Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Η αναζήτηση της αλήθειας δηλ. το αίτημα, η αξίωση και η διεκδίκηση της κατανόησης των στοιχείων που συνθέτουν την πραγματική εικόνα των θεωριών και των γεγονότων που σημάδεψαν την πορεία της ζωής, που διαμόρφωσαν χαρακτήρες, κοινωνίες και πολιτισμούς αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Είναι αντικείμενο συστηματικής, ενδελεχούς, πλήρους αλλά και βασανιστικής έρευνας μέχρι να αποκαλυφθούν τα βήματα των λαθών, τα οποία μπορεί να γίνουν αποδεκτά στο βαθμό και το μέτρο που θα είναι αντιληπτά και αναγνωρίσιμα.
Με την ευκαιρία της Συνταγματικής αναθεώρησης έρχεται στην επικαιρότητα ο παλιός τρόπος πιστοποίησης της αλήθειας και της δέσμευσης των επόμενων ενεργειών. Έτσι, παίρνει μορφή νομιμοποίησης η ορκοδοσία ή ορκωμοσία δηλ. η ένορκη διαβεβαίωση. Ο όρκος ρυθμίζεται στην πολιτική και ποινική δικονομία και αποτελεί βεβαίωση ή υπόσχεση, που γίνεται με την επίκληση της τιμής και της συνείδησης ή του θείου και του ιερού. Ο ρόλος του είναι να επιβεβαιώσει ότι τα λεγόμενα και οι δηλώσεις αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα και περιστατικά, ή ότι οι επόμενες ενέργειες θα είναι ισόρροπες και συμβατές με το Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους, αφού περιβληθούν με τον μανδύα ενός ανώτερου ψυχικού εξαναγκασμού, με το φόβο των κυρώσεων και της βαριάς τιμωρίας να επικρέμεται, αν συμβαίνει το αντίθετο. Παρόλα αυτά η αθέτηση και η καταπάτηση του όρκου είναι καθημερινό φαινόμενο και κυριαρχεί παντού, με τις δικαστικές αίθουσες να συγκεντρώνουν πλήθος παραποιητών και ψευδομαρτύρων, πληρωμένων ή μη. Η εκ νέου προτεινόμενη νομιμοποίησή του – άσχετα από τη μορφή που θα έχει – αντίκειται στην ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια και η κατάργησή του σε όλες τις δομές της πολιτείας και των λειτουργιών του κράτους και σε όλες τις εκφάνσεις του (πολιτικός, θρησκευτικός* κ.λπ.) κρίνεται επιτακτική, αφού η τιμή και η συνείδηση είναι συνυφασμένες με την προσωπικότητα και θα ελευθερώσει το άτομο, τον δικαστή, αλλά και οποιονδήποτε επιχειρεί να προσεγγίσει την αλήθεια από την υποκριτική και παραπλανητική στήριξη ανυπόστατων, ψεύτικων ή και ανήθικων καταθέσεων. Πρωτόγονο θεσμό με μαγικό χαρακτήρα, που προσβάλλει άμεσα την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και αποτελεί πραγματική ιεροκαπηλεία που πρέπει να εκλείψει, υποστήριζε το 1998 ο ακαδημαϊκός και πρώην υπουργός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος.
