ΣΠΑΡΤΗ. Η Ε.Α.Σ. Λακωνίας ΑΕ, την Τρίτη 27.03.2018 στο ξενοδοχείο Sparta Inn στη Σπάρτη, έδωσε συνέντευξη στα λακωνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του προγράμματος εργασίας της ΕΑΣ που υλοποιήθηκε την τριετία 2015-2018 με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, την βελτίωση της ποιότητας, της ασφάλειας και την πιστοποίηση των ελαιοκομικών προϊόντων. Το Πρόγραμμα εφαρμόσθηκε σε τρεις περιόδους / έτη: 1ο έτος (Απρίλιος 2014 – Μάρτιος 2015), 2ο έτος (Απρίλιος 2016 – Μάρτιος 2017), 3ο έτος (Απρίλιος 2017 – Μάρτιος 2018).

Αρχικά, εκ μέρους της ΕΑΣ Λακωνίας, ο Πρόεδρος κ. Νικόλαος Προκοβάκης αναφέρθηκε στα βασικά στοιχεία και τους φιλόδοξους στόχους του Προγράμματος, το οποίο εγκρίθηκε και υλοποιήθηκε με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κανονισμός 1308/2013 για την Κοινή Οργάνωση των Αγορών Γεωργικών Προϊόντων, εφαρμοστικοί Κανονισμοί 611 & 615/2014 ειδικά για τα προγράμματα στήριξης στα ελαιοκομικά προϊόντα). Ειδικότερα:

- Ως φορείς υλοποίησης των προγραμμάτων ορίσθηκαν οι Οργανώσεις Παραγωγών και οι Ενώσεις αυτών. Έτσι, με φορέα την ΕΑΣ Λακωνίας Α.Ε. συστάθηκε ‘Ένωση Οργανώσεων Παραγωγών’ (Ε.Ο.Π.), από δέκα έξι (16) ελαιουργικούς συνεταιρισμούς και μετόχους της ΕΑΣ, οι οποίοι προηγουμένως αναγνωρίσθηκαν ως ‘Οργανώσεις Παραγωγών’ (Ο.Π.): Α.Σ. Αγίου Νικολάου Βοιών, Α.Σ. Αγίων Αποστόλων, Α.Σ. Ανωγείων, Α.Σ. Απιδιάς, Α.Σ. Βορδόνιας, Α.Σ. Γερακίου, Α.Σ. Γκοριτσάς, Α.Σ. Γουβών, Α.Σ. Καλυβίων Σοχάς, Α.Σ. Κροκεών, Α.Σ. Λιβαδίου Κυθήρων, Α.Σ. Μεταμόρφωσης, Α.Σ. Νιάτων, Α.Σ. Ξηροκαμπίου, Α.Σ. Παλαιοπαναγιάς, Α.Σ. Παντάνασσας.

- Οι δέκα έξι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί εξουσιοδότησαν την Ε.Α.Σ. Λακωνίας Α.Ε., να συντάξει και να υλοποιήσει εκ μέρους τους, ως Ένωση Οργανώσεων Παραγωγών, Πρόγραμμα Εργασίας, επειδή η ΕΑΣ διέθετε τις απαραίτητες προϋποθέσεις και εγγυήσεις (εμπειρία στην εφαρμογή, οικονομική ευρωστία, προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή) και επειδή έτσι θα καλύπτονταν ολοκληρωμένα οι απαιτήσεις των κανονισμών (πρόγραμμα που να καλύπτει όλη την παραγωγική αλυσίδα από το χωράφι στο ράφι, μεγάλη γεωγραφική έκταση και παραγόμενη αξία ελαιοκομικών προϊόντων).

Εν συνεχεία, οι ομιλητές / εκπρόσωποι των συμβούλων του προγράμματος, εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την υλοποίηση του τριετούς προγράμματος, παρουσιάζοντας πιο διεξοδικά ανά δράση τα παραγόμενα αποτελέσματα:

Δράση 1 – Πρακτική επίδειξη τεχνικών ολοκληρωμένης διαχείρισης στην ελαιοκαλλιέργεια: Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση καθιστά τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις βιώσιμες με παραγωγή υγιεινών αγροτικών προϊόντων κατά τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον. Έτσι, το Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Ομάδας Παραγωγών που εφαρμόζει από το 2009 η Ε.Α.Σ., διατηρήθηκε την τριετία 2015/2018. Με την ολοκλήρωση της δράσης (3ο έτος) βεβαιώθηκε η συμμόρφωση του συστήματος κατά τα πρότυπα AGRO 2.1 & 2.2 και τα μέλη της ομάδας ανήλθαν σε 2629 πιστοποιημένους παραγωγούς, από τις 15 Ο.Π. μέλη της Ε.Ο.Π. με έδρα στην Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας.

