Γράφει ο Βαγγέλης Μητράκος

Φωτογραφία της 10ετίας του 1930 (έτσι γράφει η λεζάντα) από την κεντρική πλατεία της Σπάρτης.

Εκατό , περίπου χρόνια μετά την ίδρυσή της (1834) η Σπάρτη φαίνεται πως δεν είχε ακόμα δημιουργήσει άλλα ενδιαφέροντα σημεία, πλην της πλατείας , αφού οι περισσότερες φωτογραφίες εποχής στρέφονται μόνον εκεί.

Η γωνία και το ύψος λήψης της φωτογραφίας δείχνουν πως έχει τραβηχτεί, μάλλον, από το ξενοδοχείο «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ» κι έχει αποτυπώσει τη ΝΔ γωνία της πλατείας, με φόντο τον χιονισμένο Ταΰγετο, πράγμα που δείχνει πως είναι μια φωτογραφία χειμερινής περιόδου, μάλλον Οκτωβρίου – Νοεμβρίου.

Διακρίνονται τα παλιά κτήρια της τότε πόλης, μονώροφα ή διώροφα, με δίρριχτες ή τετράρριχτες κεραμοσκεπές καθώς και τέσσερις πετρόχτιστες καμάρες της νότιας πλευράς, που μας θυμίζουν πόσο όμορφος θα ήταν ο χώρος πέριξ της πλατείας , αν είχαν διασωθεί οι αυθεντικές καμάρες, που είχαν προβλεφθεί σύμφωνα με το βαυαρικό σχέδιο.

Η πλατεία είναι ακόμα «χωράφι» και φαίνεται πως , γενικά, ήταν: «μπάτε σκύλοι αλέστε», αφού - μέσα στην όλη ακαταστασία - διακρίνεται ακόμα κι ένα σχοινί τεντωμένο ανάμεσα σε δυο κορμούς δέντρων με κρεμασμένα ρούχα (;).
Πάνω στην πλατεία δεσπόζει ένα από τα δυο διώροφα - αντιαισθητικά - κτήρια που είχαν χτιστεί αυθαίρετα ένθεν κι ένθεν του Δημαρχείου, τα οποία χρησιμοποιούνταν για γραφεία και καταστήματα. Το ένα από τα καταστήματα του ισογείου του εν λόγω κτηρίου αυτού θα πρέπει να ήταν μπακάλικο, αφού φαίνονται ξύλινα βαρέλια αραδιασμένα μπροστά του. Τα δυο αυτά κτήρια γκρεμίστηκαν (ευτυχώς), μάλλον στα τέλη της 10ετίας του ’30 αφήνοντας ελεύθερο και ανενόχλητο, πλέον, το δημαρχείο , το οποίο είναι το αξιολογότερο νεοκλασικό κτήριο της πόλης (εγκαινιάστηκε το 1910), έργο (μάλλον) του αρχιτέκτονα Γ. Κατσαρού που είχε φτιάξει και το Μουσείο.
Από τα κτήρια που φαίνονται σε πρώτο πλάνο δεν έχει διασωθεί σήμερα ΚΑΝΕΝΑ.

Την πολύ όμορφη κι ενδιαφέρουσα αυτή φωτογραφία της Σπάρτης «τράβηξε» ο Paul Collart (1902-1981), ο οποίος ήταν Ελβετός αρχαιολόγος, μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών το 1926, και καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης και της Γενεύης το 1939. Κατά τη διάρκεια πολλών ταξιδιών του στην Μεσόγειο φωτογράφισε το μεγαλύτερο μέρος των αρχαιολογικών χώρων.
Από το 1930 -1935 ήταν υπεύθυνος των ανασκαφών στην περιοχή των Φιλίππων της Μακεδονίας, και πάνω σ’ αυτό το θέμα έκανε και το διδακτορικό του το 1938.
Το αρχείο των φωτογραφιών του στην Ελλάδα, ημερολογιακά, ξεκινά περίπου από το 1926 έως περίπου το 1938.