Το μάθημα του κορωνοϊού

Γράφει ο Γιάννης Μητράκος

Υπάρχει ένας μύθος του Αισώπου που επιγράφεται «Κώνωψ και λέων» κι έχει ως εξής:

Στα αρχαία Ελληνικά:

«Κώνωψ πρὸς λέοντα ἐλθὼν εἶπεν· «Οὔτε φοβοῦμαί σε, οὔτε δυνατώτερός μου εἶ· εἰ δὲ μή, τί σοί ἐστιν ἡ δύναμις; ὅτι ξύεις τοῖς ὄνυξι καὶ δάκνεις τοῖς ὀδοῦσι; τοῦτο καὶ γυνὴ τῷ ἀνδρὶ μαχομένη ποιεῖ. Ἐγὼ δὲ λίαν ὑπάρχω σου ἰσχυρότερος. Εἰ δὲ θέλεις, ἔλθωμεν καὶ εἰς πόλεμον.» Καὶ σαλπίσας ὁ κώνωψ ἐνεπήγετο, δάκνων τὰ περὶ τὰς ῥίνας αὐτοῦ ἄτριχα πρόσωπα. Καὶ ὁ λέων τοῖς ἰδίοις ὄνυξι κατέλυεν ἑαυτόν, ἕως ἀπηύδησεν. Ὁ δὲ κώνωψ νικήσας τὸν λέοντα, σαλπίσας καὶ ἐπινίκιον ᾄσας, ἔπτατο· καὶ ἀράχνης δεσμῷ ἐμπλακεὶς ἐσθιόμενος ἀπωδύρετο πῶς μεγίστοις πολεμῶν ὑπό εὐτελοῦς ζῴου, τῆς ἀράχνης, ἀπώλετο».

Επεξεργασμένη απόδοση στα νέα Ελληνικά:

Το κουνούπι πήγε στο λιοντάρι και του λέει: "Δεν σε φοβάμαι, ούτε είσαι δυνατότερός μου! Γιατί, ποια είναι η δύναμή σου; που ξύνεις με τα νύχια σου και δαγκώνεις με τα δόντια σου; Αυτό και μια γυναίκα το κάνει, όταν υφίσταται επίθεση, δαγκώνει! Εγώ είμαι πολύ πιο δυνατός από σένα. Αν σου βαστάει, να πολεμήσουμε". Πιάστηκε στο φιλότιμο το λιοντάρι, δέχθηκε να πολεμήσει, πιστεύοντας άλλωστε πως πολύ εύκολα θα το έκανε λιώμα το κουνούπι. Τότε το κουνούπι σάλπισε την έναρξη του πολέμου με το βούισμά του και άρχισε να επιτίθεται στο λιοντάρι τσιμπώντας το στη μύτη του και γύρω, εκεί που δεν έχει τρίχωμα. Το λιοντάρι προσπαθώντας να χτυπήσει το κουνούπι χτυπούσε το ίδιο του το πρόσωπο, και ύστερα από τη φαγούρα των δαγκωμάτων του κουνουπιού έξυνε και μάτωνε το πρόσωπό του με τα νύχια του. Αφού αυτό πήγε κάμποση ώρα, το λιοντάρι δεν άντεξε άλλο και είπε: Παραδίνομαι! Νίκησες! Εσύ είσαι ο νικητής! Τότε το κουνούπι ξανασάλπισε με το βούισμά του και έψαλε επινίκιο ύμνο· καθώς πετούσε τριγύρω για να δείξει τη χαρά του, μπλέχτηκε στο δίχτυ μιας αράχνης η οποία το έφαγε. Καθώς πέθαινε το κουνούπι είπε: "Αλίμονο μου, κοιτάξτε τι έπαθα! Νίκησα το πιο δυνατό από όλα τα άγρια ζώα, το λιοντάρι, και νικήθηκα από το πιο ευτελές πλάσμα, μια αράχνη"!

Τι δηλοί ο μύθος; Ότι ακόμα και ο πιο ισχυρός μπορεί να νικηθεί από έναν κατά πολύ υποδεέστερό του!