Δράση 2 – Κατάρτιση των παραγωγών σε νέες τεχνικές καλλιέργειας: Η δράση εφαρμόσθηκε την τριετία 2015/2018 σε 555 παραγωγούς από 12 Ο.Π. με έδρα στην Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας και εστιάσθηκε σε 3 νέες τεχνικές καλλιέργειας: (1) διαχείριση εδαφογενών παθογόνων της ελιάς – εφαρμογή ηλιοαπολύμανσης για καταπολέμηση της βερτιτσιλλίωσης, (2) πρακτικές περιορισμού της διάβρωσης του εδάφους, (3) σύγχρονες τεχνικές κλαδέματος ελαιοδέντρων.

Δράση 3 – Εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων και εργαλείων κατάρτισης και επικοινωνίας: Η δράση εφαρμόσθηκε την τριετία 2015/2018 σε 128 παραγωγούς από 8 Ο.Π. με έδρα στην Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας και περιέλαβε αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την αποτελεσματικότερη κατάρτιση, πληροφόρηση και δικτύωση των παραγωγών. Με την ολοκλήρωση της δράσης (3ο έτος), βελτιώθηκε περεταίρω ο ιστότοπος (www.easlaconia-farmers.gr) και η χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κινητού τηλεφώνου των συμμετεχόντων παραγωγών.

Δράση 4 –Βελτίωση των συνθηκών καλλιέργειας, συγκομιδής, παράδοσης και αποθεματοποίησης των ελιών πριν από τη μεταποίησή τους: η δράση εφαρμόσθηκε την διετία 2015/2017 στις 16 Ο.Π. μέλη της Ε.Ο.Π. και την ΕΑΣ Λακωνίας για την προμήθεια εξοπλισμού υποστήριξης συλλογής, μεταφοράς, αποθήκευσης και ανάλυσης ελαιοποιήσιμης ελιάς: 2 συστήματα μέτρησης ελαιοπεριεκτικότητας, 785 παλετοκιβώτια μεταφοράς / αποθήκευσης ελαιοκάρπου, 13 ανατροπείς παλετοκιβωτίων επί περονοφόρων οχημάτων και 2.640 ελαιόδιχτα.

Δράση 5 –Αξιοποίηση των καταλοίπων της παραγωγής του ελαιολάδου: η δράση εφαρμόσθηκε την διετία 2015/2017 στην ΕΑΣ Λακωνίας. Από τον Νοέμβριο 2015 έως τον Οκτώβριο 2016 ολοκληρώθηκε η κατασκευή υπόστεγου αποθήκευσης 3φασικού ελαιοπυρήνα στο πυρηνελαιουργείο της ΕΑΣ, του οποίου η κατασκευή είχε ξεκινήσει την τριετία 2012/2015, στο πλαίσιο εφαρμογής πιλοτικού συστήματος αξιοποίησης ελαιοπυρήνα, κατσίγαρου, κλαδιών και φύλλων για την παραγωγή εδαφοβελτιωτικού (compost). Ακόμη, αποκτήθηκε εξάρτημα κατάλληλο για την ανάλυση υγρασίας & ελαιοπεριεκτικότητας ελαιοπυρήνα μέσω συσκευής μέτρησης ελαιοπεριεκτικότητας.

Δράση 6 – Βελτίωση του εργαστηρίου ανάλυσης παρθένου ελαιολάδου: η δράση εφαρμόσθηκε την διετία 2016/2017 για το χημικό εργαστήριο της Ε.Α.Σ. Λύθηκε το χρόνιο πρόβλημα στέγασης και ορθής χωροθέτησης με την κατασκευή ενός κτιρίου σύμμεικτης κατασκευής (μεταλλικό, μπετόν), με πλήρεις χώρους για να γίνονται ολοκληρωμένα οι αναλύσεις του χημικού εργαστηρίου. Επίσης, έγινε προμήθεια εξοπλισμού ανάλυσης υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στο ελαιόλαδο (αέριος φασματογράφος κλπ.) και εξαρτήματος ανάλυσης οξύτητας ελαιολάδου μέσω συσκευής μέτρησης ελαιοπεριεκτικότητας.

Δράση 7 – Εφαρμογή συστήματος ιχνηλασιμότητας των προϊόντων από τον ελαιοκαλλιεργητή ως τη συσκευασία, υποστηριζόμενο από ολοκληρωμένο λογισμικό εφαρμογής: Την τριετία 2015/2018 συνεχίσθηκε η εφαρμογή του συστήματος ιχνηλασιμότητας ελαιολάδου από το χωράφι έως την εμφιάλωση-σήμανση, με υποστήριξη εφαρμογής μέσω λογισμικού, το οποίο εφαρμόζει πιλοτικά η Ε.Α.Σ. από το 2009. Το 3ο έτος η δράση ολοκληρώθηκε με την έκδοση βεβαίωσης συμμόρφωσης κατά το πρότυπο ISO 22005:2007 στην ΕΑΣ και την συμμετοχή 435 παραγωγών από 15 Ο.Π. με έδρα την Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας, των ελαιοτριβείων των Ο.Π. και του τυποποιητηρίου ελαιολάδου της Ε.Α.Σ. Για την υποστήριξη υλοποίησης της δράσης, την διετία 2015/2017 έγινε προμήθεια παγίου εξοπλισμού: 12 ανοξείδωτες δεξαμενές ελαιολάδου για 11 Ο.Π., 1 αντλία ελαίου για 1 Ο.Π., 1 δίκτυο ανοξείδωτων σωληνώσεων δεξαμενών για 1 Ο.Π και 11 πλαστικές δεξαμενές βρώσιμης ελιάς για 1 Ο.Π.

