ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ. Αποκλειστικό! Οι Δημοτικές Αρχές που εξελέγησαν τον Μαϊο του 2019 ήδη μετρούν έναν χρόνο στην εξουσία που τους όρισαν οι τοπικές κοινωνίες για να οδηγήσουν κάθε δήμο, τουλάχιστον στην τετραετία. Με την παραδοχή ότι τα αποτελέσματα της κάλπης απηχούν την αληθινή προσδοκία των δημοτών και αποτελούν την αυθεντική έκφραση της κοινωνίας, πρέπει να έχουμε ένα ικανοποιημένο σώμα εκλογέων και μια κοινωνία που πορεύεται προς το μέλλον με σιγουριά. Είναι όμως έτσι;

Τέλος χρόνου

Συνήθως οι έχοντες την ευθύνη των Δήμων, σε κάθε θητεία ζητούν πίστωση χρόνου για να αποδείξουν ότι σωστά οι πολίτες τους ανέθεσαν την μεγάλη ευθύνη της προκοπής και της ευτυχίας τους, στον βαθμό που αυτό αναλογεί σε έναν Δήμο.

Αυτός ο χρόνος πίστωσης, λογικά, έχει εκπνεύσει στις 26 Μαϊου 2020. Είναι οι πρώτοι 12 μήνες της θητείας μέσα στους οποίους αρκετοί υποψήφιοι υπόσχονται, προεκλογικά, την αλλαγή, τη βελτίωση, την ανάκαμψη.

Είναι αλήθεια ότι η χρονιά Μάιος 2019 – Μάιος 2020 είχε δύο μεταβλητές που επηρέασαν την Αυτοδιοίκηση. Η νέα Κυβέρνηση της ΝΔ που αλλάζει δεδομένα, (θα αποδειχθεί και σε αυτήν την περίπτωση αν ανταποκρίνεται στην εντολή των πολιτών) και η Πανδημία που συνταράσσει και μεταβάλει σχεδόν τα πάντα.

Έτσι λοιπόν, η συνολική κρίση και ανατροπή που επηρεάζει αναπόφευκτα και τον χώρο της Αυτοδιοίκησης δεν δίνει την ευκαιρία στις νέες δημοτικές αρχές να δρομολογήσουν το πρόγραμμά τους, μιας και, σε πλείστες περιπτώσεις, το πρόγραμμα αυτό μεταβάλλεται ή ακυρώνεται σε μεγάλο βαθμό.

Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι αυτή τη χρονιά οι Αυτοδιοικητικές αρχές θα κριθούν για τη δυνατότητα προσαρμοστικότητας, για τα αντανακλαστικά τους και για την ετοιμότητα στην αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων.

Ιδανικές καταστάσεις

Αν μιλούσαμε βέβαια για ιδανικές καταστάσεις και συνθήκες πολιτικού εργαστηρίου τότε ένας δημότης θα είχε την απαίτηση ο κάθε Δήμος να έχει προβλέψει τα επερχόμενα, να έχει σχέδιο Β’ και να έχει εξασφαλίσει αυτοτέλεια και αυτονομία. Όταν έχεις αξιώσει, στον Δήμο σου, να λειτουργεί ένα Σύστημα Υγείας σύγχρονο και οργανωμένο, όταν έχεις διαμορφώσει μοντέλα ανάπτυξης που διαχέουν τον κίνδυνο που έχει η μονομέρεια του υπερεπαγγελματισμού, όταν έχεις οργανώσει ουσιαστικές δομές κοινωνικής πρόνοιας, όταν δεν έχεις αφήσει άδεια ταμεία, όταν έχεις εμπνεύσει τον εθελοντισμό και όταν μπορείς να διαχωρίζεις, κάποια στιγμή, το συμφέρον του Δήμου σου από το συμφέρον του Κράτους, τότε είσαι σε πλεονεκτική θέση ακόμα και σε εποχές πρωτόγνωρης κρίσης.

