Χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου το γράμμα του νόμου τείνει να υπονομεύει την πραγματικότητα μιας αγοράς με αξία άνω των 400 εκατ. ευρώ, συνιστά η χρόνια αντιδικία ανάμεσα στο ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και το εμπορικό σήμα kalamata Olives.

ΕΛΛΑΔΑ. Στα δικαστήρια παίζεται για µια ακόµη φορά το σίριαλ του ΠΟΠ Ελιάς Καλαµάτας και του εµπορικού σήµατος Kalamata Olives, σε συνέχεια της γνωστής απόφασης Αποστόλου που µετά από χρόνια έδωσε µια ρεαλιστική λύση στη διαχείριση του προϊόντος.

Αντιµαχόµενες πλευρές, τοπικοί παράγοντες της Καλαµάτας (ΠΟΠ - Ελιά Καλαµάτας) και το σύνολο παραγωγών και µεταποιητικών µονάδων της χώρας που αντιπροσωπεύουν 90.000 τόνους παραγωγή και 65.000 τόνους εξαγόµενου προϊόντος. Βάσει καταγραφής της ∆ΟΕΠΕΛ, ενόψει της εκδίκασης σχετικής προσφυγής στο ΣτΕ την προσεχή Τρίτη 15 ∆εκεµβρίου, από τη δεκαετία του 1930 οι επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαµών εξάγονται µε το όνοµα «Kalamata olives».

Το 1979 µε το Π.∆. 221/1979 «Περί τυποποιήσεως, συσκευασίας και ποιοτικού ελέγχου των προς εξαγωγήν επιτραπεζίων ελαιών» η ελληνική ∆ιοίκηση υιοθετεί την παραπάνω ονοµασία «Kalamata olives», που ήδη έχει γίνει brand name και υποχρεώνει ρητά τις εξαγωγικές επιχειρήσεις να εξάγουν τις επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαµών, µε την ονοµασία «Kalamata olives». ∆ηλαδή η ελληνική ∆ιοίκηση µε το Π.∆.221/1979 υποχρεώνει ρητά, οι επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαµών να ονοµάζονται στο εξωτερικό «Kalamata olives».

Tο 1993, µετά από 14 χρόνια από το Π.∆.221/1979 και ενώ οι επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαµών / Kalamata olives παρουσιάζουν αυξηµένη εξαγωγική δυναµική (20.000 τόνοι), η Ελληνική ∆ιοίκηση αποδέχεται τουλάχιστον επιπόλαια, πρόταση του νοµού Μεσσηνίας για τη δηµιουργία ΠΟΠ µε το όνοµα «Ελιά Καλαµάτας» / PDO «Elia Kalamatas» χωρίς να µελετήσει τις επιπτώσεις που θα δηµιουργούσε στους ελαιοπαραγωγούς, στις µεταποιητικές/εξαγωγικές επιχειρήσεις και στις εξαγωγές των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας Καλαµών/ Kalamata olives της χώρας. Ας σηµειωθεί ότι, η ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» / PDO «Elia Kalamatas» σηµαίνει προέλευση και δευτερευόντως ποικιλία, το όνοµα της οποίας συµπίπτει µε την προέλευση.

Έτσι το 1996 µε την έγκριση της ΠΟΠ/PDO από την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης Έλληνες εξαγωγείς υποχρεούνται από την Ελληνική ∆ιοίκηση να µην εξάγουν µε την από 60ετίας καθιερωµένη ονοµασία «Kalamata olives», δηλαδή µε το brand name που είχε κτιστεί από την ποικιλία και όχι φυσικά από την προέλευση και εξαγόταν σε περισσότερες από 100 χώρες στην παγκόσµια αγορά, λόγω του ότι παραπέµπει στην Προστατευόµενη Ονοµασία, µένοντας στην ουσία οι ελληνικές επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαµών χωρίς όνοµα στην εκτός Ελλάδας αγορά.

Τη σύγχυση που επικρατούσε στις εξαγωγές της χώρας µετά τη θέσπιση του ΠΟΠ (1996) µε πολύ σηµαντικά οικονοµικά και κοινωνικά προβλήµατα τα οποία το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης γνώριζε, µετά από διαβούλευση από τον Ιούνιο 2015 και παλινωδίες µέχρι το 2018, ήρθε να επιλύσει η υπ’αριθµ.331/20735/26.2.2018/ΦΕΚ648/Β Υπουργική Απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων.

Ψευτοδιλήµµατα και ουτοπίες

Η Υπουργική Απόφαση 331/20735/26.2.2018 επανέφερε την ηρεµία στην αγορά επιτρέποντας την απρόσκοπτη εξαγωγή των εµπορικών τύπων των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας «Καλαµών» µε την καθιερωµένη και θεσµοθετηµένη ονοµασία τους «Kalamata Olives» (65.000+ τόνοι), όπως επίσης και τη διάθεση χωρίς κανένα πρόβληµα και του εµπορικού τύπου ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» / PDO «Elia Kalamatas» που, ας σηµειωθεί, από το 1996 και µέχρι σήµερα, επί 24 χρόνια, η παραγωγή του δεν έχει ξεπεράσει τους 350 τόνους ετησίως (0,47% της εγχώριας παραγωγής της ποικιλίας Καλαµών). ∆ιαπιστώνεται συνεχώς ότι:

  • το ελληνικό brand name της ποικιλίας «Kalamata Olives» «πουλάει» σε πάνω από 100 χώρες και προσπορίζει στη χώρα πάνω από 200 εκατ. ευρώ,
  • το ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας»/PDO «Elia Kalamatas», δηλαδή η προέλευση απλά «δεν πουλάει».

