Γνωρίζεις για τη λοιμώδη περιτονίτιδα της γάτας;

Παρά την ονομασία, οι αλλοιώσεις είναι διάσπαρτες και δεν περιορίζονται μόνο στο περιτόναιο. Από τη δεκαετία του 1950, κατά την οποία διαπιστώθηκε το νόσημα, είναι ένα από τα περισσότερο μελετημένα νοσήματα της γάτας, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να έχει βρεθεί η κατάλληλη δοκιμή για την οριστική διάγνωση, το αξιόπιστο εμβόλιο και η αποτελεσματική θεραπεία.

Ο κορωναϊός της γάτας συχνότερα προκαλεί λοίμωξη στο έντερο αλλά χωρίς συμπτώματα και διασπείρεται στο περιβάλλον με τα κόπρανα του ζώου. Οι κορωναϊοί που ευθύνονται για την πρόκληση της λοιμώδους περιτονίτιδας είναι μεταλλάξεις αυτών των απαθογόνων εντερικών κορωναϊών. Σημαντικό σημείο εδώ που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι δεν ευθύνεται ο ίδιος ο ιός για την πρόκληση εκτεταμένων αλλοιώσεων αλλά η ανοσολογική απάντηση της γάτας στον ιό. Πόσο δηλαδή μπορεί να «παλέψει» το ανοσοποιητικό της σύστημα με τον ιό.

Τι είναι Λοιμώδης περιτονίτιδα (FIP);

Η λοιμώδης περιτονίτιδα (FIP) είναι μια δυνητικά θανατηφόρα ιογενής ασθένεια που προκαλείται από ένα στέλεχος του ιού coronavirus (FCoV) που εμφανίζεται σε όλο τον κόσμο. Αυτός ο ιός στην πραγματικότητα μεταφέρεται από γάτα σε γάτα, αν και είναι πολύ πιο διαδεδομένη σε νοικοκυριά με μεγάλο αριθμό γατών, καταφύγια καθώς και εκτροφεία. Η μορφή του κορωναϊού που φέρεται από τις περισσότερες γάτες είναι του εντερικού κορωναϊού (FECV) η οποία σπάνια προκαλεί ασθένεια από μόνη της. Η λοιμώδης περιτονίτιδα είναι μια ανοσολογική νόσος που εμφανίζεται σε μικρό ποσοστό γατών που έχουν μολυνθεί από τον εντερικό κορωναϊό ο οποίος αποκτά την ικανότητα να μεταλλαχτεί. Λαμβάνοντας υπόψη πόσες γάτες μεταφέρουν τον κορωναϊό, είναι ευτυχές το γεγονός ότι η μετάλλαξη συμβαίνει σπάνια.

Πώς μεταδίδεται η λοιμώδης περιτονίτιδα (FIP);

Όλοι οι κορωναϊοί αποβάλλονται κυρίως στα περιττώματά και σπανιότερα στο σάλιο ή άλλα σωματικά υγρά. Οι γάτες μολύνονται μετά τη λήψη του ιού κατά τη διάρκεια της αυτοπεριποίησής τους, με το φαγητό και γενικότερα με τη στοματορινική οδό όταν έρθει σε επαφή με μολυσμένα υλικά.

Ομάδα κινδύνου

Συχνότερα προσβάλλονται γάτες 6-16 εβδομάδων, όταν έχει εξασθενήσει η μητρική ανοσία. Η συχνότητα μετάδοσης είναι υψηλότερη σε εκτροφές στις οποίες νεαρές γάτες συμβιώνουν με ενήλικες που απεκκρίνουν τον ιό και σε σπίτια με μεγάλο αριθμό γατών. Εκεί η οροθετικότητα κυμαίνεται από 50% μέχρι 90%, διότι με τη χρήση των κοινών δοχείων υγιεινής ενισχύεται η διασπορά του ιού μέσω των κοπράνων τους. Άλλοι παράγοντες που διευκολύνουν την εκδήλωση της νόσου είναι το φορτίο του ιού, το σύνδρομο καταπόνησης, η ανοσοκαταστολή, οι χειρουργικές επεμβάσεις, τα συνυπάρχοντα νοσήματα και η χορήγηση γλυκοκορτικοειδών. Το φύλο του ζώου δεν φαίνεται να παίζει ρόλο ενώ αντίθετα παρατηρήθηκε συχνότερη προσβολή σε ορισμένους κλώνους καθαρόαιμων φυλών.