Όμως αυτό δεν συμβαίνει, σχεδόν ποτέ και είναι θέμα Πολιτικό, Αυτοδιοικητικό, Κοινωνικό και τέλος Εθνικό. Συγκεκριμένες επιλογές στο παρελθόν και στον παρόν, εκλογέων και εκλεγμένων, έχουν καταστήσει την Αυτοδιοίκηση, αδύναμη, εξαρτημένη και υποστελεχωμένη. Η Αυτοδιοίκηση ομοιάζει με επικουρικό βραχίονα του Κράτους, χωρίς ζωτικά όργανα αυτοτέλειας, παρά μόνον εκείνα που είναι απαραίτητα για να διαιωνίζεται το θεσμικό και πολιτειακό σύμπλεγμα της Ελλάδας.

Οι Δήμοι της Πελοποννήσου

Η Πελοπόννησος διαιρείται διοικητικά σε επτά νομούς, Αργολίδα, Αρκαδία, Αχαΐα, Ηλεία, Κορινθία, Λακωνία και Μεσσηνία ενώ ένα μικρό τμήμα της να υπάγεται διοικητικά στο νομό Αττικής. Από το 1986 χωρίζεται διοικητικά σε δύο περιφέρειες, της Δυτικής Ελλάδας και της Πελοποννήσου και ένα μικρό τμήμα αντίστοιχα, στην Περιφέρεια Αττικής.

Η έκταση της είναι 21.439 τετρ. χλμ. και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 1.086.935 κατοίκους. Αποτελεί ιστορική κοιτίδα του ελληνισμού και κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Σε αυτήν αναπτύχθηκε ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός και κατοίκησαν και τα τρία κυριότερα ελληνικά φύλα Αχαιοί, Ίωνες και Δωριείς, ενώ στην Πελοπόννησο γνώρισαν ακμή και παρακμή ορισμένες από τις σπουδαιότερες ελληνικές πόλεις - κράτη, όπως η Σπάρτη, η Κόρινθος και το Άργος.

Αποτέλεσε θέατρο των περισσότερων πολεμικών συγκρούσεων, που έλαβαν χώρα στον ελληνικό χώρο, με κορυφαία ιστορικά παραδείγματα τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και την Ελληνική Επανάσταση του 1821, της οποίας αποτέλεσε και τόπο έναρξης, ενώ επίσης γνώρισε διάφορους κατακτητές όπως Ρωμαίους, Φράγκους, Οθωμανούς κ.ά. Την περίοδο της Κατοχής είχε πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στην Αντίσταση κατά των Γερμανών όσο και μετέπειτα στον εμφύλιο σπαραγμό. Παράγει εξαιρετικά προϊόντα και αποτελεί, εσχάτως, προορισμό για πολιτιστικό, εναλλακτικό και θερινό τουρισμό. Μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου είναι η Πάτρα με δεύτερη κατά σειρά πόλη την Καλαμάτα.

Οι κυριότερες πόλεις της Πελοποννήσου είναι:

  • Πάτρα με πληθυσμό 167.446 κατοίκους,
  • Καλαμάτα με πληθυσμό 54.100 κατοίκους,
  • Τρίπολη με πληθυσμό 30.912 κατοίκους,
  • Κόρινθος με πληθυσμό 30.176 κατοίκους,
  • Πύργος με πληθυσμό 24.359 κατοίκους,
  • Άργος με πληθυσμό 22.209 κατοίκους,
  • Αίγιο με πληθυσμό 20.422 κατοίκους,
  • Αμαλιάδα με πληθυσμό 18.261 κατοίκους,
  • Σπάρτη με πληθυσμό 16.239 κατοίκους,
  • Ναύπλιο με πληθυσμό 14.203 κατοίκους.

Προσεγγίζοντας τον «Δήμο» στην Πελοπόννησο, με αφορμή τον έναν χρόνο εκλογής των Δημοτικών Αρχών, θα σταθούμε, προς το παρόν, σε μια καταγραφή των δεδομένων. Σε μια αποτύπωση του Αυτοδιοικητικού Χάρτη στο νησί του Πέλοπα!