Είναι ψευτοδίληµµα ο ισχυρισµός ότι η Υπουργική Απόφαση 331/20735/26.2.2018 προωθεί την εµπορική ονοµασία των εµπορικών τύπων της ποικιλίας Καλαµών/ «Kalamata olives» εις βάρος του ΠΟΠ.

Όπως αναφέρεται και πιο πάνω, η ονοµασία του προϊόντος της ποικιλίας «Kalamata olives» είχε ήδη γίνει brand name και διέθετε στο εξωτερικό 11.000 τόνους όταν το 1979 η ελληνική διοίκηση µε το 221/1979 Προεδρικό ∆ιάταγµα «Περί τυποποιήσεως, συσκευασίας και ποιοτικού ελέγχου των προς εξαγωγήν επιτραπεζίων ελαιών» που ισχύει µέχρι και σήµερα, θεσµοθέτησε και υποχρέωσε ρητά οι επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαµών να εξάγονται µε την ονοµασία «Kalamata olives».

Το ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας»/PDO «Elia Kalamatas» είναι κατά 17 χρόνια µεταγενέστερο (1996), όταν οι εµπορικοί τύποι της ποικιλίας Καλαµών µε την ονοµασία «Kalamata olives» πουλούσαν στην παγκόσµια αγορά 25.000 τόνους.

Είναι ψευτοδίληµµα και ουτοπία ότι, αν ακυρωθεί η Υ.Α. 331/20735/26.2.2018 θα προωθηθεί το προϊόν ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας»/PDO «Elia Kalamatas», αφού επί 22 χρόνια, από το 1996 µέχρι το 2018 που θεσπίστηκε η Υπουργική Απόφαση, δεν ξεπέρασε τους 350 τόνους ετησίως και ότι θα καλύψει το κενό των εξαγωγών που θα αφήσουν οι 65.000 τόνοι του ελληνικού προϊόντος της ποικιλίας, µε το brand name «Kalamata olives».

Είναι επίσης ψευτοδίληµµα και ουτοπία ότι, αν ακυρωθεί η Υ.Α. 331/20735/26.2.2018, οι 350 τόνοι ετήσιας παραγωγής και παρασκευής του ΠΟΠ είναι δυνατόν να επιβάλλουν την απαγόρευση χρησιµοποίησης του brand name «Kalamata olives» της ποικιλίας Καλαµών που παράγεται από ανταγωνίστριες χώρες (Αίγυπτος, Τουρκία, κ.α.), όταν θα έχουν αποσυρθεί από την εξωτερική αγορά οι 65.000 τόνοι των ελληνικών εξαγωγών µε το brand name «Kalamata olives» κι όταν η παγκόσµια αγορά δεν θα σταµατήσει να ζητά το συγκεκριµένο προϊόν.

Αντίθετα, η ακύρωση της Υ.Α.331/20735/26.2.2018 θα προσδώσει τεράστιο συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα στους ανταγωνιστές του ελληνικού προιόντος (Αίγυπτος, Τουρκία, κ.α.) ιδιαίτερα στις αγορές των τρίτων εισαγωγικών χωρών (ΗΠΑ, Καναδάς, Αραβικές χώρες κ.α.) όπου δεν ισχύουν οι Κοινοτικοί Κανονισµοί, αφού οι τρίτες παραγωγικές χώρες θα πωλούν µε την ελληνική εµπορική ονοµασία «Kalamata Olives», ενώ στο ελληνικό προιόν θα απαγορεύεται να εξαχθεί σ’ αυτές τις χώρες µε την ονοµασία που επί 90 χρόνια έχτισε στις αγορές αυτές. Ας σηµειωθεί επίσης ότι στις τρίτες -εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης- χώρες η Ελλάδα εξάγει το 60% (40.000 τόνους).

∆υστυχώς τα αυτονόητα στη χώρα µας γίνονται δυσνόητα. Θεωρητικολογούµε και προβάλλουµε ως επιχειρήµατα, ψευτοδιλήµµατα, θεωρητικές προσεγγίσεις και ουτοπίες.

Απ΄ όλη την παραπάνω ανάλυση καταφαίνεται ότι, η ακύρωση της Υ.Α.331/20735/26.2.2018 µόνο τεράστια οικονοµική και κοινωνική ζηµιά µπορεί να προκαλέσει στη χώρα µας.