Συχνότεροι τύποι της νόσου

Υγρός. Ο υγρός τύπος αποτελεί την πιο έντονη μορφή της εκδήλωσης της νόσου στην οποία παρατηρείται σταδιακή ανώδυνη διόγκωση της κοιλιάς με συλλογή υγρού. Λόγω της ύπαρξης υγρού και στο θώρακα μπορεί να εμφανιστεί δύσπνοια, ταχύπνοια και εύκολη κόπωση. Αυτά είναι τα κύρια συμπτώματα που θα δει ο ιδιοκτήτης στη γάτα του και θα την προσκομίσει για εξέταση στον κτηνίατρο. Αργότερα μπορεί να παρατηρηθούν και άλλα συμπτώματα όπως ανορεξία, απώλεια σωματικού βάρους, εμετός, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, ίκτερος και πυρετός

Ξηρός. Στον ξηρό τύπο τα συμπτώματα εμφανίζονται "ύπουλα" και προέρχονται από διάφορα όργανα (ήπαρ, σπλήνας, πάγκρεας, έντερο, οφθαλμοί, κεντρικό νευρικό σύστημα, πνεύμονες). Εκεί δημιουργούνται κοκκιώματα, δηλαδή διαφόρου μεγέθους οζίδια που μπορεί να εκληφθούν κατά λάθος ως νεοπλάσματα. Η παρουσία συλλογής είναι μικρή ή απουσιάζει τελείως. Κάποιες γάτες μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα αποκλειστικά στους οφθαλμούς και τύφλωση. Όταν ο ιδιοκτήτης της γάτας δει κάποιο σύμπτωμα πηγαίνει το ζώο στον κτηνίατρο και εκείνος με βάση την κλινική εικόνα και τα εργαστηριακά ευρήματα που πιθανόν υπάρχουν κάνει τη διάγνωση της λοιμώδους περιτονίτιδας.

Συμπτώματα

Δεν υπάρχουν συμπτώματα που είναι ειδικά για τη λοιμώδη περιτονίτιδα (FIP). Ωστόσο, με οποιαδήποτε μορφή FIP, οι γάτες θα δείξουν συχνά ασαφή συμπτώματα όπως:

• Απώλεια της όρεξης
• Απώλεια βάρους
• Κατάπτωση
• Διόγκωση της κοιλιάς
• Δύσπνοια
• Οφθαλμολογικά προβλήματα
• Νευρολογικά προβλήματα
• Πυρετό που δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά

Πώς μπορώ να αποτρέψω τη γάτα μου από το να εκδηλώσει λοιμώδη περιτονίτιδα;

Η πρόληψη της λοιμώδους περιτονίτιδας είναι δύσκολη, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ασθένειας. Η έρευνα έχει δείξει ότι μερικές γάτες έχουν μια γενετική προδιάθεση που τους κάνει να είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη FIP.

Επιλεκτική εκτροφή με υγιείς γάτες (σε εκτροφές), και η προσπάθεια για τη μείωση του στρες και της καταπόνησης, έχουν ευεργετικά αποτελέσματα. Ελαχιστοποίηση της έκθεσης της γάτας σας σε μολυσματικές ασθένειες κρατώντας την σε εσωτερικό προστατευμένο χώρο μακριά από γάτες που μπορεί να νοσούν. Οι αμμολεκάνες θα πρέπει να καθαρίζονται καθημερινά και να βρίσκονται μακριά από τα πιάτα φαγητού και νερού.

Διάγνωση

Η διάγνωση προκύπτει από την συνεκτίμηση των κλινικών ευρημάτων και των εργαστηριακών δοκιμών.

Η ορολογική εξέταση για την ανίχνευση αντισωμάτων του κορωναϊού (τεστ FIP από το εργαστήριο) σε καμία περίπτωση δεν αρκεί για να τεθεί η διάγνωση της λοιμώδους περιτονίτιδας. Αυτό γιατί θετικές σε αυτή την εξέταση είναι και γάτες που έχουν προσβληθεί από το κορωναϊό της γάτας που προκαλεί εντερίτιδα (FECV) και ο οποίος δεν είναι θανατηφόρος ούτε προκαλεί τα προαναφερθέντα συμπτώματα

Προστασία από τη νόσο

Αιτιολογική θεραπεία δεν υπάρχει. Μπορεί να λάβουμε όμως μέτρα όπως είναι η χορήγηση ορών και η ανακούφιση του ζώου με παρακεντήσεις (κενώσεις πλευριτικής συλλογής). Ακόμη, μπορούμε να κάνουμε προσπάθεια να διατηρήσουμε την όρεξη και την φυσική κατάσταση της γάτας ώστε να επιμηκυνθεί η διάρκεια ζωής της και να έχει μία καλή ποιότητα διαβίωσης. Η τήρηση των κανόνων υγιεινής και ο διαχωρισμός των νεαρών ζώων από τα ενήλικα μετά τον απογαλακτισμό περιορίζουν σημαντικά την εξάπλωση του ιού. Η λοιμώδης περιτονίτιδα της γάτας δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως όταν βρεθούμε αντιμέτωποι με μία τέτοια νόσο για την οποία δεν υπάρχει αποτελεσματική μέθοδος διάγνωσης και θεραπείας, δεν μπορούμε παρά να ρίξουμε την προσοχή μας στον ασθενή και όχι στην ασθένεια. Εδώ και χρόνια, οι εναλλακτικές ιατρικές μέθοδοι υποστηρίζουν πως δεν υπάρχουν ασθένειες, αλλά ασθενείς και βλέπουν τον οργανισμό σαν "σύνολο", με τις όποιες ιδιαιτερότητές του. Καλό θα ηταν λοιπόν, να είμαστε ανοιχτοί σε εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας που ενδυναμώνουν τον οργανισμό και τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ειδικά σε αυτές τις περιπτώσεις.