Η αλήθεια θα λάμψει, όταν η υποκρισία και το ψέμα, οι σκοπιμότητες και τα συμφέροντα, η προέλευση και τα αίτιά τους αποσαφηνιστούν και υπάρξουν όλες οι διαδικασίες για την αποτροπή και την επιστροφή τους. «Η απελευθερωτική εργασία της αυτοκριτικής, που πραγματοποίησα, θέλησα να φτάσει ως την πηγή. Κατανόησα ότι μια πηγή λαθών και αυταπατών είναι το να αποκρύπτουμε τα γεγονότα που μας αναστατώνουν, να τα διαγράφουμε και να τα εξαλείφουμε από το νου μας» (Εντγκάρ Μορέν, Γάλλος κοινωνιολόγος). Η απελευθερωτική τάση της αυτοκριτικής πρέπει να φτάσει ως τις πηγές των ολισθημάτων, των ατοπημάτων και των αυταπατών, να ταράξει τις διαμορφωμένες πεποιθήσεις και βεβαιότητες, να ανιχνεύσει τα ζωντανά και ακέραια κύτταρα του προσδιορισμού, να επανατοποθετήσει και να μετασχηματίσει τα όργανα του ελέγχου και της επικοινωνίας. Οι επιστημονικές θεωρίες προοδεύουν κατακτώντας ολοένα τμήματα της αλήθειας, ξεπερνώντας και διαγράφοντας τα λάθη που έχουν προκύψει ενσυνείδητα ή όχι από αμάθεια, άγνοια, παραπληροφόρηση ή δογματισμό και έχουν κατακλύσει τα μυαλά των ανθρώπων. Το πάθος όμως για την αληθινή γνώση δεν πρόκειται να μειωθεί από τις οργανωμένες και ενορχηστρωμένες πλάνες, πολιτικές ή θρησκευτικές, που οι επιτήδειοι καλλιεργούν και προβάλλουν, αφού ο ακρωτηριασμός των ιδεών και ο σκοταδισμός είναι στις επιδιώξεις τους. Εξάλλου ζωή δεν σημαίνει τίποτα άλλο, παρά μια συνεχή προσπάθεια αναζήτησης της αλήθειας, όπου κάθε επιλογή, κάθε θέση, κάθε πράξη συγκλίνουν σε έναν κυρίαρχο στόχο.
Πολλοί αμφισβητούν και δεν πιστεύουν πραγματικά ότι πρόκειται για συνήθειες που έρχονται από το μακρινό παρελθόν που στηρίχθηκαν σε ανεξήγητα φαινόμενα άλλων εποχών, που σήμερα δεν υφίστανται, εν τούτοις σέρνονται και δεν έχουν το θάρρος και τη δύναμη να απαλλάξουν τον εαυτό τους από τους βρόχους που έχουν απλώσει αυτοί που έχουν συμφέροντα είτε από την εκμετάλλευση του φόβου και τον έλεγχο του λαϊκού φρονήματος, είτε από την «ύπαρξη» και τη διαχείριση υπέρτατων όντων. Το ελπιδοφόρο μήνυμα φαίνεται ότι έρχεται από τη νέα γενιά, η οποία στην πλειονότητά της δεν συγκινείται, προσπερνά και αποστασιοποιείται από τα δημιουργήματα και εμφυτεύματα αυτά και αδιαφορεί, αφού οι παρηγοριές και οι ικεσίες όχι μόνο δεν υποδεικνύουν τρόπους αντιμετώπισης των οξυμένων προβλημάτων, όχι μόνο δεν προωθούν την ενεργητικότητα, την αγωνιστικότητα και τη διεκδίκηση για τη λύση τους, αλλά αντίθετα συμβάλλουν στην παθητικότητα και την αδράνεια, αφού σε κάποια άλλη ζωή θα επικρατήσει ισότητα και θα αποδοθεί πραγματική δικαιοσύνη.
Η γνωριμία αλλά και η κατοχή της αλήθειας αποτελούν αξίωση, με τον άνθρωπο να έχει την υποχρέωση να την αναζητάει και να την προσεγγίζει ολοένα και περισσότερο. Βασική αρχή είναι η προσαρμογή στα νέα επιστημονικά δεδομένα και η εγκατάλειψη κάθε προηγούμενης ατομικής ή συλλογικής βεβαιότητας, κάθε αντίληψης, πληροφορίας και γνώσης που έχουν αποτυπωθεί στη σκέψη και το μυαλό, αλλά και κάθε σχηματισμένης και βαθιά ριζωμένης προκατάληψης. Να ανασταλεί κάθε συμβατικότητα, κάθε εγκυρότητα της οποιασδήποτε θεωρίας προϋπάρχουσας ή μεταγενέστερης μέχρι να αποκαλυφθεί, να αναδειχθεί και να επιβεβαιωθεί. Ο αγώνας που κάνει κάθε άνθρωπος για το πλησίασμα και το φανέρωμα του εαυτού του, της ύπαρξής του, για τη φυσιολογική βιολογική του υπόσταση και την πνευματική του ισορροπία, για το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή του αποτελεί μέτρο της απόδειξης της αγωνίας της αληθινής του συγκρότησης και τεκμηρίωσης.

*Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί αρκετές φορές στο παρελθόν από την Ε.Ε. για την υποχρέωση θρησκευτικού όρκου ή την αποκάλυψη των θρησκευτικών πεποιθήσεων στα δικαστήρια.

* Τα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τη γνώμη του notospress.gr