Γράφει ο Βαγγέλης Μητράκος

«Παρόρι με τα κρύα νερά - κι Αγιάννη μου με τ’ άνθη» , λέει ένα παλιό , τοπικό δημοτικό τραγούδι , αποδίδοντας , μέσα σε λίγες λέξεις , όλη την ομορφιά των δυο αυτών χωριών της Σπάρτης , εκεί στη ρίζα του Ταΰγετου .

Κι ένα άλλο δημοτικό τραγούδι , πάλι , λέει : « Μες στ’ Αγιαννιού τον πλάτανο (…) – Χαϊδούλα εκαθότανε» , αποτυπώνοντας στην αιώνια συλλογική μνήμη τον θεόρατο, αιωνόβιο πλάτανο , που είχε καταμεσίς στην «πλατεία» του ο Αγιάννης .

Αυτόν , ακριβώς , τον φημισμένο πλάτανο του Αγιαννιού έχει αποτυπώσει τούτη η παλιά φωτογραφία , που τράβηξε ο Édouard-Alfred Martel κι έβαλε αποκάτω της την εξής σημείωση :

«Άγιος Ιωάννης έξω από την Σπάρτη , 1891 Σεπτέμβριος , συνάντηση φουστανελοφόρου και καβαλάρισσας στο χωριό» .

Ο Édouard-Alfred Martel (1859 – 1938) ήταν Γάλλος πρωτοπόρος εξερευνητής σπηλαίων και θεωρείται «Πατέρας» της σύγχρονης Σπηλαιολογίας . Προφανώς , σε κάποιο από τα πολλά ταξίδια του σ’ όλον τον κόσμο , ήρθε και στην Ελλάδα , βρέθηκε στον Αγιάννη και τράβηξε αυτήν την όμορφη φωτογραφία .

Οι παλιοί περιηγητές που έρχονταν κάποτε στη Σπάρτη (ακόμα και πριν από την ίδρυσή της) λάτρευαν να επισκέπτονται τα τρία χωριά της Σπάρτης (Αγιάννη – Παρόρι – Μυστρά) όπου απολάμβαναν , εκτός άλλων , τις φυσικές ομορφιές τους και την πατροπαράδοτη , ζεστή φιλοξενία των ντόπιων .

Γράφει , ενδεικτικά , ο Κώστας Πασαγιάννης , μεταξύ άλλων , στο βιβλίο του «Σπάρτη – Μυστράς» (1922) :

«Η περιοχή ανάμεσα στα χωριά Μαγούλα, Μυστράς , Παρόρι , Αγιάννης και Σκλαβοχώρι , είναι ένα σωστό παρα­μυθένιο περιβόλι . ΄Ωρες ολόκληρες βαδίζει κανείς μέσα σε πυκνά δάση από πελώριες πορτοκαλιές , λεμονιές , κιτριές , πού κρεμούν τους κλάδους βαρεμένους από το φόρτωμα των χρυσών καρ­πών κάτω , ως το έδαφος . Παντού ρυάκια κρυσταλλένια και ποταμάκια από τις κοντινές γάργαρες ανάβρες του Ταΰγετου τραγουδούν ασώπαστα κάτω από τα ωραία καρποφόρα δέντρα και τα ζωογονούν.»

Σήμερα , 129 χρόνια μετά από τη λήψη αυτής της μοναδικής φωτογραφίας , τα τραγουδισμένα χωριά της Σπάρτης παραμένουν «διαμαντόπετρες στο δαχτυλίδι της Σπάρτης» , η οποία (σαν «δήμος Σπάρτης») πρέπει να τους δείξει έμπρακτο και αυξημένο ενδιαφέρον , να τα αναδείξει και να τα αξιοποιήσει περαιτέρω , προς όφελος ολόκληρου του δήμου .