«Ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός»

«Να θεμελιώσουμε τον πολιτισμό της κοινωνικής ισότητας» Κώστας Λάμπος

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Με τον παραπάνω τίτλο κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα βιβλίο από τις εκδόσεις Κουκίδα. Πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια έξι σημαντικών συγγραφέων – τα βιογραφικά τους αναφέρονται στο τέλος του βιβλίου – με την οποία επιχειρούν να αναδείξουν πόσο κοντά βρίσκεται ένας καλύτερος κόσμος, ο κόσμος του ανθρωπισμού, της αλληλεγγύης, της άμεσης δημοκρατίας, του πολιτισμού της κοινωνικής ισότητας. Και ενώ το βιβλίο είχε πάρει το δρόμο της εκτύπωσης ενέσκηψε η φονική πανδημία, όπως γράφει το οπισθόφυλλο, που αχρήστευσε τους γιγάντιους στρατούς, τις σιδερόφρακτες δυνάμεις καταστολής και τους φοβερούς εξοπλισμούς. Έτσι, η ανάγκη για τη δημιουργία μιας νέας κοινωνίας καθίσταται ολοένα και περισσότερο επιτακτική. Η αναφορά γίνεται σε κάθε συγγραφέα χωριστά, με αλφαβητική σειρά, με τον τίτλο του κειμένου του, όπως ακριβώς αναφέρεται και με ένα σύντομο απόσπασμα από τα γραφόμενά του.

Κολέμπας Γιώργος: «Για τη μορφή και το περιεχόμενο ενός επιθυμητού, αναγκαίου και εφικτού κόσμου: Μια πρόταση».

«Η επιλογή που έχουμε να κάνουμε σήμερα είναι μεταξύ μιας ανεξέλεγκτης ύφεσης και μιας ελεγχόμενης βιώσιμης αποανάπτυξης. Να επιλέξουμε να στηριχθούμε – όσο γίνεται περισσότερο – στις τοπικές οικονομίες, στην αυτοδυναμία και την αυτάρκεια των περιοχών και των χωρών, στις δίκαιες ανταλλαγές μεταξύ τους. Θα χρειαστεί να επαναπροσδιορίσουμε τις βασικές μας ανάγκες και τον τρόπο ικανοποίησής τους. Όσο γίνεται λιγότερο μέσω των αγορών και με μικρότερο κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα. Επιδιώκοντας την ευζωία μέσω της “ατομικής εγκράτειας” και της “συλλογικής αφθονίας”. Μέσω αυτοανάπτυξης, αυτοπραγμάτωσης και αυθυπέρβασή μας σαν κοινωνικά όντα».

Κωνσταντακόπουλος Δημήτρης: «Το μέλλον δεν είναι αυτό που θα συμβεί, είναι αυτό που θα κάνουμε. Είναι αυτός ο κόσμος βιώσιμος;».

«Αν δεν μεταβληθούν άρδην ο τρόπος οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης του κόσμου μας, οι διεθνείς σχέσεις που τον χαρακτηρίζουν, με το παρόν σύστημα σχέσεων παραγωγής, διανομής και πολιτισμού, αν παράλληλα οι αλαζονικά αυτοαποκαλούμενοι homo sapiens δεν καταφέρουμε επίσης να αλλάξουμε τον ψυχικό κόσμο που κουβαλάμε, και αν αυτή η αλλαγή δεν αρχίσει να πραγματοποιείται αμέσως και δεν γίνει γρήγορα, το παιχνίδι για τον άνθρωπο έχει τελειώσει σε έναν ορίζοντα που δεν μοιάζει να υπερβαίνει τον τρέχοντα αιώνα. Αυτό δεν είναι μεταφυσική ενόραση, ούτε φιλοσοφική σκέψη. Είναι μαθηματική περίπου βεβαιότητα».

Λάμπος Κώστας: «Σκέψεις για μια οικονομία της κοινωνικής ισότητας και της ελευθερίας».

«Ο νέος καλύτερος κόσμος, ο κόσμος της κοινωνικής ισότητας, είναι σήμερα, στον 21ο αιώνα, ως όραμα, γνώση και σχέδιο, εφικτός, χάρη στους αγώνες και στις θυσίες των γενεών που πέρασαν Εδώ, Εκεί και Παντού. Επειδή όμως το Σήμερα, Αύριο θα είναι Χτες, γι’ αυτό ας ανοίξουμε Σήμερα τα μάτια μας να τον δούμε και να τον θαυμάσουμε και ας απλώσουμε τα χέρια μας να τον απελευθερώσουμε από τους σφετεριστές του και να τον ολοκληρώσουμε, όπως τα άτομα και ως ανθρώπινο είδος διαχρονικά τον οραματιστήκαμε. Αν τολμήσουμε …, το πιθανότερο είναι ότι, στο τέλος αυτού του δύσκολου και με πολλές παγίδες, αλλά συναρπαστικού δρόμου που οδηγεί στον καλύτερο κόσμο, θα έχουμε αφήσει πίσω μας τον μικρόνου, στενόκαρδο και αυτοκαταστροφικό homo economicus και θα συναντηθούμε με τον οικουμενικό ουμανιστικό πολιτισμό, με την αταξική κοινωνία και τον homo humanisticus universalis, τον πνευματικά και συναισθηματικά ολοκληρωμένο, τον διαπλανητικό, τον συμπαντικό άνθρωπο που έχει μπει στη φάση της πραγματικής ιστορίας του, έχοντας αφήσει πίσω του τη δραματική προϊστορία της κοινωνικής ανισότητας ως προϊστορία του ανθρώπινου είδους».

