Γράφει ο Βαγγέλης Μητράκος

Η λεζάντα της παλιάς αυτής φωτογραφίας γράφει :

«Ελλάδα - Σπάρτη - 1915 - φωτογραφία Louis Magne»

Παρατηρώντας , όμως , προσεχτικά τη φωτογραφία αυτή , που «τράβηξε» στα 1915 ο Γάλλος Louis-Magne , μπορείς να καταλάβεις ότι δεν πρόκειται για τη Σπάρτη αλλά για το Μυστρά και η φωτογραφία έχει αποτυπώσει την πλατεία του χωριού στο σημείο ακριβώς όπου υπάρχει έως και σήμερα ο μεγάλος πλάτανος , ο οποίος τότε ήταν 105 χρόνια νεότερος !!!

Από το νιο φύλλωμα του πλατάνου φαίνεται πως είναι άνοιξη και οι ίσκιοι μαρτυράνε μεσημέρι . Ολόγυρα στην πλατεία φαίνονται τα σπίτια και τα μαγαζιά του καιρού εκείνου με τα χαρακτηριστικά στέγαστρα με τα παλιά κεραμίδια στο ισόγειο και τους χαμηλούς μαντρότοιχους , ολοτρόγυρα , που χρησιμεύανε και για να κάθουνται όσοι βγαίνανε στην πλατεία για να δούνε τους συγχωριανούς και να κουβεντιάσουνε μαζί τους τα νέα και τα παλιά του τόπου , να ψωνίσουνε από τα μαγαζιά αλλά και από τους πραματευτάδες που γυρίζανε – τότε - στα χωριά , να πιούνε ένα καφέ , ποτό ή κρασί και να περιεργαστούνε τους περαστικούς και τους επισκέπτες που ερχούντανε στο Μυστρά για να δούνε τα Βυζαντινά Μνημεία και να απολάψουνε τον καθαρό αέρα , τα τρεχούμενα νερά , τις πρασινάδες και τις άλλες ομορφάδες του .

Στη φωτογραφία ξεκρίνεται , αραγμένη σιμά στον πλάτανο , μια μόνιππη άμαξα που μπορεί να έχει αποβιβάσει επισκέπτες στο χωριό και μπροστά της μια ακόμα άμαξα, μάλλον κάποιου γυρολόγου , που καρτεράει πελατεία .

Είναι εποχές που τα λεγόμενα φράγκικα (ευρωπαϊκά) ρούχα έχουνε αρχίσει να εξαπλώνουνται ΚΑΙ στα χωριά . Τα παντελόνια , τα σακάκια , οι ρεντιγκότες και τα ημίψηλα καπέλα έχουν αρχίσει να συνυπάρχουνε με την ελληνική φουστανέλα , τις πουκαμίσες , τα γελέκια , τα σελάχια , τα μπενοβράκια και τα τσαρούχια . Γι’ αυτό και βλέπουμε στη φωτογραφία ότι εκτός από ένα και μοναδικό φραγκοφορεμένο στα δεξιά (ίσως κάποιος επισκέπτης πρωτευουσιάνος) , οι υπόλοιποι «θαμώνες» της πλατείας του Μυστρά φοράνε , άλλοι ελληνική ενδυμασία και άλλοι μίγμα φράγκικων κι ελληνικών ρούχων (πάνου ελληνικά – κάτου φράγκικα ή κάτου ελληνικά – πάνου φράγκικα ή από μέσα ελληνικά και από πάνου φράγκικα) !!!

Πολύ ωραία φωτογραφία εποχής , που μας δίνει μια ζωντανή εικόνα της μορφής αλλά και της ζωής του Μυστρά στα 1915 (πριν από 105 ολόκληρα χρόνια ) , του Μυστρά που η ιστορία , εκτός από τη δόξα του Βυζαντίου , του επιφύλαξε να είναι και ο πρώτος οικιστής της Νέας Σπάρτης , που ίδρυσε - με βασιλικό διάταγμα - ο Όθωνας στα 1834 .

Όπως τραγούδησε το δημοτικό μας τραγούδι :

«Παρόρι με τα κρύα νερά,

κι Άη Γιάννη μου με τ’ άνθη

κι εσύ περίφημε Μυστρά ,

σε χάλασε η Σπάρτη .

Σου πήρανε τους δικαστάς

κι όλες τις δημαρχίες .»

*Το τραγούδι είναι παραδοσιακό – καλαματιανό . Φωνογραφήθηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη, το 1928 με τη φωνή της μεγάλης ερμηνεύτριας παραδοσιακών τραγουδιών Μαρίκας Παπαγκίκα και τη συμμετοχή της ορχήστρας του άντρα της Κώστα Παπαγκίκα σε Δίσκο της Columbia (56132-F (12΄΄) . Το τραγούδι αναφέρεται στο λιγόστεμα του πληθυσμού του Μυστρά λόγω της μετοίκησης των Μυστριωτών στη Σπάρτη μετά το 1834 αλλά και στην επίσημη εγκατάσταση των αρχών του Μυστρά στη Σπάρτη , την 1/1/1857 .