφέρει και ο σύγχρονος Άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης, η Παναγία να μας χαρίζει σωματική και πνευματική υγεία, να μας φωτίζει, να μας ενισχύει, ό,τι έχει ανάγκη ο καθένας μας η Παναγία να το χορηγεί! Η Παναγία να μας κρατάει πάντα στην αγκαλιά της!

(*) Βιολόγος, M.Sc. Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική