Ψυχική διαταραχή

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Ο άνθρωπος, ως ένα σύνολο χαρακτηριστικών και εικόνων στην εξελικτική πορεία των ειδών, είναι διαμορφωμένος από τις συνθήκες διαβίωσης μέσα στη Φύση. Είναι μια κινητή μονάδα ύλης, πνεύματος και ψυχής και συνυπάρχει, συγκατοικεί και συζεί με όλα τα όντα, με όλους τους φυσικούς οργανισμούς. Συνεισφέρει στην αρμονική ισορροπία του περιβάλλοντος, άσχετα αν η «πρόοδος» συμβάλλει στην αποψίλωση και την καταστροφή του και πριονίζει ο ίδιος το δέντρο πάνω στο οποίο βιώνει και αναπαράγεται. Γεννιέται ελεύθερος με ίσα δικαιώματα έναντι όλων, με την παρένθεση της ζωής του να κλείνει με τον θάνατο, που είναι μια αναμφισβήτητη απόλυτη βεβαιότητα.

Ζει σε μια κοινωνία, η οποία συντηρεί και αναπαράγει άγρια χαρακτηριστικά με ένα μεγάλο μέρος της να το έχουν κυριεύσει η διαφθορά, η αισχρότητα, η φαυλότητα. Βουτηγμένη στην ανηθικότητα και την αχρειότητα εμφανίζεται με τη μάσκα της κανονικότητας προσπαθώντας να παραπλανήσει, να ξεγελάσει και να αλλοιώσει την πραγματικότητα, αλλά το μόνο που καταφέρνει είναι να μετατοπίσει για λίγο τον εκφυλισμό, τον ξεπεσμό, το κατάντημα. Απομακρυσμένη από το δίκαιο ρυθμό, τον ανθρωπισμό και τους πνευματικούς της στόχους αναδιπλώνεται και μεταμορφώνεται πασχίζοντας μέσα από υλικές συσσωρεύσεις να προσεγγίσει την ανωτερότητα, την τελειότητα. Ηθικά μετέωρη κλυδωνίζεται από το βάρος των αμαρτημάτων με το σύνολο των αρχών και των αξιών, της παιδείας και του πολιτισμού να έχει παραγκωνιστεί και καταρρακωθεί και να πορεύεται σε λανθασμένη κατεύθυνση ασύμβατα προς τις θεμιτές αναζητήσεις και τις κυρίαρχες ανθρώπινες επιδιώξεις και προσδοκίες.

Μέσα σ’ αυτή την τραγελαφική κατάσταση της καθημερινής βιαιότητας και βαρβαρότητας, η απελπισία, η δυστυχία και η κατάθλιψη κατακλύζουν τις ευάλωτες ψυχές, όταν οι οικονομικές δυσκολίες, τα προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, οι ερωτικές απογοητεύσεις κ.λπ. ανάγονται σε αξεπέραστα εμπόδια ηθικής καταπίεσης με τις απεγνωσμένες, δήθεν λυτρωτικές, σκέψεις και ενέργειες να έρχονται ολοένα και πιο κοντά. Η ένταση των φαινομένων είναι τόσο ισχυρή και καθολική, που το άτομο ψυχικά διαταράσσεται, τραντάζεται και κλονίζεται και σε συνδυασμό με τον αρρωστημένο εγωισμό, την ατολμία, τη δειλία και τη λιποψυχία παραδίνεται εξασθενημένο και αδύναμο στη δίνη της απονενοημένης αυταπάτης του μηδενισμού και της εξαφάνισης.

