Γράφει ο Γεώργιος Σ. Μεταξάς

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συνηθέστερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες ενώ στους άνδρες είναι σχετικά σπάνιος. O αριθμός των θανάτων από τη νόσο μειώνεται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω της έγκαιρης διάγνωσης και της εξατομικευμένης θεραπείας. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι κατά κανόνα ανώδυνα και περιλαμβάνουν: έναν όγκο η πρήξιμο ή σκληρία που επιμένει, μια αλλαγή στο μέγεθος, το σχήμα ή την εμφάνιση του μαστού, αλλαγές στο δέρμα πάνω από το στήθος ή τη θηλή, ερυθρότητα και όψη σαν δέρμα πορτοκαλιού, αιματηρό η μη έκκριμα από τη θηλή και άλλα. Σε κάθε περίπτωση - ακόμη και αν μια πρόσφατη μαστογραφία ήταν φυσιολογική – συμβουλευτείτε ειδικό γιατρό.

Παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού είναι η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό (π.χ. γιαγιά, μητέρα, αδελφή), το ατομικό ιστορικό προηγούμενης βιοψίας - μαστού με επιθηλιακή ατυπία ή λοβιακή νεοπλασία, η παχυσαρκία, η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ, η έναρξη περιόδου πριν τα 12, η καθυστερημένη εμμηνόπαυση, η ατεκνία και άλλα. Η πλειοψηφία των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού δεν έχει οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Το 5 με 10 τοις εκατό των καρκίνων του μαστού συνδέονται με κληρονομικά γονίδια όπως τα BRCA1 και BRCA2, που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών. Όταν υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή άλλων μορφών καρκίνου, ο ειδικός γιατρός μπορεί να συστήσει ειδική εξέταση για τον εντοπισμό αυτών των γονιδίων και να συμβουλεύσει για τους τρόπους ελαχιστοποίησης του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.

Η αυτοεξέταση είναι ο καλύτερος τρόπος για να μάθει μια γυναίκα το στήθος της. Συζητήστε με τον ειδικό πότε πρέπει να ξεκινήσετε τις μαστογραφίες - συνήθως όχι πριν τα 40 – ανάλογα με τα συμπτώματα και το οικογενειακό σας ιστορικό. Έχει αποδειχθεί ότι η άσκηση, τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας, όπως και η διατήρηση φυσιολογικού βάρους, ελαττώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Επίσης η μεσογειακή διατροφή που περιλαμβάνει κυρίως φρούτα και λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια και ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο και ψάρια αντί κόκκινου κρέατος.

Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι κατά κανόνα η χειρουργική αφαίρεση είτε του όγκου ή ολόκληρου του μαστού και η ταυτόχρονη λήψη λεμφαδένων από την μασχάλη για την σταδιοποίηση της νόσου. Κάθε γυναίκα υποψήφια για μαστεκτομή μπορεί να συζητήσει - πριν την επέμβαση - με τον ειδικό χειρουργό μαστού τις επιλογές που έχει για αποκατάσταση δηλαδή την δημιουργία νέου στήθους, συνήθως με ενθέματα σιλικόνης ή με ιστό (λίπος) από την κοιλιά. Μετά την ολοκλήρωση της χειρουργικής θεραπείας συνήθως, τα αποτελέσματα συζητώνται στο ογκολογικό συμβούλιο του νοσοκομείου και αποφασίζεται το πλάνο επικουρικών θεραπειών όπως η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία, η ορμονική θεραπεία (χάπια) και η ανοσοθεραπεία. Ορισμένες φορές, μπορεί να κριθεί σκόπιμη από τον θεράποντα ιατρό, η χορήγηση χημειοθεραπείας ή ορμονικής θεραπείας προ της χειρουργικής επέμβασης, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου το μέγεθος του όγκου ή την παρουσία μεταστάσεων. Τα αποτελέσματα της θεραπείας είναι εξαιρετικά και οδηγούν σε υψηλά ποσοστά ίασης όταν η διάγνωση γίνει έγκαιρα και η αντιμετώπιση γίνεται από εξειδικευμένους ιατρούς.

*Γεώργιος Σ. Μεταξάς MD MSc PhD MPhil FEBS FRCS(Eng). Ειδικός Χειρουργός Μαστού, Ογκοπλαστικής και Αποκατάστασης. Ιατρείο Μαστού, Β’ Χειρουργική κλινική, ΓΝΜΑ Έλενα Βενιζέλου. τ. Consultant Breast Surgeon Heart of England NHS Trust. τ. Senior Clinical Lecturer (Hon) Imperial College London