Ο Αρχιεπίσκοπς Αλαβανίας Αναστάσιος όπως τον γνώρισα

«Εμείς μαζεύουμε τις πέτρες που μας πετάνε όσοι πολεμούν το έργο μας και κτίζουμε με αυτές εκκλησίες και σχολεία»
Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης*
Όταν ο Έλληνας Βουλευτής του μειονοτικού κόμματος της Αλβανίας , καλός φίλος Ευάγγελος Ντούλες, με σύστησε για πρώτη φορά στον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο, διέκρινα εξαρχής έναν Ήρεμο, γαλήνιο, συμπονετικό, αυθεντικό άνθρωπο με στοχευμένες συμβουλές, που δικαίως εδώ και δεκαετίες πολλοί θεωρούν δεδομένο ότι θα καταστεί Άγιος μεταγενέστερα. Το πλούσιο έργο του, ήταν και είναι ευρέως γνωστό. Ο ποιμενάρχης των Ορθοδόξων Χριστιανών της Αλβανίας, είχε καταφέρει να κερδίσει την αγάπη και το σεβασμό όλων, ανεξαρτήτως θρησκεύματος.
Πάντα με ταπεινότητα, είχε λάβει πολλά βραβεία. Στο πλευρό του πάντοτε, ο αεικίνητος καθηγητής Μιχαήλ Νάτσιος.
Είχα την τύχη και την τιμή να τον συναντήσω αρκετές φορές. Σε όλες τις συναντήσεις, οι συμβουλές του, ήταν ουσιαστικές και στοχευμένες, όπως: "Χρειάζεται περισσότερη στοργή, χρειάζονται περισσότερες πρωτοβουλίες. Χρειάζεται αντίσταση στην παρακμή".
Αναφερόμενος στην εποχή μας, σημείωσε ότι η κοινωνία μας έχει κουραστεί από τα πολλά λόγια για καλά έργα και τόνισε την ανάγκη να αντισταθούμε με ουσιαστικά έργα αγάπης ανάλογα με τις περίσταση στα λόγια αυτά.
Έλεγε: «Εμείς μαζεύουμε τις πέτρες που μας πετάνε όσοι πολεμούν το έργο μας και κτίζουμε με αυτές εκκλησίες και σχολεία». " Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το λάδι της θρησκείας για να δυναμώνει τη φωτιά των συγκρούσεων". «Δεν χρειάζεται να συγκρίνετε τις δικές μας κορυφές με τις χαράδρες των άλλων». «Ο διάβολος δεν σταματά να εργάζεται και η ειδικότητά του είναι να προκαλεί διχασμούς». " Η αγάπη είναι το αντίδοτο κατά του εγωκεντρισμού".
«Κάθε έγκλημα στο όνομα της θρησκείας είναι έγκλημα κατά της ίδιας της θρησκείας. Κάθε μορφή βίας στο όνομα της θρησκείας βιάζει, με όλες τις έννοιες, την ίδια τη θρησκεία. Κανείς πόλεμος δεν είναι ιερός. Μόνο η ειρήνη είναι ιερή». Χαρακτηριστικό είναι το σύνθημα για την ιεραποστολική αφύπνιση «Εκκλησία χωρίς ιεραποστολή είναι Εκκλησία χωρίς αποστολή», την οποία χρησιμοποίησε στο περιοδικό ‘Πορευθέντες’ (Go Ye) που εξέδιδε το ομώνυμο «Διορθόδοξο Ιεραποστολικό Κέντρο ‘Πορευθέντες’». Και τα δύο είχε ιδρύσει (1959) ο τότε λαϊκός θεολόγος Αναστάσιος Γιαννουλάτος, για να αφυπνιστεί το ορθόδοξο χρέος του ευαγγελισμού των εθνών.
Ο φωτισμένος ιεράρχης, ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός δάσκαλος, προτάθηκε για Νόμπελ Ειρήνης κατά τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου, αναγέννησε την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας και είχε σημαντικό ιεραποστολικό, κοινωνικό και συγγραφικό έργο. Θεολόγος, συγγραφέας, πρώην καθηγητής πανεπιστημίου και αρχιερέας. Ένας από τους προέδρους της κεντρικής επιτροπής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών και επίτιμος πρόεδρος της Παγκόσμιας Διάσκεψης Θρησκευμάτων για την Ειρήνη. Διετέλεσε επίσκοπος Ανδρούσης και Γενικός Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Ελλάδος. Η Αλβανία απέκτησε σχολεία, πανεπιστήμια, ναούς, χώρους εργασίας, κέντρα υγείας της Αρχιεπισκοπής, υδροηλεκτρικό σταθμό και παραγωγής έργου για τις υπηρεσίες της Εκκλησίας, οικοτροφεία, πνευματικά κέντρα, χώρους αγάπης και φιλοξενίας για ορφανά και ηλικιωμένους, θεολογική ακαδημία για την εκπαίδευση των στελεχών της, ενώ η Αρχιεπισκοπή άνοιξε την αγκαλιά της όχι μόνο για τους χριστιανούς για τους οποίους έγινε σημείο αναφοράς, αλλά και για όλους όσοι είχαν ανάγκες χωρίς διακρίσεις. Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος είχε παρασημοφορηθεί με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας από τον Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο, τον Μεγαλόσταυρο της Ρουμανικής Δημοκρατίας, τον Σταυρό του Αποστόλου Ανδρέου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος των Ορθοδόξων Σταυροφόρων του Παναγίου Τάφου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, τον Τίμιο Σταυρό του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου Α’ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, τον Σταυρό του Ισαποστόλου Βλαδιμήρου Α’ του Πατριαρχείου Ρωσίας, τον Μεγαλόσταυρο του Αποστόλου Παύλου της Εκκλησίας της Ελλάδος, τον Σταυρό των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Τσεχοσλοβακίας, τον Σταυρό της Αγίας Αικατερίνης της Ιεράς Μονής Σινά, τον Χρυσό Σταυρό μετά Δαφνών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και το Χρυσό Κλειδί της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Λαμίας, μεταξύ άλλων. Ανέπτυξε πλούσιο συγγραφικό έργο βιβλίων, 240 πραγματειών και μελετημάτων.
