Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Η καθημερινότητα είναι ένα σύνολο σκέψεων, επιλογών και πράξεων. Το άτομο μπροστά στη συνεχή αυτή αναγκαιότητα πρέπει να συλλογιστεί, να ανταποκριθεί και να πάρει θέση. Η αυτογνωσία και ο αυτοέλεγχος είναι στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας, της ωριμότητας και της εμπειρίας που το χαρακτηρίζουν και ταυτίζονται με την ιδιομορφία και την προσωπικότητά του. Η αυτενέργεια και η αυτοδιαχείριση αποδεικνύουν το βαθμό της δραστηριότητας και της δημιουργίας του και αντανακλούν την επιθυμία του για σύνθεση και παραγωγή. Όλα αυτά προϋποθέτουν ισχυρές ατομικές πρωτοβουλίες, ενώ το ενδεχόμενο της αποτυχίας είναι υπαρκτό και απρόβλεπτο.


Οι υποχρεώσεις του ατόμου που εκπορεύονται από τις αρμοδιότητες, τη θέση ή την ιδιότητα που έχει, τον τομέα που υπηρετεί, αλλά και τις πολλαπλές σχέσεις του μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων συνιστούν σοβαρή και υπεύθυνη στάση. Η ανάληψη των ευθυνών του είναι η συνειδητοποιημένη αξία που εξάγεται από την εμπιστοσύνη απέναντι στον εαυτό του και τους άλλους. Είναι η αξιοπιστία του στις πράξεις του και τις επιλογές του και η προσπάθεια να δημιουργεί και να δέχεται το όποιο αποτέλεσμα ακόμη και αν δεν είναι το προσδοκώμενο, θετικό και αρεστό και όχι να το αποποιείται, να το φορτώνει στις πλάτες άλλων, να παρεκκλίνει, να σκύβει και να κρύβεται. Ακόμη και η οχύρωσή του πίσω από την έννοια του συλλογικού προκειμένου να δικαιολογήσει και να αθωώσει δικές του ατομικές παραβάσεις και ανομίες αναδεικνύει τα πλούσια χαρίσματα της υποκριτικής προσχηματικής διπροσωπίας.

Η προσωπική ευθύνη είναι μεγάλη απέναντι στη βελτίωση των κοινωνικών δομών που πρέπει να συνυπάρχουν και να συμβαδίζουν με την επιστημονική συνέπεια και τη γνώση, τη διαρκή ατομική αμφισβήτηση των εκμεταλλευτικών συμπεριφορών, που είναι απόρροια της επικρατούσας αλλοτρίωσης που μας αδειάζει πολιτιστικά και ηθικά και απομακρύνει το ενδεχόμενο να κυοφορήσουν και να γεννηθούν αντιστάσεις σε ατομικό επίπεδο ενάντια σε κάθε επιβαλλόμενη ιδεολογία. Το πρότυπο της ατομικής υπευθυνότητας σφυρηλατημένο και μπολιασμένο με τις αρχές και τις αξίες του ανθρωπισμού αντιστέκεται στις πιέσεις του πολιτικού και του κοινωνικού καιροσκοπισμού και οδηγείται από τα ιδανικά της ευπρέπειας, της αξιοπρέπειας και της αλήθειας.

Ο ρόλος του ατόμου στην κοινωνία είναι βασικός και σημαντικός, με τις ατομικές επιλογές να έχουν το δικό τους ατομικό κόστος. Η καλλιέργεια της αποβολής της ανευθυνότητας και η ενίσχυση της ικανότητας ανάληψης της ευθύνης των πράξεων εντάσσονται στα ποιοτικά γνωρίσματά του, με τον πολιτισμό να βρίσκεται στο ψηλότερο επίπεδο και να υποδεικνύει τον μοναδικό ευθύγραμμο δρόμο. Άτομο που δεν επιδεικνύει την απαιτούμενη υπευθυνότητα είναι φοβικό, ανίσχυρο και αδύναμος ο τρόπος που στέκεται και εκδηλώνει τις σκέψεις του και τις αποφάσεις του και διακατέχεται από δειλία, ατολμία και κάνει γρήγορα πίσω στην πρώτη αντίδραση.

