Γράφει ο Κωνσταντίνος Πεϊμανίδης*

Την επιβολή δασμών ύψους 100% της εμπορικής αξίας ευρωπαϊκών ελαιολάδων και ελιών που θα εισάγονται στις ΗΠΑ επεξεργάζεται ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Οι επικείμενοι αυτοί δασμοί αναμένεται να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην Ελλάδα, ειδικότερα σε μια περίοδο υπέρ-δεκαετούς οικονομικής, βιομηχανικής και κοινωνικής κρίσης και, επομένως, επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν με μεγάλη σοβαρότητα και στο πλαίσιο της εξωτερικής οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του US International Trade Commission, η αξία των εισαγόμενων ελληνικών ελαιολάδων και ελιών στις ΗΠΑ είναι της τάξης των 90 εκατ. δολαρίων σε ετήσια βάση.

Στο μάτι του κυκλώνα για εμπορικά συμφέροντα τρίτων
Η αρχή του προβλήματος έγινε στις 6 Οκτωβρίου 2004, όταν οι ΗΠΑ προσέφυγαν στο Διεθνή Οργανισμό Εμπορίου (WTO) κατά των Γαλλίας, Γερμανίας, Ισπανίας και Αγγλίας (τώρα μέλη της Ε.Ε.) για ενίσχυση της αεροναυπηγικής τους βιομηχανίας σε κατάχρηση των διεθνών εμπορικών συμφωνιών «General Agreement on Tariffs and Trade 1994 (GATT 1994)» και «Agreement on Subsidies and Countervailing Measures (SCM Agreement)».
Η αιτία του προβλήματος, δηλαδή, είναι η διαμάχη μεταξύ αμερικανικών BOEING και των ευρωπαϊκών AIRBUS, όπου ουδεμία ανάμειξη ή όφελος έχει η Ελλάδα.
Ο δεκαπενταετής αυτός εμπορικός πόλεμος φτάνει στο τέλος του με την τελική απόφαση του ΔΟΕ (WTO) για το ύψος των αντισταθμιστικών μέτρων (δασμοί τιμωρίας) που θα μπορούν να επιβάλουν οι ΗΠΑ στην περίπτωση που η Ε.Ε. δε συμμορφωθεί αναφορικά με την αθέμιτη επιδότηση της αεροναυπηγικής εταιρείας AIRBUS. Η απόφαση αυτή αναμένεται εντός Αυγούστου 2019 –δηλαδή τώρα!
Κατάλογο προϊόντων στα οποία θα επιβληθεί δασμός εισαγωγής ύψους από 25% μέχρι και 100% της εμπορικής τους αξίας, εξέδωσε το USTR τη 12η Απριλίου 2019 και συμπεριλαμβάνει 425 κωδικούς προϊόντων, συνολικής ετήσιας αξίας εισαγωγών στις ΗΠΑ 21 δισ. δολαρίων. Στον κατάλογο αυτό, δυστυχώς, μεταξύ άλλων ελληνικών προϊόντων εθνικής σημασίας, συμπεριλαμβάνεται το ελαιόλαδο (HTC 1509.10.20).
Σε διαβούλευση επί του ανωτέρω καταλόγου, που έληξε στις 28 Μαΐου 2019, κατατέθηκαν 648 τεκμηριωμένες παρεμβάσεις και, ως αναμενόμενο, καμία από την Ελλάδα.
Σε συνέχεια, το USTR, την 1η Ιουλίου 2019, εξέδωσε Συμπληρωματικό Κατάλογο που περιλαμβάνει 89 επιπλέον προϊόντα συνολικής αξίας ετησίων εισαγωγών στις ΗΠΑ 4 δισ. δολαρίων, ανεβάζοντας την αξία των εν δυνάμει μέτρων στα 25 δισ. δολάρια. Μεταξύ άλλων αγροτικών προϊόντων, στο συμπληρωματικό κατάλογο είναι και οι πράσινες ελιές σε άλμη (HTC code 2005.70.120).
Συζήτηση αναφορικά με το νέο κατάλογο προϊόντων διαχειριζόταν ειδική επιτροπή «Section 301 Committee» του USTR, μέχρι τις 12 Αυγούστου 2019.

Αστάθεια, κίνδυνος και προβληματισμός
Η αστάθεια που δημιουργεί η προβληματική και αβέβαιη κατάσταση οδηγεί τους Αμερικανούς εισαγωγείς και τις ελληνικές εταιρείες που εξάγουν τυποποιημένο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, να «βάλουν containers στη θάλασσα» με προορισμό τις ΗΠΑ, ώστε να «γλιτώσουν» το πρώτο κύμα εν δυνάμει δασμών, εφόσον η επιβολή δασμών δεν αφορά προϊόντα που είναι εν πλω.
Με την επιβολή δασμών 100% επί της αξίας των εμπορευμάτων, ένα container τυποποιημένου ελαιολάδου αξίας 80.000 δολαρίων θα δασμολογηθεί με επιπλέον 80.000 δολάρια κατά την εισαγωγή του στις ΗΠΑ, αυξάνοντας το συνολικό κόστος εμπορεύματος σε 160.000 δολάρια!
Για το λόγο αυτόν, στο σύνδεσμο εισαγωγέων ελαιολάδου στις ΗΠΑ (North American Olive Oil Association – NAOOA), στον οποίο δεσπόζουσα θέση έχουν ιταλικές και ισπανικές επιχειρήσεις και με μοναδικό μέλος από Ελλάδα την ΑΓΡΟΒΙΜ ΑΕ, έχει σημάνει συναγερμός.
Επιπλέον, μέσω στοχευμένης δημοσιογραφικής προβολής του θέματος εντός ΗΠΑ, με ενδεικτική αναφορά τη δημοσιότητα που έδωσε στο θέμα το CBS NY, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αγορά του ελαιολάδου, αλλά και ομάδες καταναλωτών που προσέχουν την υγεία τους, προβάλλουν τον κίνδυνο τριπλασιασμού τις τιμής έξτρα παρθένου ελαιολάδου στις ΗΠΑ, εφόσον επιβληθούν οι αναμενόμενοι δασμοί.
Στην ίδια γραμμή, σχετικό άρθρο των GREEK REPORTERS αναφέρει ασύμμετρα τα μέτρα εναντίον της Ελλάδος, μιας χώρας που ουδεμία ανάμειξη έχει με την εμπορική διαφωνία Ε.Ε. και ΗΠΑ, ενώ έχει επενδύσει υπέρογκα κονδύλια και δυναμικό για την, έστω και μικρή, παρουσία ελληνικών ελαιολάδων (ύψους 3% των συνολικά 300.000 τόνων ετησίως εισαγωγών στις ΗΠΑ) στην αμερικανική αγορά.