Ο άνθρωπος της εποχής μας γοητευμένος από την αλματώδη πρόοδο της Επιστήμης και της Τεχνολογίας έχει κατακυριευτεί από την χειρότερη εκδοχή του εγωισμού: την αλαζονεία! Νομίζει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τα πάντα και να επιλύσει όλα τα προβλήματα με τα όπλα και τα εφόδια της ανθρώπινης λογικής. Γι’ αυτό και εξαπλώνεται σταδιακά στην κοινωνία μας η ψευδαίσθηση της διαρκούς νεότητας, της αιωνιότητας και της κατά συνθήκη ωραιότητας.

Ο άνθρωπος που αμφισβητεί το Θεό και τον αντικαθιστά με την πίστη στην ανθρώπινη Λογική πορεύεται στο χρόνο με την αυταπάτη της συνεχούς ευημερίας και της κατά το νεοελληνικό «καλοπέρασης»! Έδιωξε το Θεό από το θρόνο του και στη θέση του στρογγυλοκάθισε ο ίδιος! Γι’ αυτό κι επικράτησαν στη ζωή μας οι ιδέες της κυριαρχίας ανθρώπου στον άνθρωπο και ανθρώπου στη φύση. Απ’ αυτές προέκυψαν οι διάφορες ιεραρχίες που οδήγησαν «σε υψηλού βαθμού ορθολογικοποιημένα συστήματα εκμετάλλευσης» και σε «θεσμοποιημένους τυράννους της κοινωνίας της αγοράς» (Μάρεϊ Μπόύκτσιν – Τι είναι κοινωνική οικολογία -Εκδόσεις Βιβλιόπολις-Αθήνα 1992).

Ποτέ δεν έλειψαν οι φωνές που επισήμαναν τους κινδύνους που απορρέουν από την ανθρώπινη αυταρέσκεια και τον εγωισμό. Ο Γάλλος ψυχίατρος και φιλόσοφος Felix Guattari (1930-1992) σημείωνε με έμφαση στο δοκίμιό του «Οι τρεις οικολογίες» (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια – Αθήνα 1991): «Το Τσερνομπίλ και το AIDS μας αποκάλυψαν αιφνιδιαστικά τα όρια των τεχνικο-επιστημονικών δυνατοτήτων της ανθρωπότητας και της «κλωτσιάς» που μπορεί να μας επιφυλάσσει η «φύση». Είναι σαφές ότι επιβάλλεται πιο συλλογική ανάληψη και διαχείριση ώστε οι επιστήμες και οι τεχνικές να προσανατολιστούν προς πιο ανθρώπινους σκοπούς. Δεν μπορούμε να επαφιόμαστε τυφλά στους τεχνοκράτες των κρατικών μηχανισμών για να ελέγξουμε τις εξελίξεις και να απομακρύνουμε τους κινδύνους σ’ αυτούς τους τομείς, που διέπονται, κατά κύριο λόγο, από τις αρχές της οικονομίας του κέρδους».

Κάτι ανάλογο σημείωνε και ο ημέτερος Καθηγητής Χρήστος Γιανναράς στο βιβλίο του «Αλφαβητάρι της πίστης» (Εκδόσεις Δόμος-Αθήνα 1984): «Εξάλλου, όσο κι αν προσπαθεί να αποφύγει ο άνθρωπος τα αμείλικτα ερωτήματα της μεταφυσικής, όσο κι αν επιχειρεί να τα ξεχάσει μέσα στον πυρετό της επαγγελματικής δραστηριότητας, της πολιτικής στράτευσης ή στην ακόρεστη αναζήτηση της ηδονής, όσο κι αν τα περιφρονεί και τα χλευάζει στο όνομα της μυθοποιημένης «επιστήμης» που «σε όλα απαντά» ή «κάποια θα απαντήσει», τα ερωτήματα καιροφυλαχτούν σε κάποια στιγμή του δρόμου. Η ξαφνική «βλάβη», που λέει ο Durrenmatt: αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ένας καρκίνος, κάποιο καρδιακό «επεισόδιο». Και η πανοπλία της αυτάρκειας καταρρέει, η γυμνότητα του ανθρώπου αποδείχνεται σπαραχτική. Το χάος των αναπάντητων ερωτημάτων ανοίγεται αδόκητα μπροστά μας και δεν είναι απορίες του μυαλού αυτά τα ερωτήματα, αλλά φοβερά κενά στην ύπαρξή μας».

