ΣΠΑΡΤΗ. «Η λεωφόρος Κ. Παλαιολόγου με τους φοίνικες (που φυτεύτηκαν το 1930) είναι ο πιο χαρακτηριστικός δρόμος της Σπάρτης. Διασχίζει όλη την πόλη, αρχίζοντας από το άγαλμα του Λεωνίδα και καταλήγοντας στην οδό Γυθείου, η οποία οδηγεί, μετά από διαδρομή 44 χλμ., στην ομώνυμη πόλη. Κατά μήκος της Κ. Παλαιολόγου βρίσκονται ορισμένα από τα πιο όμορφα νεοκλασικά σπίτια της Σπάρτης, καθώς και πέτρινα κτήρια εξαιρετικής ομορφιάς. Τα τελευταία χτίστηκαν γύρω στο 1930 από Ηπειρώτες και Λαγκαδιανούς μαστόρους και έχουν στις προσόψεις τους πέτρες πελεκημένες με εξαιρετική επιμέλεια. Ένα από τα νεοκλασικά της λεωφόρου (Παλαιολόγου 123), φιλοξενεί την Κουμαντάρειο Πινακοθήκη».

Έτσι περιγράφουν οι εγκεκριμένοι οδηγοί την «Παλαιολόγου» της Σπάρτης.

Αυτό που δεν αναφέρουν είναι ότι το 50% του δρόμου λογίζεται ως Εθνική οδός. Επίσης στην Παλαιολόγου έχουν αναπτυχθεί με επιτυχία café και εμπορικές επιχειρήσεις ενώ πριν από την οικονομική κρίση σε αυτήν υπήρχαν περίπου 11 καταστήματα Τραπεζών. Στην Παλαιολόγου βρίσκεται και η αψίδα της πόλης όπου παλαιότερα (με τελευταίον τον μακαριστό Χριστόδουλο) η πόλη υποδεχόταν ηγέτες και νικητές. Την Παλαιολόγου στο 50% διανύουν οι Σπαρταθλητές για να τερματίσουν στο Σπάρταθλον κάτω από το άγαλμα του Λεωνίδα. Απ’ εδώ έχει περάσει και το Ράλλυ Ακρόπολις ενώ μέρος της διανύει και η Λιτανεία στη μνήμη του πολιούχου της Σπάρτης Οσίου Νίκωνος.

Οι Φοίνικες, σήμα κατατεθέν της πόλης, φυτεύτηκαν πριν από 90 χρόνια, γοήτευσαν πολλούς και ανάμεσά τους τον Δήμαρχο Αθηναίων που δώρισε, από τον Δήμο του, τον φωτισμό τους. Το κόκκινο σκαθάρι έπληξε τους φοίνικες οι οποίοι γερασμένοι δεν έχουν αντοχές.

Στο κέντρο ακριβώς της Παλαιολόγου είναι τοποθετημένο το γνωστό «βαρέλι του τροχονόμου» απ’ όπου έως το 1970 ο τροχονόμος ρύθμιζε την κυκλοφορία σε ημέρες αιχμής. Έκτοτε αποτελεί αμετακίνητο ομφαλό γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οχήματα με μια «μαγική» συνεννόηση ώστε σχεδόν ποτέ να μην σημειώνεται τροχαίο ατύχημα. Η Παλαιολόγου απέκτησε φωτεινούς σηματοδότες που λειτούργησαν για λίγους μήνες και από τότε, το 1990 περίπου, σκουριάζουν χωρίς νόημα.

Το Άγαλμα του Λεωνίδα, οι τιμητικές επιγραφές Ολυμπιονικών και Σπαρταθλητών, η Πινακοθήκη, η Οικία της Ευρώπης, το ιστορικό ξενοδοχείο «Μενελάϊον», το πρώην ιστορικό ξενοδοχείο Πανελλήνιον, αρκετά παλαιά σπίτια της ρομαντικής Σπάρτης, η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, το Γυμνάσιο Αρρένων και το Θηλέων, κοσμούν την λεωφόρο. Παλαιότερα σε αυτήν ορθώνονταν δύο κτίρια που άδικα χάθηκαν, η Εμπορική Σχολή Σπάρτης και η Κλινική του Χρήστου Καρβούνη.

Κάποιες εποχές η Παλαιολόγου απασχόλησε τους επισκέπτες της πόλης αφού είχε δημόσια ουρητήρια και ψύκτες νερού. Είναι ο δρόμος που εξυπηρετεί τις πιάτσες των ΤΑΞΙ ενώ οι λεγόμενες «ρεμίζες» ήταν πάντα ποθητά πάρκιν, κάποτε και με ελεγχόμενη στάθμευση. Σήμερα εκεί, εκτός από οχήματα, θα δούμε πάρκιν για ποδήλατα και κάδους απορριμμάτων.

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς σε αυτήν: Τις χιλιάδες μαθητών στο πέρα – δώθε για τα σχολεία τους; Τους διαδηλωτές αγρότες να την καταλαμβάνουν με τρακτέρ. Τους τουρίστες να βολτάρουν σε αυτή με θαυμασμό; Τα διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα; Το καφεδάκι σε αυτήν, απόλαυση για κάθε αίσθηση; Τις ανθισμένες νερατζιές της Άνοιξης; Τα παρτέρια που έναν αιώνα ορίζουν τα όρια, τις ενορίες, τις τάξεις, τα ενοίκια, της πόλης; Την στάση για περίπτερο; Τις όψιμες πρόχειρες πεζοδρομήσεις τις νύκτες; Το καλοκαιρινό βραδινό αεράκι...;

Βασικό γνώρισμα της Παλαιολόγου, πέρα και πάνω απ’ όλα, το πλάτος της, οι φοίνικες και τα φαρδιά πεζοδρόμια της. Ο δε προσανατολισμός της είναι από την Ακρόπολη της πόλης προς τον νότο… Από τη βάση προς την έξοδο…

Οι φωτογραφίες δείχνουν την εξέλιξη της Παλαιολόγου από το 1939 με τους φοίνικες μόλις 50 εκατοστά έως και σήμερα.