Στη Πελοπόννησο, μετά απ’ όλες τις Αυτοδιοικητικές μεταρυθμίσεις (Καποδίστριας, Καλλικράτης), υφίστανται 38 Δήμοι.

Αυτοί αναπτύσσονται στους 7 Νομούς της Πελοποννήσου και συγκεκριμένα:

  • Αργολίδα 4 δήμοι
  • Αρκαδία 5 δήμοι
  • Αχαϊα 5 δήμοι
  • Ηλεία 7 δήμοι
  • Κορινθία 6 δήμοι
  • Λακωνία 5 δήμοι
  • Μεσσηνία 6 δήμοι

Οι Δήμοι είναι οι εξής:

  • Αργολίδα: Άργους – Μυκηνών, Επιδαύρου, Ερμιονίδας, Ναυπλιέων.
  • Αρκαδία: Βόρειας Κυνουρίας, Γορτυνίας, Μεγαλόπολης, Νότιας Κυνουρίας, Τρίπολης.
  • Αχαϊα: Αιγιαλείας, Δυτικής Αχαϊας, Ερυμάνθου, Καλαβρύτων, Πατρέων.
  • Ηλεία: Ανδραβίδας – Κυλλήνης, Ανδρίτσαινας – Κρεστένων, Αρχαίας Ολυμπίας, Ζαχάρως, Ηλίδας, Πηνείου, Πύργου
  • Κορινθία: Βέλου – Βόχας, Κορινθίων, Λουτρακίου – Περα Χώρας, Νεμέας, Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης, Συκιωνίνων.
  • Λακωνία: Ανατολικής Μάνης, Ελαφονήσου, Ευρώτα, Μονεμβάσιας, Σπάρτης.
  • Μεσσηνία: Δυτικής Μάνης, Καλαμάτας, Μεσσήνης, Οιχαλίας, Πύλου – Νέστορος, Τριφυλίας.

Οι εκλογές του Μαϊου 2019 ανέδειξαν στην Πελοπόννησο 38 δημοτικούς άρχοντες και ισάριθμα Δημοτικά Συμβούλια, σε αρκετά εκ των οποίων, λόγω της μεταρρύθμισης του Καλλικράτη οι ισορροπίες είναι ευαίσθητες και οι πλειοψηφίες δεν είναι δεδομένες. Σε αυτό το σημείο ήρθε η παρέμβαση της Κυβέρνησης της ΝΔ με πρόσχημα της «κυβερνησιμότητα» των Δήμων που άλλαξε τα δεδομένα για να ξεπεράσουν κάποιες δημοτικές αρχές την μειοψηφία τους στα Δημοτικά Συμβούλια.

Στην ουσία έχουμε μια παραβίαση - αν όχι παραβίαση έχουμε αλλοίωση - της αυθεντικής εντολής των πολιτών χάριν της αναγκαίας ευστάθειας των Δημοτικών Αρχών… Παράδοξα συμπλεγματικό.

Κομματισμός

Η παρέμβαση των κομμάτων πάντα ήταν ισχυρή στον χώρο της αυτοδιοίκησης, είτε σε επίπεδο συγκρότησης δημοτικών συνδυασμών είτε εκλογικής στήριξης. Πάντα δε η Αυτοδιοίκηση παρακολουθούσε την κεντρική Κυβέρνηση ως εντολοδόχος της. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που κόμματα προετοίμασαν τους δημάρχους του μέλλοντος για να έχουν εξασφαλισμένη την προσήλωση της Αυτοδιοίκησης σε αυτά.

Στις εκλογές του 2019 στην Πελοπόννησο επίσημα καταγεγραμμένη κομματική στήριξη είχαν τρείς υποψήφιοι δήμαρχοι.