Δοκιμασίες, όπως αυτή της πανδημίας του κορωνοϊού πρέπει να προβληματίζουν εκ βάθρων κι εκ βαθέων τον άνθρωπο και να τον οδηγούν στο δρόμο της ταπείνωσης γιατί μόνο έτσι θα οδηγηθεί στη μετάνοια δηλαδή στη μεταστροφή σε ό, τι αφορά τη στάση του απέναντι στη ζωή. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι παραγνωρίζεται ή υποβαθμίζεται η αξία και ο ρόλος της Επιστήμης και της Τεχνικής, αλλά ότι σήμερα έχουμε την απαιτούμενη σοφία να καταλάβουμε λόγια όπως αυτά του διακεκριμένου αμερικάνου συμπεριφορικού νευρολόγου Jay Lombard : «Ως επιστήμονας και ως άνθρωπος που συγκρούστηκα με το νόημα της πίστης στην προσωπική μου ζωή, καθώς και με πολλούς ασθενείς που πάσχιζαν να κατανοήσουν αν η ζωή έχει κάποια βαθύτερη σημασία πέρα από το εδώ και τώρα, πιστεύω ότι είναι δυνατόν να εκτιμήσουμε τόσο το βιολογικό όσο και το υπερβατικό, και να ερευνήσουμε το πως το ένα μπορεί να φέρει πληροφορίες στο άλλο με θετικό τρόπο. Σίγουρα θα υπάρχει ένα είδος ισορροπίας. Πρέπει να έχουμε επιστήμη. Και πρέπει να έχουμε πίστη». (Ο Νους του Θεού-Εκδόσεις Πεδίο-Αθήνα 2018)

Και συμπληρώνει-ας μας επιτραπεί η έκφραση- ο συμπατριώτης του γενετιστής Francis S. Collins: «Η επιστήμη δεν απειλείται από τον Θεό, ενθαρρύνεται. Ο Θεός με κάθε βεβαιότητα δεν απειλείται από την επιστήμη. Αυτός την έκανε δυνατή. Λοιπόν, ας αναζητήσουμε μαζί να βρούμε το στέρεο έδαφος για μια, διανοητικά και πνευματικά, ικανοποιητική σύνθεση όλων των μεγάλων αληθειών». (Η γλώσσα του Θεού-Εκδόσεις Παπαζήση-Αθήνα 2017)

Γι’ αυτό θέλω να επισημάνω πως αυτή η πανδημία μπορεί και πρέπει να γίνει η αφορμή για να προχωρήσουμε σε γόνιμες αναθεωρήσεις σε όσα μέχρι τώρα πιστεύαμε ως σωστά, αληθινά και αναμφισβήτητα και να επανέλθουμε σε μια άλλη προσέγγιση της ζωής όπως αυτή που μας περιγράφει η Ορθοδοξία μας, χωρίς φαρισαϊσμούς και τυπολατρία. Είναι κρίμα να βάζουμε τα κτίσματα στη θέση του Κτίστη και να διαλέγουμε κακοτράχαλες ατραπούς αντί για την ευθεία οδό της αλήθειας. Γράφει ο Γέρων Γαβριήλ Κοβιλιάτης, Ηγούμενος στο Ιερό Κάθισμα Άνω Δολών Μεσσηνιακής Μάνης: «Φυσικά ο Θεός εποίησε τα πάντα και γι’ αυτό πρέπει να σέβομαι την ύλη και τη δημιουργία και τα πάντα και να μην τα μαγαρίζω ή να τα εξολοθρεύω ή να τα εκμεταλλεύομαι, όπως κάνει σήμερα ο άνθρωπος στη χρησιμοθηρία του, αλλά να τα αναφέρω στο Θεό και να λέω: «Θεέ μου, δόξα Σοι για ό,τι εποίησες»! (Κοίταξέ με στα μάτια! Μου λες την αλήθεια;-Εκδόσεις Επιστροφή-Ναύπλιο 2019)

Υ.Γ.: Κυκλοφορούν στο διαδίκτυο επώνυμες αληθοφανείς θεωρίες για την προέλευση του κορωνοϊού που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για υπό επεξεργασία βιολογικό όπλο των Κινέζων, το οποίο διέφυγε από το εργαστήριο. Αν είναι αλήθεια τότε ακόμα χειρότερα για την ανθρώπινη λογική και έπαρση.