Σε κλίμα συγκίνησης και κατάνυξης τελέσθηκε το απόγευμα της Κυριακής 16 Σεπτεμβρίου ο Αρχιερατικός Εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας στην φερόμενη «Βασιλική του Οσίου Νίκωνος» στην αρχαία Σπάρτη χοροστατούντος του Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευσταθίου, τον οποίο συνεπικούρησε πλειάδα κληρικών απ’ όλη την μητροπολιτική περιφέρεια.

«Ο Εσπερινός τελέσθηκε με αφορμή την συμπλήρωση είκοσι ετών από τον εορτασμό της χιλιετίας της εις Κύριον εκδημίας και οσιακής τελευτής του Πολιούχου και Προστάτη της Σπάρτης Αγίου Νίκωνος του “Μετανοείτε”. Τότε, το 1998, μεταξύ άλλων αξιόλογων εορταστικών εκδηλώσεων, είχε τελεσθεί για πρώτη φορά ο Εσπερινός στην ακρόπολη της αρχαίας Σπάρτης αφήνοντας εξαιρετικές εντυπώσεις σε κλήρο και λαό», σημειώνει στην ανακοίνωσή της η Ι.Μ. Μονεμβασίας και Σπάρτης.

Στους προσκυνητές μίλησε ο Αρχιερατικός Επίτροπος Σπάρτης και εφημέριος του Ι.Ν Αγίου Σπυρίδωνος, Αρχιμανδρίτης Σεραφείμ Κοσμάς, ο οποίος επισήμανε ότι «πρέπει να αποδεχθούμε την μηδαμινότητά μας και να οδηγηθούμε στον δρόμο της μετανοίας, όπως ακριβώς δίδαξε με ζήλο ο Άγιος Νίκωνας». Κατά τη διάρκεια του Εσπερινού, συγκινησιακά φορτισμένη ήταν η στιγμή όπου Μητροπολίτης Ευστάθιος ανάγνωσε απόσπασμα από την διαθήκη του Οσίου Νίκωνος.

Αξίζει να σημειωθεί πως η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας διένειμε ενημερωτικό υλικό σχετικά με την φερόμενη «Βασιλική του Οσίου Νίκωνος». Θεωρείται το σημαντικότερο μνημείο της μεσαιωνικής Λακεδαιμονίας. Πρόκειται για μία ευμεγέθης βασιλική, που διαιρείται σε τρία κλίτη. Για την ανοικοδόμηση του μνημείου δεν υπάρχουν ακόμα ασφαλή συμπεράσματα και η χρονολόγησή του κυμαίνεται από το β΄ μισό του 6ου αιώνα έως και τον 7ο αιώνα. Αρχικά το μνημείο είχε ταυτιστεί με το ναό του Σωτήρα, που σύμφωνα με τα κείμενα του «Βίου» και της «Διαθήκης» του Οσίου Νίκωνα έκτισε ο ίδιος στα τέλη του 10ου αιώνα. Σήμερα, θεωρείται ότι ήταν ο καθεδρικός ναός της Λακεδαιμονίας, από τα σημαντικότερα διοικητικά και εκκλησιαστικά κέντρα της Πελοποννήσου, με έντονη εμπορική και βιοτεχνική δραστηριότητα.