Παρατηρείται ορυμαγδός κρίσεων και επικρίσεων με σκληρές εκφράσεις για το πολιτικό σύστημα και τους πολιτικούς. Μετά από τη στοχοποίηση συλλήβδην όλων των πολιτικών, υπάρχουν κάποιοι άλλοι, πέραν της δημοκρατικής νομιμότητας και της Συνταγματικής τάξης, που θα κάνουν τις «έξυπνες» κινήσεις και θα λύσουν τα προβλήματα, αφού οι τωρινοί στερούνται επάρκειας, δεξιότητας και ικανότητας; Όποιος ασπάζεται τις αντιλήψεις αυτές οφείλει να υποδείξει τους μάγους και τους τρόπους, αφού κριτική χωρίς πρόταση είναι θεωρία χωρίς πράξη. Η ατομική υπεύθυνη στάση επιβάλλει την ονομαστική αποκάλυψη των χειριστών, αλλά και των χειρισμών για να υπάρξει σφαιρική και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διαφορετικά πρόκειται για ανεύθυνες θεωρίες και αερολογίες που εκμεταλλευόμενες την πατριωτική ευαισθησία ενός μέρους των πολιτών ξετρυπώνουν από την κρυψώνα τους, η οποία καλύπτεται πίσω από τη συλλογική αγωνιστική προσπάθεια. Η σκοτεινή «εμφάνιση» και η μη αναγνώριση των φωστήρων αυτών παραπέμπει σε περασμένες εποχές, όπου οι ολοκληρωτικές ιδέες εκκολάφθηκαν στα άντρα της κατάλυσης της δημοκρατίας, της στέρησης των δικαιωμάτων, του εξαναγκασμού και της φίμωσης.

Γίνεται σεβαστή η πρόθεση, από όλα τα πολιτικά κόμματα, όλες τις πολιτικές παρατάξεις, ότι πασχίζουν και αγωνίζονται για το καλό των πολιτών και της χώρας. Οι αντιπαραθέσεις και οι διαμάχες οφείλονται στο διαφορετικό δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει η δημοκρατική πορεία για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού, με την απογοήτευση από το πολιτικό σύστημα να είναι πολύ μεγάλη. Αν όμως υπεύθυνα και σοβαρά προσεγγίσουμε την πραγματικότητα η κατάσταση ίσως να είναι διαφορετική. Οι καθαρές πολιτικές, που εκφράζονται από πολιτικά κόμματα και είναι αντιμαχόμενες και συγκρουσιακές, είναι δύο: η μια προάγει τα συμφέροντα της οικονομικής ολιγαρχίας και η άλλη των εργαζομένων και οι οποίες εκφράζονται από πολιτικά κόμματα. Ο καθένας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν του και τη θέση του πραγματοποιήσιμου, του εφικτού είναι ελεύθερος να αποφασίσει. Η γενίκευση και ο μηδενισμός ότι όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι είναι εσφαλμένη.

Οφείλουμε να καταγράψουμε τις διαφορές και να στηρίξουμε τις τάξεις που καταπιέζονται και που αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα της κοινωνίας. Η συμπόρευση μεγάλου μέρους των λαϊκών στρωμάτων, είτε από απερισκεψία, είτε από παραπλάνηση με τους βαρόνους της οικονομικής ελίτ και η ταύτιση των συμφερόντων τους είναι ατόπημα και όχι υπεύθυνη πολιτική στάση. Δυστυχώς ο ανελέητος βομβαρδισμός από τα ΜΜΕ θολώνει και αποπροσανατολίζει την ατομική εκτίμηση, έκφραση και απόφαση.

Οι λεκτικές και οι έγγραφες αναφορές πρέπει να έχουν αρχή, μέση και τέλος, με προσδιορισμό, κρίση και θέση, με την ατομική ευθύνη να αναγορεύεται σε ένα δύσκολο επίτευγμα. Όπως έχουμε απαίτηση της υπεύθυνης στάσης από έναν πολιτικό, το ίδιο πρέπει να ζητάμε και από τον εαυτό μας. Στη δική μας στάση και συμπεριφορά, αλλά και στον τρόπο σκέψης και λειτουργίας μας στηρίχθηκαν και πορεύονται οι πολιτικοί που έχουμε. Τα ατομικά λάθη είναι πολλά. Η ευθύνη ως αξία και στάση ζωής πρέπει να συνδεθεί άμεσα με τις πράξεις μας, γιατί βρισκόμαστε και διάγουμε περίοδο χαμηλής ατομικής υπευθυνότητας.

* Τα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τη γνώμη του notospress.gr