Γράφει ο Σωτήρης Ροϊνός*

Αυτή την περίοδο, που πυρετωδώς συγκροτούνται συνδυασμοί δήμων και περιφερειών για τις επερχόμενες εκλογές της αυτοδιοίκησης, πάρα πολλοί επαγγελματίες και επιχειρηματίες γινόμαστε αποδέκτες προτάσεων για να κατέλθουμε ως υποψήφιοι. Είναι πολύ σημαντικό να συμμετάσχουν και να εκλεγούν στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια επαγγελματίες, βιοτέχνες, έμποροι, ώστε, και πάντα στο πλαίσιο του δημοσίου συμφέροντος, να συμβάλουν στην ανάδειξη και επίλυση προβλημάτων των κλάδων μας, αυτών που άπτονται των αρμοδιοτήτων και των δυο βαθμών της αυτοδιοίκησης.
Στο πλαίσιο αυτών των διεργασιών θα πρέπει να επισημάνουμε συγκεκριμένα κωλύματα εκλογιμότητας που ισχύουν ώστε οι ενδιαφερόμενοι να τα γνωρίζουν και να πράττουν ανάλογα.
Ορίζονται στα εδάφια στ’ & ζ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 3852/10:
1. Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων ή πρόεδροι κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων:
στ) Όποιοι συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από πέντε χιλιάδες (5.000 €) ευρώ ετησίως.
ζ) Γενικοί διευθυντές, διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων, διαχειριστές, μέτοχοι και εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών, που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρείες υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του συνολικού κεφαλαίου της εταιρείας, καθώς και εταίροι προσωπικών εταιρειών και κοινοπρακτούντα πρόσωπα, που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της περίπτωσης στ’.
Αντιστοίχως, δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι περιφερειάρχες ή περιφερειακοί σύμβουλοι, όπου και τα ίδια ακριβώς κωλύματα ορίζονται στο άρθρο 117 του προαναφερόμενου νόμου (3852/10).
Με απλούστερα λόγια τι σημαίνουν αυτά: εφόσον κάποιος, είτε με την ατομική επιχείρησή του είτε μέσω εταιρείας που αυτός συμμετέχει, προμηθεύει προϊόντα ή παρέχει υπηρεσίες σε δήμο ή περιφέρεια με αντικείμενο πάνω από πέντε χιλιάδες ευρώ το χρόνο, δεν μπορεί να εκλεγεί.
Επιχειρώντας να προσεγγίσουμε κριτικά αυτούς τους περιορισμούς σημειώνουμε τα εξής:
το εκλέγεσθαι, ως συνταγματικώς κατοχυρωμένο και προστατευόμενο δικαίωμα, θα έπρεπε ο νομοθέτης με πολύ προσοχή και φειδώ και με πολλές παραμέτρους να το περιορίζει. Από την άλλη, όμως -παρότι με τη μεταφορά στην ελληνική έννομη τάξη των οδηγιών 2014/23/ΕΕ, 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ μέσω των νόμων 4412/2016 και 4413/2016 η σύναψη δημοσίων συμβάσεων θωρακίστηκε με ένα πιο ασφαλές και διαυγές θεσμικό πλαίσιο σε σχέση με το παρελθόν-, φαινόμενα περιορισμένης διαφάνειας, διευκολύνσεων, ρουσφετιών, εξυπηρέτησης φιλικών και πελατειακών σχέσεων, επιλεκτική ή καθόλου ενημέρωση, και άλλα πολλά -έστω και μειωμένα-, ακόμα καλά κρατούν, περισσότερο στις συμβάσεις με μικρό οικονομικό αντικείμενο, όπου είναι επιτρεπτές οι απευθείας αναθέσεις. Επιπροσθέτως, «φοβισμένος» από τις πρακτικές δεκαετιών (υπόγειες διαδρομές αιρετών, διαπλοκές μεγαλοεργολάβων, κατασκευαστών και άλλων μεγαλοπρομηθευτών του Δημόσιου, κ.λπ.), ο νομοθέτης στις πρόσφατες τροποποιήσεις των σχετικών διατάξεων περί κωλυμάτων εκλογιμότητας άλλων κατηγοριών πολιτών (δημοσίων υπαλλήλων, δικαστικών, κ.ά.), και για να έχει το «κεφάλι του ήσυχο», επανέλαβε κατά γράμμα όσα ορίζονταν στο νόμο του Καλλικράτη (ν. 3852/10) σε σχέση με τα κωλύματα εκλογιμότητας προμηθευτών δήμων και περιφερειών. Όταν (και αν) κάποτε γίνουμε πραγματικό ευρωπαϊκό κράτος, με σεβασμό, πιστή τήρηση των νόμων και με πραγματική ισονομία, με υποχρεωτική και διάχυτη παντού την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ώστε και να καταστεί αδύνατη η διαιώνιση τέτοιων πρακτικών, ίσως τότε ο νομοθέτης να το «ξανασκεφτεί» μ’ αυτούς τους περιορισμούς στο εκλέγεσθαι.
Μέχρι τότε όμως αυτοί ισχύουν και θα πρέπει οι επικεφαλής και τα επιτελεία των δημοτικών και περιφερειακών συνδυασμών να τους λαμβάνουν σοβαρά υπόψη στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων τους και να μην εντάσσουν σ’ αυτά πολίτες για τους οποίους γνωρίζουν εξ’ αρχής ότι κωλύονται να εκλεγούν. Ο πολίτης δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει κάθε πτυχή της εκλογικής νομοθεσίας· πρωτίστως οι συνδυασμοί οφείλουν να προστατεύουν αυτούς που προσεγγίζουν για να εκτεθούν ως υποψήφιοί τους. Εκτός από μη σύννομο, δεν είναι ηθικό να βάζεις κάποιον υποψήφιο, στοχεύοντας στην ενίσχυση και τους ψήφους που θα φέρει στο συνδυασμό, αυτός να αγωνίζεται, να εκλέγεται, και στη συνέχεια να εκτίθεται στο εκλογοδικείο όπου θα εκπέσει της εκλογής του.
Εν κατακλείδι, τρόποι αποφυγής τέτοιων «λαθών» υπάρχουν. Ο πιο ασφαλής και συμβατός με τις διατάξεις περί προσωπικών δεδομένων είναι οι πληροφορίες και τα στοιχεία που είναι δημόσια διαθέσιμα στο «Πρόγραμμα Διαύγεια» και στο portal του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.). Ειδικότερα, στη Διαύγεια, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να πληροφορηθεί για κάθε οικονομική συναλλαγή (συμβάσεις, είσπραξη, εντάλματα, κ.λπ.) του οποιοδήποτε πολίτη ή επιχείρησης με το δημόσιο. Από το Γ.Ε.ΜΗ. μπορεί να πληροφορηθεί για συμμετοχή του οποιουδήποτε πολίτη σε εταιρεία.

* Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματικών Βιοτεχνικών Εμπορικών Σωματείων Λακωνίας, Μέλος της Διοικητικής Επιτροπής του Επιμελητηρίου Λακωνίας

* Τα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τη γνώμη του notospress.gr