Θεραπεία

Μέχρι πρότινος δεν υπήρχε. Η μόνη επιλογή που είχαν οι κηδεμόνες είναι να παρέχουν υποστηρικτική φροντίδα στο γατάκι, ώστε να αισθάνεται όσο το δυνατόν καλύτερα και να μην έχει πόνο, εξασφαλίζοντας του ποιότητα ζωής για όσο αντέξει.

Όμως θαύματα συμβαίνουν, και το 2019 ο Δρ. Niels Pedersen, ομότιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια UC Davis, που έχει αφιερώσει την 50χρονη καριέρα του στη μελέτη του FIP και στην αναζήτηση θεραπείας, χρησιμοποίησε σε γάτες με FIP ένα φάρμακο γνωστό ως GS-441524.

Πρόκειται για έναν μεταβολίτη της ρεμδεσιβίρης, η οποία έγινε γνωστή τους τελευταίους μήνες λόγω της συμμετοχής της σε κλινικές μελέτες έναντι του Covid-19. Ο μεταβολίτης αυτός, είναι αρκετά πιο ισχυρός και λιγότερο τοξικός από τη ρεμδεσιβίρη, ενώ τα αποτελέσματα της μελέτης του ήταν εντυπωσιακά: η δοκιμή έγινε σε 31 γάτες και κατάφεραν να θεραπεύσουν 24 από αυτές.

Τέλεια! Πού την βρίσκω;

Τα καλά νέα τελειώνουν – σχεδόν. Για οικονομικούς λόγους η φαρμακευτική εταιρία που κατασκεύασε τον μεταβολίτη, η Gilead, δεν έχει δώσει ως τώρα το πράσινο φως για να εγκριθεί το φάρμακο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι απελπισμένοι γατογονείς που θέλουν να σώσουν τα «παιδιά» τους να στρέφονται σε κινέζικα γενόσημα, τα οποία είναι αποκλειστικά διαθέσιμα στη μαύρη αγορά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος της θεραπείας και την τσέπη τους.

Σημαντική βοήθεια στους γατοτονείς, προσφέρει η ομάδα των FIP warriors, ένα παγκόσμιο δίκτυο εθελοντών φιλόζωων και κτηνιάτρων, οι οποίοι έθεσαν ως στόχο να βοηθήσουν τους κηδεμόνες των γατιών να βρουν το φάρμακο και να τους κατευθύνουν έτσι ώστε να ακολουθήσουν τη θεραπεία με ασφάλεια.

Το ελάχιστο διάστημα που διαρκεί η θεραπεία είναι 84 ημέρες, με καθημερινές ενέσεις οι οποίες γίνονται υποδόρια, στη ράχη. Και λέμε ελάχιστο γιατί ενδέχεται να υπάρξουν υποτροπές, ενώ σημαντικό ρόλο για το πότε θα τερματιστεί η θεραπεία παίζουν τα αποτελέσματα των αιματολογικών εξετάσεων, η διακύμανση του βάρους, το σκορ σώματος και η γενικότερη κλινική εικόνα του ζώου.

Το κόστος εξαρτάται από τα κιλά της γάτας. Ενδεικτικά για υγρό FIP, η συνολική θεραπεία κοστίζει 420€ ανά κιλό, τιμή που μπορεί να αυξηθεί αφού αν το γατάκι ανταποκριθεί θετικά παίρνει γρήγορα βάρος και άρα η δόση θα πρέπει να επαναπροσαρμόζεται προς τα πάνω. Τελευταία, έχουν βγει στην αγορά και χάπια με την δραστική ουσία, τα οποία όμως κοστίζουν περίπου 50% παραπάνω από τις ενέσεις.

Στο γκρουπ των FIP Warriors οι φωτογραφίες των γατιών πριν και μετά τη θεραπεία είναι εντυπωσιακές και μέχρι στιγμής έχουν σωθεί χιλιάδες γατάκια σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Ευελπιστούμε κάποια στιγμή το φάρμακο να εγκριθεί και να κυκλοφορήσει ελεύθερα στην αγορά, ανακουφίζοντας έτσι εκατομμύρια κηδεμόνες γατιών ανά τον κόσμο.