  • Αθανάσιος Βασιλόπουλος / Καλαμάτα / Νέα Δημοκρατία
  • Βασίλειος Νανόπουλος / Κόρινθο / Νέα Δημοκρατία
  • Κώστας Πελετίδης / Πάτρα / Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας

Ωστόσο δεν ήταν λίγοι οι Δήμαρχοι που ενώ επίσημα δεν σηματοδοτήθηκε η στήριξή τους απο κόμμα, ανεπίσημα ήταν κομματικότεροι του κόμματος. Είναι οι περιπτώσεις που επιστρατεύτηκαν κομματικοί μηχανισμοί, εφεδρείες, συστήματα και μέθοδοι προκειμένου να συγκροτηθούν ψηφοδέλτια και να ψηφιστούν από τους ψηφοφόρους του κόμματος. Ως επι το πλείστον αυτό συνέβη με την Νέα Δημοκρατία.

Απο την Α’ Κυριακή

Στην Πελοπόννησο, οι εκλογείς, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, εξέλεξαν απο την Α’ Κυριακή μόνον τους 9 απο τους 38 Δημάρχους. Οι άλλοι 29 χρειάστηκαν την Β’ Κυριακή για να αναδειχθούν.

Κράτησαν τα κλειδιά

Οι εν ενεργεία Δήμαρχοι που δεν παρέδωσαν κλειδιά γιατί πέτυχαν επανεκλογή ήταν 10. Ήταν οι Δήμαρχοι Πατρέων, Ανδρίτσαινας – Κρεστένων, Ανατολικής Μάνης, Άργους – Μυκηνών, Βέλου – Βόχας, Λουτρακίου – Περαχώρας, Μονεμβάσιας, Ναυπλιέων, Νότιας Κυνουρίας και Συκιωνίων. Η επανεκλογή τους οφείλεται είτε στο έργο τους, είτε στις εκλογικές ή κομματικές συγκυρίες - συμμαχίες, είτε στο νέο τους πρόγραμμα.

Αυτοδιοίκηση γένους αρσενικού

Ανάμεσα στους 38 Δημάρχους της Πελοποννήσου βρίσκονται μόνον 2 γυναίκες, (δηλαδή εκπροσώπηση στο 5%) αφού οι τοπικές κοινωνίες ενθάρρυναν και τελικά εξέλεξαν μόνον τη Δήμαρχο Ελαφονήσου Ευσταθία Λιάρου με 64,3% απο την Α’ Κυριακή και τη Δήμαρχο Οιχαλίας Παναγιώτα Γεωργακοπούλου με 55,77% την Β’ Κυριακή των εκλογών.

Στα βάθη και τα ύψη της κάλπης

Η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων στις κάλπες τη νύκτα των εκλογών είχε και ένα άλλο μήνυμα, συνηγορούσης βέβαια της Μεταρρύθμισης του Καλλικράτη. Απο τους 38 Δημάρχους οι 5 μόλις που κατάφεραν και πήραν το ποσοστό εκλογής είτε την Α’ είτε την Β’ Κυριακή. Αυτοί μάλιστα που στάθηκαν χαμηλά απο την Α’ Κυριακή είδαν να διαμορφώνεται κι ένα Δημοτικό Συμβούλιο όπου έχουν ισοψηφία ή και μειοψηφία έναντι του συνόλου της Αντιπολίτευσης.

Αυτοί οι Δήμαρχοι είναι:

  • Ναυπλιέων / Δημήτρης Κωστούρος / 50,22% Α’ Κυριακή
  • Καλαμάτας / Αθανάσιος Βασιλόπουλος / 50,32% Β’ Κυριακή
  • Δυτικής Μάνης / Δημήτρης Γιαννημάρας / 50,56% Β’ Κυριακή
  • Μεγαλόπολης / Αθανάσιος Χριστογιαννόπουλος / 50,72% Β’ Κυριακή
  • Ανδρίτσαινας – Κρεστένων / Διονύσης Μπαλιούκος / 50,93% Β’ Κυριακή

Στην αντίπερα άκρη απο τους 33 άλλους Δημάρχους οι 8 είναι εκείνοι που πέτυχαν υψηλό ποσοστό εκλογής, όλοι, πλην μίας, την Β’ Κυριακή.