Η Υ.Α.331/20735/26.2.2018:

Ήρθε την τελευταία στιγµή πριν την καταστροφή των εξαγωγών της χώρας σαν «Σολοµώντεια λύση» και έφερε ηρεµία στην αγορά επιτρέποντας και στους δυο εµπορικούς τύπους ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας»/ PDO «Elia Kalamatas» και «Kalamata olives» να µπορούν να κυκλοφορούν απρόσκοπτα στην αγορά.

∆ίνει το χρονικό περιθώριο να συνετιστούµε και να µετατρέψουµε την υφιστάµενη Προστατευόµενη Ονοµασία Προέλευσης σε Προστατευόµενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ) για όλο το ελληνικό προϊόν της ποικιλίας Καλαµών, 75.000+ τον. σήµερα και πάνω από 100.000 τον. µέσα στα επόµενα 10 χρόνια µε την συνεχόµενη είσοδο σε καρποφορία των φυτεύσεων των τελευταίων χρόνων στις Περιφερειακές Ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Λακωνίας και Φθιώτιδας. Πρέπει να παραµένει συνεχώς στη σκέψη µας ότι, οι εξαγωγές της χώρας είναι εξαιρετικά σοβαρό θέµα και οι καιροί «ου µενετοί».

Συνέπειες κατάργησης της απόφασης

Αν ο µη γένοιτο ακυρωθεί η παραπάνω Υπουργική Απόφαση στο ΣτΕ, 65.000 τόνων επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας Καλαµών που εξάγονται µε τη γνωστή εµπορική ονοµασία (Kalamata olives) που έχτισε επί 90 χρόνια η ποικιλία, θα αλλάξουν άµεσα την εµπορική ονοµασία τους µε αποτέλεσµα να µην αναγνωρίζονται από τους καταναλωτές των αγορών του εξωτερικού (αλλαγή ονόµατος/άγνωστο προϊόν) χαρίζοντας συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα στις τρίτες ανταγωνίστριες παραγωγικές χώρες, που θα καλύψουν γρήγορα το κενό, µε σοβαρά επακόλουθα, τα οποία έχουν ως εξής:

Τη µείωση των ελληνικών εξαγωγών των εµπορικών τύπων της ποικιλίας Καλαµών / Kalamata olives που εξάγονται σε 100+ χώρες και προσπορίζουν στη χώρα πλέον των 200 εκατ. ευρώ, σε όφελος των ανταγωνιστών τρίτων χωρών οι οποίοι θα καλύψουν το κενό.

Την επακόλουθη κατάρρευση της ζήτησης, από αδυναµία απορρόφησης, όλης της παραγόµενης ποσότητας των ελαιοπαραγωγών από την µεταποίηση/εξαγωγή (το 90% του παραγόµενου προϊόντος εξάγεται) και κατά συνέπεια την σίγουρη κατακρήµνιση των τιµών ελαιοπαραγωγού.

Το δικαιολογηµένο ξέσπασµα της αγανάκτησης των 8.700 ελαιοπαραγωγών της ποικιλίας Καλαµών που παράγουν το 97% του ελληνικού προϊόντος (βλέπε πίνακα) που θα αναγκαστούν να οδηγήσουν µεγάλο µέρος του προϊόντος τους στην έκθλιψη, για να εισπράξουν την τιµή «απόσυρσης» µέσω του ελαιολάδου.

Την απόγνωση και ανασφάλεια 150+ ελληνικών µεταποιητικών/εξαγωγικών επιχειρήσεων από την συρρίκνωση των εργασιών τους και ενδεχοµένως της χρεοκοπίας.

Τα ΠΟΠ/ΠΓΕ εργαλείο µάρκετινγκ

Τα προϊόντα ΠΟΠ / ΠΓΕ αποτελούν εθνική κληρονοµιά και θα µπορούσαν να λειτουργούν ως εργαλείο marketing και όχι ως τροχοπέδη όταν θεσπίζονται µε γνώση και χωρίς κοντόφθαλµα κριτήρια.

Το λάθος που έγινε το 1993 δεν πρέπει να επαναληφθεί. Η ∆ΟΕΠΕΛ έχοντας µελετήσει και συζητήσει µε τα µέλη της το θέµα, έχει ήδη προτείνει την προστασία της φήµης του προϊόντος µέσω της Προστατευόµενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) για όλο το ελληνικό προϊόν της ποικιλίας Καλαµών (75.000+ τόνοι).

Μόνο µέσω του ΠΓΕ µπορεί να γίνει προστατευόµενη η ονοµασία του ελληνικού προϊόντος και όχι το 0,47% (350 τόνοι) να επιβάλλει το χάος στις ελληνικές εξαγωγές και επί της πρότασης αυτής δεν έχει ακουστεί και δηµοσιευτεί κανένα σχόλιο από εκπροσώπους της γεωγραφικής περιοχής του ΠΟΠ.

Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι στα επόµενα 10 χρόνια προβλέπεται έκρηξη της παραγωγής του έτοιµου προϊόντος σε πάνω από 100.000 τόνους.

Θα το προωθήσουν στην παγκόσµια αγορά οι 350 τόνοι του ΠΟΠ ή θα οδηγηθεί στην ελαιοποίηση;