Γράφει ο Βαγγέλης Μητράκος

Μια παλιά φωτογραφία της Σπάρτης από τα τέλη της 10ετίας του ’50 ή τις αρχές του ’60
Η πλατεία φαίνεται, ακόμα, υπό κατασκευήν, οι στρογγυλομάγουλες τρυφερές νεραντζιές στέκονται πάνω της στη σειρά με φρεσκοπράσινα φύλλα στις κορφές τους και πιο πέρα, στο παρτέρι της πλατείας, οι τριανταφυλλιές έχουν ανθίσει ροζ, κόκκινα και άσπρα τριαντάφυλλα της άνοιξης.

Λιγοστά αυτοκίνητα στον κεντρικό δρόμο της Λυκούργου (παλιές αξέχαστες μάρκες και χρώματα ωραία) και δυο φορτηγά ξεφορτώνουν καφάσια πλάι στο πεζοδρόμιο.

Στις νησίδες της Λυκούργου άλλες νεραντζιές με ασβεστωμένους κάτασπρους κορμούς (ποιος «δήμαρχος», άραγε, και πότε τις αποκεφάλισε;) και λιγοστοί διαβάτες βιαστικοί, άλλος εδώ - άλλος εκεί, μες στο καταμεσήμερο.

Στα δεξιά της πλατείας, δυο παλιές αυθεντικές καμάρες θυμίζουν πώς θα ήταν το κέντρο της Σπάρτης, γύρω από την πλατεία, αν οι Σπαρτιάτες και οι δήμαρχοι είχαν σεβαστεί τις καμάρες και είχαν εκτιμήσει τη μεγάλη αρχιτεκτονική τους αξία για τη φυσιογνωμία και την αισθητική της πόλης. Σήμερα, κι αυτές οι δυο καμάρες του ’60 που φαίνονται στη φωτογραφία δεν υπάρχουν πλέον. Χάθηκαν μαζί με το νεοκλασικό σπίτι, το οποίο στηριζόταν πάνω τους, για να γίνει άλλη μια πολυκατοικία. Δυστυχώς, σ’ ολόκληρη τη βόρεια πλευρά της πλατείας ΔΕΝ έχει σωθεί, σήμερα, ούτε μια αυθεντική καμάρα.

Τα σπίτια, μονώροφα και διώροφα, με κόκκινα και καφετιά παλιά κεραμίδια. Οι στέγες ήταν τόσο κοντά όσο και οι καρδιές. Ακόμα δεν είχε εισβάλει η πολυκατοικία και η «αντιπαροχή».

Στο βάθος, προς τον Ταΰγετο, χαμηλά, προβάλλει, πάνω από τις στέγες της Σπάρτης, το «παράξενον βουνί» του Μυστρά, στεφανωμένο με το κάστρο του Γουλιέλμου του Βιλλεαρδουίνου.

Από τα μαγαζιά του «τότε» ξεχωρίζει, με την πορτοκαλιά τέντα, επί της Γκορτσολόγου, το υποδηματοποιείο ΓΙΑΝΝΕΑ με τα φίνα παπούτσια (άφησε εποχή) και δίπλα του - στη γωνία - το περίφημο ΧΡΥΣΟΧΟΕΙΟΝ - ΩΡΟΛΟΓΟΠΟΙΕΙΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Χ. ΠΡΙΣΤΟΥΡΗ. Έξω απ’ αυτό το μαγαζί, προς τη μεριά της Λυκούργου, κρεμόταν ψηλά ένα μεγάλο ρολόι, που ακούραστα μέτραγε το χρόνο και τις ώρες της πόλης. ΚΑΙ τα δυο αυτά καταστήματα δεν υπάρχουν, πλέον, ούτε σαν κτίρια. Ούτε και το μεγάλο ρολόι.

Στο βάθος αγέρωχος κι αιώνιος ο Ταΰγετος, με τα χιόνια του να έχουν αρχίσει να λιώνουν.
Πολύ ωραία φωτογραφία από μια Σπάρτη που είχε ζεστασιά και χαρακτήρα !

«Η πόλις θα σε ακολουθεί.
Στους δρόμους θα γυρνάς τους ίδιους….
Δεν έχει πλοίο για σε δεν έχει οδό.
Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ,
σ’ όλη τη γη τη ρήμαξες.»

Κωνσταντίνος Καβάφης , 1868-1933
(από το «Η πόλις»)

Η φωτογραφία του καταστήματος ΠΡΙΣΤΟΥΡΗ είναι από το Αρχείο του Φωτογραφικού οίκου Γεωργιάδη, δημοσιευμένη στο Ημερολόγιο του δήμου Σπάρτης, του έτους 1996.