Αυτοί είναι οι Δήμαρχοι:

  • Πατρέων / Κώστας Πελετίδης / 70,86% Β’ Κυριακή
  • Τριφυλλίας / Γιώργος Λεβεντάκης / 69,22% Β’ Κυριακή
  • Γορτυνίας / Ευστάθιος Κούλης / 67,95% Β’ Κυριακή
  • Πύργου / Παναγιώτης Αντωνακόπουλος / 67,09% Β’ Κυριακή
  • Συκιωνίων / Σπυρίδων Σταματόπουλος / 65,07% Β’ Κυριακή
  • Ελαφονήσου / Λιάρου Ευσταθία / 64.3% Α’ Κυριακή
  • Ξυλοκάστρου / Βλάσσιος Τσιώτος / 63,08% Β’ Κυριακή
  • Κορινθίων / Βασίλης Νανόπουλος / 61.96% Β’ Κυριακή

Διχασμένο νησί

Η Πελοπόννησος, ένας οριοθετημένος γεωγραφικός χώρος, εντοπισμένος προορισμός, ομοιογενής κοινωνία και παραγωγικά ομότροπος αλλά διαιρεμένος διοικητικά έχει αναθέσει σε 38 Δημάρχους τη λειτουργία και ανάπτυξη των Δήμων. Βασικές κοινές προτεραιότητες - χωρίς απαραίτητα να είναι δεδομένος και ο συντονισμός - είναι η διαχείριση των στερεών αποβλήτων, των υδάτων, του τουρισμού και της αγροτικής οικονομίας. Κοινός παρανομαστής, αλλά με ιδιάζουσες τοπικές διαφορές, είναι ο πολιτισμός. Οι διαδημοτικές συνεργασίες είναι σε πειραματικό στάδιο, οι συμπράξεις δήμων είναι ζητούμενο. Αναπτυξιακά υπάρχουν εργαλεία – εταιρείες που αποδίδουν πόρους και δημιουργούν προοπτικές. Βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι οι Δήμοι των 5 Νομών της Περιφέρειας Πελοποννήσου υπάγονται σε αυτήν και στην ΠΕΔ Πελοποννήσου ενώ οι Δήμοι των δύο Νομών της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (Αχαϊα και Ηλεία) υπάγονται αντίστοιχα.

Οι 38 ηγέτες που δεν πρέπει να αποτύχουν

Το έργο που πρέπει να αποδώσουν οι Δήμαρχοι δεν είναι εύκολο. Λόγω των ισορροπιών στα Δημοτικά Συμβούλια αλλά και λόγω της έλλείψης πόρων και στελεχών φαίνεται ότι η ανάδειξη, ενός εκάστο,υ στη θέση του Δημάρχου μάλλον βάσανο είναι πρώτα και μετά αξίωμα. Ωστόσο σε κάθε περίπτωση είναι υποχρεωμένοι να αποδώσουν το μέγιστο των δυναντοτήτων τους διότι οι κοινωνίες έχουν απαιτήσεις, αξιώσεις, ανάγκες και ελπίδες. Έχει έρθει η ώρα που το συγκριτικό πλεονέκτημα και κατόρθωμα κάθε δήμου πρέπει να αναδειχθεί, να ανταμειφθεί αλλά και να ενταχθεί στην κοινή προσπάθεια ανάτασης και ανάταξης της κοινωνίας των πολιτών της Πελοποννήσου. Με διάκριση και απονομή κατά Δήμο αλλά και διάθεση σύνθεσης και γόνιμης ανάπτυξης. Είτε αυτό αφορά δεδομένα και πεπραγμένα των δήμων, είτε αφορά σχεδιαζόμενα και αναμενόμενα. Δημοτικά σύνορα ευδιάκριτα αλλά απόλυτα προσπελάσιμα.