Δεν πρέπει να θεωρήσουμε ορθή τη δυνατότητα στον άνθρωπο να αφαιρεί τη ζωή του, αλλά πρέπει να την αποδέχεται μέχρι το τέλος χωρίς να έχει το δικαίωμα να την αυτοδιαχειρίζεται, να τη μικραίνει και να τη συντομεύει. Και αν έχει γίνει βαρετή και βασανιστική και η ισορροπία του έχει πλήρως ανατραπεί, ακόμη και η σκέψη για τεχνητή αφαίρεση της ζωής του δηλ. για συνειδητό κόψιμο του ζωτικού νήματος της αναπνοής υποδηλώνει εσωτερική αμηχανία, έλλειψη θάρρους και ανελευθερία. Αλλά, και σ’ αυτή την απόλυτη μοναξιά και την απέραντη ερήμωση, κανείς δεν μπορεί να παρεμβαίνει και να ακυρώνει το ύψιστο αναφαίρετο δικαίωμα της ζωής επισπεύδοντας τον θάνατο, όταν τα ανάμικτα συναισθήματα με εσωτερική πάλη και σύγκρουση προσπαθούν να βρουν διέξοδο, χωρίς βέβαια αποτέλεσμα. Σε όποια κατάσταση και αν βρεθεί ο άνθρωπος θα πρέπει να αγωνίζεται και να αντιστέκεται, να εξαντλεί όλες τις δυνατότητες, πνευματικές και ψυχικές, ώστε να παραμένει όρθιος μέχρι το φυσικό τέλος. Τα όποια προβλήματα, όσο σοβαρά και αν είναι, πρέπει να αντιμετωπίζονται με σθένος, αποφασιστικότητα και υπομονή. Η λύση τους δεν μπορεί να προκύψει από την ανυπαρξία και τη φυγή. Αλίμονο αν η απόγνωση οδηγεί κάθε φορά στην αυτοχειρία. Τότε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας έπρεπε να βρίσκεται στα κρεματόρια της αυτοδικίας. Τα δικαιώματα του ανθρώπου φτάνουν μέχρι εδώ. Την ζωή του, δεν έχει το δικαίωμα να την προσβάλλει.

Η τελευταία πράξη του συμπατριώτη καθηγητή Λιαντίνη, ο οποίος έδωσε οικειοθελώς τέλος στη ζωή του πριν από μερικά χρόνια, υπήρξε αναμφισβήτητα ένα θλιβερό γεγονός. Παρά την αποδοχή του ως πνευματικού ανθρώπου, δεν μπορεί να συμφωνήσει κανείς με την εκούσια αφαίρεση της ζωής του (στα 55 του χρόνια), καθώς είναι κοινή η πεποίθηση ότι η ζωή πρέπει να κάνει το φυσικό κύκλο της. Αν ο καθένας για οποιονδήποτε λόγο έχει το εθελοντικό δικαίωμα να αφαιρέσει τη ζωή του, τότε αποδυναμώνεται η φυσική του υποχρέωση και κατά βάθος αρχίζει σιγά-σιγά να θεμελιώνεται και να εμπεδώνεται στη συνείδησή του και το ακούσιο τέλος του. Η άποψη-θέση αυτή δεν στηρίζεται στις ανειλημμένες υποχρεώσεις που εκ των πραγμάτων έχει, αλλά στην ηθική, όπου κανείς γραπτός ή άγραφος νόμος δεν του δίνει την επιβολή πάνω σε κάτι, που δεν είναι κτήμα του, και του οποίου την πορεία οφείλει να περιφρουρεί, να προφυλάσσει και να προστατεύει.

Ο αναστοχασμός και η επανεξέταση των σταθερών σημείων προσδιορισμού που υπάρχουν στη σκέψη και το μυαλό του καθένα, ο αναλογισμός και η επίμονη αναψηλάφηση των γνώσεων, των αρχών και των αξιών, που έχουν χαθεί από το συρφετό των υλικών καταδρομών και την πρόταξη των ευκαιριακών πλαστικών απολαύσεων που έχουν τη βάση τους στην οικονομική και κοινωνική ανέλιξη, αποτελούν αδήριτη αναγκαιότητα. Ο άνθρωπος πρέπει να συμπορευτεί με τις πνευματικές αναζητήσεις, την πλήρη αποκόλληση από τις εξωτερικές μορφές που επιθυμούν τις εύκολες διαδρομές, με την υιοθέτηση της διερεύνησης, της προσπάθειας και του αγώνα σε δύσκολες-δύσβατες ατραπούς. Με σθεναρή στάση πρέπει να αντιμετωπίζονται οι ενδοιασμοί, οι αποτυχίες, οι ήττες και οι απογοητεύσεις – συχνά αποτελέσματα αυτών που πράττουν – γιατί έτσι ξεπερνιούνται οι δυσκολίες και οι δισταγμοί, ισχυροποιούνται τα συναισθήματα και πολλαπλασιάζονται οι αντοχές εν όψει των επικείμενων κινδύνων.