Η ύβρις ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του (σωματική, αλλά κυρίως πολιτική, στρατιωτική και οικονομική), συμπεριφερόταν με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο - που επέβαλλαν όρια στην ανθρώπινη δράση -, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ὕβριν», δηλ. παρουσίαζε συμπεριφορά με την οποία επιχειρούσε να υπερβεί τη θνητή φύση του και να εξομοιωθεί με τους θεούς, με συνέπεια την προσβολή και τον εξοργισμό τους.

Η βίαια, αυθάδης και αλαζονική αυτή στάση / συμπεριφορά, που αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, πιστευόταν ότι (επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών) οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του «ὑβριστοῦ» (ὕβρις > ὑβρίζω > ὑβριστής).

Αποδίδοντας την αντίληψη σχετικά με την ύβρη και τις συνέπειές της, όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται στην αρχαιότερή της μορφή, με το σχήμα ἄτη → ὕβρις → νέμεσις → τίσις μπορούμε να πούμε ότι οι αρχαίοι πίστευαν πως μια «ὕβρις» συνήθως προκαλούσε την επέμβαση των θεών, και κυρίως του Δία, που έστελνε στον υβριστή την «ἄτην», δηλαδή το θόλωμα, την τύφλωση του νου. Αυτή με τη σειρά της οδηγούσε τον υβριστή σε νέες ύβρεις, ώσπου να διαπράξει μια πολύ μεγάλη α-νοησία, να υποπέσει σε ένα πολύ σοβαρό σφάλμα, το οποίο προκαλούσε την «νέμεσιν», την οργή και εκδίκηση δηλαδή των θεών, που επέφερε την «τίσιν», δηλ. την τιμωρία και τη συντριβή/καταστροφή του.
Από την κλασική εποχή και μετά, σε πολλές περιπτώσεις οι έννοιες Άτη, Δίκη και Νέμεσις φαίνεται να αποκτούν στη συνείδηση των ανθρώπων ισοδύναμη σημασία, αυτήν της θείας τιμωρίας.

Η λέξη ύβρις πέρα από τη λόγια νεοελληνική χρήση της με τις σημασίες «βρισιά» (κυρίως στον πληθυντικό αριθμό «ύβρεις») και συνακόλουθα «κάτι που θίγει την τιμή και την αξιοπρέπεια κάποιου» -οι οποίες είναι φυσιολογικές εξελίξεις της αρχαίας σημασίας-, αρκετές φορές χρησιμοποιείται και στην εποχή μας, σε πιο προσεγμένο επίπεδο λόγου, με την αρχαιοελληνική σημασία της για να χαρακτηρίσει ανάλογες αλαζονικές συμπεριφορές συνανθρώπων μας.

Πόσο υβριστές ενδέχεται να είμαστε σήμερα όλοι μας;
Η κοινωνία ζει αλαζονικά και κόντρα στη φύση; Έχουμε αναλογιστεί ότι καθημερινά επιτρέπουμε, είτε ενεργητικά, είτε παθητικά, να θεριεύουν οι υβριστές και να διαφεντεύουν οι αλαζόνες;

Ο βολεμένος πολίτης, ο πελάτης του συστήματος, ο ραγιάς άνθρωπος, ο εκμεταλλευτής της κατάστασης, ο ωχαδερφιστής, ο εαυτούλης, ο δώσε σε μένα σήμερα, ο απέχων, ο αδιάφορος, ο βουβός, ο συνένοχος, είναι αυτός που κάποια στιγμή θα υποστεί τις συνέπειες.

Δυστυχώς όταν η ύβρις ξεχειλίζει και η νέμεσις έρχεται το μήνυμα είναι αμείλικτο. Αυτό δεν ισχύει μόνο σε προσωπικό επίπεδο αλλά και σε ομαδικό, οικογενειακό, κοινωνικό.

Ενεργός πολίτης δεν είναι αυτός (ή δεν είναι μόνον αυτός) που βάζει σε μια σακούλα δύο κιλά μακαρόνια για να τα καταθέσει στο καθαρτήριο της συνείδησης του. Tα μακαρόνια αφορούν στη συνέπεια και όχι στην αιτία. Μάλιστα όταν εστιάζεις κυρίως ή μόνο στη συνέπεια τότε νομίζεις ότι ωφελείς αλλά στην ουσία διαιωνίζεις το κακό...
Ενεργός πολίτης με γνώμη και θέση είναι αυτός που θα συμβάλει για να αποτρέψει το κακό. Είναι αυτός που θα εναντιωθεί στην υπερβολή. Αυτός που θα καταγγείλει την ύβρη. Αυτός που θα ενεργήσει πριν και όχι μετά. Αυτός που θα υπολογίσει όταν δεν έχει προσωπικό συμφέρον. Αυτός που θα μπει μπροστά σε «ανύποπτο» χρόνο.

Όλα συνδέονται. Όλα είναι σχετικά. Όλα συγκοινωνούν.
Η φύση και η ζωή έχουν νόμους και κανόνες ανυπέρβλητούς και αδιαπέραστους. Όταν η κοινωνία πορεύεται χωρίς να τους λαμβάνει υπ’ όψιν της τότε, αργά ή γρήγορα, να έρθει αντιμέτωπη με το μένος και τη δύναμή τους.