Αυτοί είναι οι Δήμαρχοι που αναδείχθηκαν πριν από έναν χρόνο στην Πελοπόννησο και σε αυτούς οι Πελοποννήσιοι έχουν εναποθέσει πολλές ελπίδες και προσδοκίες. Οι στιγμές είναι κρίσιμες και ίσως κάποτε καταγραφούν ως ιστορικές. Η πραγματική δημοκρατία, θα πρέπει να πηγάζει από την δημοτική κάλπη και κάθε δήμαρχος για να είναι πιστός στον όρκο του θα πρέπει να θεραπεύσει ό,τι προσβάλει, να αντιμετωπίσει ό,τι απειλεί, να απομακρύνει ό,τι υπονομεύει, να ενθαρρύνει ό,τι ενισχύει, την ανάπτυξη και την προκοπή του Δήμου των πολιτών.

Αργολίδα

  • Άργους – Μυκηνών / Καμπόσος Δημήτριος / 56,06%
  • Επιδαύρου / Χρόνης Αναστάσιος / 52,85%
  • Ερμιονίδας / Γεωργόπουλος Ιωάννης / 59,14%
  • Ναυπλιέων / Κωστούρος Δημήτριος / 50,22%

Αρκαδία

  • Βόρειας Κυνουρίας / Καμπύλης Γεώργιος / 57,11%
  • Γορτυνίας / Κούλης Ευστάθιος / 67,95%
  • Μεγαλόπολης / Χριστογιαννόπουλος Αθανάσιος / 50,72%
  • Νότιας Κυνουρίας / Λυσίκατος Χαράλαμπος / 52,35%
  • Τρίπολης / Τζιούμης Κωνσταντίνος / 51,48%

Αχαϊα

  • Αιγιαλείας / Καλογερόπουλος Δημήτριος / 53,94%
  • Δυτικής Αχαϊας / Μυλωνάς Σπυρίδων / 56,71%
  • Ερυμάνθου / Μπαρής Θεόδωρος / 61,18%
  • Καλαβρύτων / Παπαδόπουλος Αθανάσιος / 59,14%
  • Πατρέων / Πελετίδης Κωνσταντίνος / 70,86%

Ηλεία

  • Ανδραβίδας – Κυλλήνης / Λέντζας Ιωάννης / 60,83%
  • Ανδρίτσαινας – Κρεστένων / Μπαλιούκος Διονύσιος / 50,93%
  • Αρχάιας Ολυμπίας / Γεωργιόπουλος Γεώργιος / 51,51%
  • Ζαχάρως / Αλεξανδρόπουλος Κωνσταντίνος / 76,85%
  • Ηλίδας / Λυμπέρης Ιωάννης / 57,30%
  • Πηνειού / Μαρίνος Ανδρέας / 57,86%
  • Πύργου / Αντωνακόπουλος Παναγιώτης / 67,09%

Κορινθία

  • Βέλου – Βόχας / Παπακυριάκος Αννίβας / 52,49%
  • Κορινθίων / Νανόπουλος Βασίλειος / 61.96%
  • Λουτρακίου – Πέρα Χώρας / Γκιώνης Γεώργιος / 54,75%
  • Νεμέας / Φρούσιος Κωνσταντίνος / 57,93%
  • Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης / Τσιώτος Βλάσιος / 63,08%
  • Σικυωνίνων / Σταματόπουλος Σπυρίδων / 65,07%

Λακωνία

  • Ανατολικής Μάνης / Ανδρεάκος Πέτρος / 53,56%
  • Ελαφονήσου / Λιάρου Ευσταθία / 64,30%
  • Ευρώτα / Βέρδος Δήμος / 57,95%
  • Μονεμβάσιας / Τριχείλης Ηρακλής / 56,25%
  • Σπάρτης / Δούκας Πέτρος / 57,79%

Μεσσηνία

  • Δυτικής Μάνης / Γιαννημάρας Δημήτριος / 50,56%
  • Καλαμάτας / Βασιλόπουλος Αθανάσιος / 50,32%
  • Μεσσήνης / Αθανασόπουλος Γεώργιος / 51,57%
  • Οιχαλίας / Γεωργακοπούλου Παναγιώτα / 55,77%
  • Πύλου – Νέστορος / Καρβέλας Παναγιώτης / 58,87%
  • Τριφυλίας / Λεβεντάκης Γεώργιος / 69,22%