Παγκόσμιος εμπορικός και οικονομικός πόλεμος
Πιστεύω πως ο Ντόναλντ Τραμπ θα προβεί στην επιβολή δασμών και δε θα ακυρώσει έναν 15ετή επίμονο αγώνα υποστήριξης της αεροναυπηγικής βιομηχανίας των ΗΠΑ. Σημαντικό, δε, ερέθισμα που ενισχύει αυτήν τη θέση, αποτελεί και ο μεγάλος αριθμός παραγγελιών της AIRBUS (ύψους 43 δισ. δολαρίων) έναντι της BOEING (ύψους 32 δισ. δολαρίων) στην πρόσφατη έκθεση RARIS AIR SHOW τον Ιούνιο 2019.
Το μόνο σίγουρο είναι πως βιώνουμε περίοδο ανοικτού οικονομικού πολέμου που θα πρέπει η χώρα να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα και αμεσότητα.

Τι κάνει η Ελλάδα για να υποστηρίξει
το ελαιόλαδο στις ΗΠΑ
Ο ΣΕΒΙΤΕΛ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου) έγκαιρα ενεργοποιήθηκε και προκάλεσε σχετική σύσκεψη στο ΥΠΑΑΤ στις 19/4/2019, με τη συμμετοχή εκπροσώπων του ΥΠΕΞ, του ΥΠΟΙΚ και επαγγελματικών Οργανώσεων που επηρεάζονται αρνητικά από την επιβολή δασμών στις ΗΠΑ.
Παράλληλα, ο ΣΕΒΙΤΕΛ συγκάλεσε στις 24/4/19 σύσκεψη με τις εξαγωγικές επιχειρήσεις-μέλη του, συναντήθηκε (8/5/19) και έστειλε υπόμνημα (18/5/2019) προς τον Αμερικανό Εμπορικό Ακόλουθο Κιθ Σίλβερ, ενημέρωσε τον Αμερικανό Πρέσβη Τζέφρυ Πάιατ και, τέλος, έθεσε (24/7/19) το εν λόγω θέμα υπόψη και του νέου υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Μάκη Βορίδη.
Μέχρι σήμερα, ουδείς μας γνωρίζει σε τι ενέργειες έχει προβεί ο επίσημος κρατικός μας μηχανισμός. Γνωρίζω, όμως, πως νομικοί σύμβουλοι του ΝΑΟΟΑ πιστεύουν πως η Ε.Ε. αναμένει απόφαση από τον ΔΟΕ (WTO) για ύψος ετησίων δασμών 7 δισ. δολαρίων, και πως η Ε.Ε. δεν επιδεικνύει πολιτική βούληση για επίλυση του προβλήματος.
Ειδικότερα, προτείνονται ενέργειες όπως:
1. Σύνδεσμοι, συνεταιρισμοί, και εν γένει οργανώσεις που αντιπροσωπεύουν προϊόντα που θίγονται (κρασί, τυρί, λάδι, ελιές, κ.λπ.), και επιθυμούν να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους στην αγορά των ΗΠΑ, να ενημερώσουν τα μέλη τους, Επιμελητήρια, Περιφέρεια, υπουργείο κ.λπ. και να προβούν άμεσα σε σειρά ενεργειών όπως ο ΝΑΟΟΑ για το ελαιόλαδο.
2. Έλληνες εξαγωγείς να επικοινωνήσουν άμεσα και ενημερώσουν πελάτες τους στις ΗΠΑ, ώστε αυτοί με τη σειρά τους να προβούν σε αντίστοιχες ενέργειες, όπως η ενημέρωση των καταναλωτών, η νομική αντιπροσώπευση, η παρουσία σε μέσα μαζικής ενημέρωσης και, ειδικότερα, η άσκηση επιρροής σε μέλη του Κογκρέσου της περιοχής τους ώστε να υποστηρίξουν τα εν λόγω ελληνικά προϊόντα που προμηθεύονται.
3. Ειδικότερα για το ελαιόλαδο, οι προαναφερθέντες θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την επιστολή Perscrell-Arrington, μέσω της ενεργοποίησης και προσυπογραφής της από επιπλέον μέλη του Κογκρέσου. Ήδη οι Josh Gottheimer (NJ), Anthony Brindisi (NY) και Dutch Ruppersberger (MD) υποστηρίζουν την πρωτοβουλία αυτή.

*Διευθύνων Σύμβουλος EUCAT SA