Μεταξύ αυτών τα εξής: Τα πνεύματα M’μπάν’ντουα και τα πλαίσια της λατρείας των. Θρησκειολογική διερεύνησις πλευρών της αφρικανικής θρησκείας (1970), Ο Kύριος της Λαμπρότητος. O Θεός των παρά το όρος Κένυα φυλών (1971, 1981), Various Christian Approaches to the Other Religions: A Historical Outline (1971), Ο όρθρος της Oρθοδοξίας εις την Iαπωνίαν (1971). Mορφαί αφρικανικού τελετουργικού (1972, 1981), Iσλάμ. Θρησκειολογική Eπισκόπησις (1975), Pουχάν’γκα – O Δημιουργός (1975), Θέσεις των χριστιανών έναντι των άλλων θρησκειών (1975), Όψεις Iνδουϊσμού – Bουδδισμού (1985), Παγκοσμιότητα και Oρθοδοξία (2000, 2005), Ίχνη από την αναζήτηση του Yπερβατικού: Συλλογή θρησκειολογικών μελετημάτων (2004, 2006), Ιεραποστολή στα ίχνη του Χριστού. Θεολογικές μελέτες και ομιλίες (2007), Θεός εφανερώθη εν σαρκί… (2006). Κυκλοφόρησε επίσης στα αλβανικά: Perëndia u shfaq në mish… (2006), Μια άλλη άποψη. Τυπωμένο κείμενo και αφήγηση σε ψηφιακό δίσκο (CD) – (2006), Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός… (2007), που κυκλοφόρησε επίσης στα αλβανικά: Të gjitha u mbushën me dritë… (2007), Μοναχοί και ιεραποστολή κατά τους 4ο και 9ο αιώνες (2008), Έως εσχάτου της γης (2009), Στην Αφρική (2010), Στην Αλβανία: Σταυρός και Ανάσταση (2011), Συνύπαρξη: Ειρήνη, φύση, φτώχεια, τρομοκρατία, αξίες. Θρησκειολογική θεώρηση (2016).
Επιπλέον, είχε δημοσιεύσει κατηχητικά βοηθήματα, είχε εκδώσει ελληνικά και αγγλικά κείμενα και είχε διευθύνει το περιοδικό «Πορευθέντες» (1960-70) και το περιοδικό «Πάντα τα Έθνη» (1981-92). Είχε αναγορευθεί επίτιμος διδάκτωρ Θεολογίας: της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού, ΗΠΑ (1989), του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1995) και του St. Vladimir’s Theological Seminary (2003) και του Πανεπιστημίου Κραϊόβας (2006). Ακόμη, υπήρξε επίτιμο μέλος της Θεολογικής Aκαδημίας Mόσχας (1998) και εταίρος της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης (2001). Έλαβε Δίπλωμα π. Δημητρίου Στανιλοάε (η ανώτερη θεολογική διάκριση) του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου (2003). Ακόμη, αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ Φιλοσοφίας: του Tμήματος Iστορίας και Aρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Iωαννίνων (1996), του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Aθηνών (1996), του Tμήματος Πολιτικής Eπιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής των Nομικών, Oικονομικών και Πολιτικών Eπιστημών του Πανεπιστημίου Aθηνών και όλων των Tμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών (1998), του Tμήματος Διεθνών και Eυρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς (2001), του Tμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Kρήτης (2002), των Τμημάτων Φυσικής, Ιατρικής, Δημοτικής Εκπαιδεύσεως και Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών (2004), του Πανεπιστημίου Βοστώνης (2004), των Τμημάτων Ιατρικής και Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Επίσης, έλαβε το Χρυσούν Μετάλλιον (η ανώτατη διάκριση) του ως άνω Πανεπιστημίου (2005). Τέλος, υπήρξε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου (2007), του Πανεπιστημίου Κορυτσάς (2008), του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας καθώς και εκείνου της Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού των Παρευξείνιων Λαών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (2009).
Στη δράση του οφείλεται η οικοδόμηση 145 νέων εκκλησιών και η συντήρηση άλλων 70. Πραγματοποίησε, επίσης, και μεγάλα κοινωνικά έργα: σχολεία, νοσοκομεία και κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης, στοχεύοντας όχι μόνο σε παρεμβάσεις που να περιθάλπουν, αλλά και σε άλλες, ικανές να ελευθερώσουν τους ανθρώπους από τη φτώχεια, μέσω της συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και απευθείας διαχείρισης από τους διάφορους πληθυσμούς.
Καλό ταξίδι και καλό παράδεισο να έχει. Αιωνία του η μνήμη.
(*) Δικηγόρος - Συνταγματολόγος