Λιερός Γιώργος: «Ξερίζωμα, επανάσταση, ρίζωμα».

«Η μεγάλη ποικιλία τρόπων ζωής, θεσμών και πολιτισμών είναι που δίνει στον κόσμο την απεραντοσύνη, ανοίγει τους ορίζοντές του και τους κάνει αχανείς. […] Ο κόσμος όλων των ανθρώπων σχηματίζεται αρθρωτά από πολλούς κόσμους, καθένας από τους οποίους με τη σειρά του εμπεριέχει πλειάδα κόσμων. Το κάθε πρόσωπο αποκτά πρόσβαση στην οικουμένη συμμετέχοντας κλιμακωτά σε όλο και ευρύτερους κόσμους, απλώνοντας τις ρίζες του, τρόπον τινά, κατά ομόκεντρους κύκλους, μέχρι να μπορέσει να πει ότι οι ρίζες του βρίσκονται στην ίδια την ανθρωπότητα ως τέτοια – μια διαδικασία βέβαια που έχει πολλά πήγαιν’ έλα ανάμεσα στην αγάπη για το μακρινό και τη θαλπωρή του κοντινού».

Στάμκος Γιώργος: «Ενέργεια. Το μέτρο της εξέλιξης του ανθρώπινου πολιτισμού: Ελεύθερη Ενέργεια για όλους».

«Η επερχόμενη ενεργειακή επανάσταση θα αλλάξει το ρου του ανθρώπινου πολιτισμού και θα σημάνει την απαρχή μιας λαμπρής εποχής για την ανθρωπότητα. Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζουμε πως οι μεγάλες πρόοδοι του πολιτισμού είναι συνήθως διαδικασίες που ανασυγκροτούν και αναδιατάσσουν τις κοινωνίες στις οποίες συμβαίνουν. Έτσι, η επικράτηση αυτού του νέου ενεργειακού κύματος, που θα σημάνει και την απαρχή μιας νέας εποχής για την ανθρωπότητα, δεν θα γίνει χωρίς συγκρούσεις. Το ενεργειακό κατεστημένο των ορυκτών καυσίμων δεν θα παραδώσει αμαχητί τον κόσμο στις δυνάμεις της Ελεύθερης Ενέργειας, της οικολογίας και του ανθρωπισμού. Θα δοθούν νέες μάχες, που θα πρέπει και πάλι να κερδηθούν για το καλό όχι μόνο της ανθρωπότητας αλλά και ολόκληρου του πλανήτη μας».

Χατζηκωνσταντίνου Γιώργος: «Μεταξύ εφικτού και ανέφικτου».

«Μελετώντας κανείς την ανθρώπινη ιστορία αντιλαμβάνεται το μέγεθος της ανθρώπινης περιπέτειας και την αδιάκοπη προσπάθεια των κοινωνιών για έναν κόσμο καλύτερο. Ο ανθρώπινος πολιτισμός βέβαια είναι γεμάτος από μαύρες σελίδες που συνήθως αποδεικνύουν ότι ο επιδιωκόμενος καλύτερος κόσμος δεν είναι πάντοτε εφικτός, καθώς ξαφνικά οι προσπάθειες ανατρέπονται και το χειρότερο καθίσταται εφικτό. Εντούτοις, παρά τα λάθη και τις ατέλειές του ο άνθρωπος εξακολουθεί να είναι προικισμένος με μια μεγάλη και σωτήρια αρετή, την ελπίδα. […] Ένας καλύτερος κόσμος είναι αναμφίβολα αναγκαίος και εφικτός. Θα είναι όμως καλύτερος αν δεχθούμε ανεπιφύλακτα τα λόγια του Κορνήλιου Καστοριάδη που έλεγε, διδάσκοντας τους φοιτητές του στη Σορβόννη: “Τίποτα δεν αξίζει όσο η ζωή, αλλά αν τίποτα δεν αξίζει περισσότερο από τη ζωή, τότε η ζωή δεν αξίζει τίποτα”».

Ένας άλλος, καλύτερος κόσμος είναι εφικτός. Θα μπορέσει ο άνθρωπος να αποβάλει προκαταλήψεις, παραδοσιακές βεβαιότητες, δόγματα και σταθερές, να διαρρήξει περιχαρακώματα και να υπερβεί κατεστημένες αντιλήψεις, νοοτροπίες, συμπεριφορές και πρακτικές; Να αναγεννηθεί και να αλλάξει σελίδα; Προς το παρόν δεν φαίνεται κάτι τέτοιο. Οι επόμενες γενιές ίσως το κατορθώσουν.