Δράση 8 – Διάδοση των πληροφοριών για τις δραστηριότητες του προγράμματος: με την ολοκλήρωση έκαστου έτους (Μάρτιος 2016, Μάρτιος 2017, Μάρτιος 2018), έγινε έκδοση ενημερωτικών φυλλαδίων (τρίπτυχο μικρό, αναλυτικό μεγάλο), συνέντευξη τύπου προς τοπικούς φορείς και μέσα μαζικής ενημέρωσης της Λακωνίας και αρχειοθέτηση των δημοσιεύσεων.

O Πρόεδρος της ΕΑΣ τόνισε ότι τα παραγόμενα από το πρόγραμμα αποτελέσματα βρίσκονται μέσα στα πλαίσια των ευρύτερων στόχων της ΕΑΣ, οι οποίοι είναι:

• Ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών σε τεχνικές καλλιέργειας φιλικές προς το περιβάλλον με στόχο την μείωση των εισροών και την παραγωγή προϊόντων ποιότητας (ολοκληρωμένη διαχείριση ελαιώνων κλπ.). Κατά αυτό τον τρόπο οι ελαιοπαραγωγοί θα μπορούν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις που θέτει η Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Διαρκής βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και αύξηση των πωλήσεων τυποποιημένου ελαιολάδου.
• Παραγωγή και διάθεση στην αγορά νέων προϊόντων (ολοκληρωμένης διαχείρισης, ιχνηλασιμότητας κλπ.), προώθηση και προβολή εντός και εκτός Ελλάδας.

Επίσης, με την ευκαιρία της συνέντευξης τύπου, ο Πρόεδρος της ΕΑΣ αναφέρθηκε γενικότερα στις δραστηριότητες της ΕΑΣ που καλύπτουν ολοκληρωμένα τις ανάγκες των καλλιεργητών της Λακωνίας αλλά και στα τεχνικά και παραγωγικά στοιχεία της ΕΑΣ (μονάδες τυποποίησης, δεξαμενές ελαιολάδου κλπ.) και την σημαντική προσπάθεια της ΕΑΣ τα τελευταία χρόνια που έχει επιτύχει τον ριζικό εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών της.

Ο κ. Γρηγοράτος, υπεύθυνος του προγράμματος τόνισε ότι η Λακωνία στα επόμενα χρόνια πρέπει να αποδώσει στην ποιότητα του ελαιόλαδου που παράγει ποιότητα και τυποποίηση έτσι ώστε να πετύχει τιμές ανάλογες του προϊόντος αλλά και των αναγκών. «Μόνον έτσι θα υπάρξει μέλλον…» είπε χαρακτηριστικά «την ώρα που γιγαντώνονται δυνάμεις όπως η Ισπανία, η Τυνησία κ.α. που θα αυξήσουν τη συνολική παραγωγή ενώ η κατανάλωση έχει ήδη καλυφθεί. Αυτό θα σημάνει ενδεχομένως πτώση τιμής σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς»

Στους παρισταμένους δόθηκε τρίπτυχο φυλλάδιο με τη συνοπτική εικόνα των στόχων και των δράσεων του προγράμματος εργασίας καθώς και μεγαλύτερο φυλλάδιο που περιγράφει διεξοδικότερα την υλοποίηση του προγράμματος κατά δράση.

Kρίσιμα και ενδιαφέροντα σημεία

Τόσο από την τοποθέτηση του προέδρου της ΕΑΣ λακωνίας κ Προκοβάκη όσο και από του υπεύθυνου του προγράμματος κ Γρηγοράτου προέκυψαν ενδιαφέροντα στοιχεία που επιγραμματικά καταγράφουμε:

  • Σε ότι αφορά στην παγκόσμια παραγωγή ελαιόλαδου η Ευρώπη καλύπτει το 49% των αναγκών, η Αφρική το 31%, η Μέση Ανατολή το 17% και άλλες χώρες το 3%
  • Το 22% των ελαιώνων είναι αρδευόμενο ενώ στην Ελλάδα μόνον το 12%
  • Στην Ευρώπη η Ισπανία παράγει 1.700.000 τόνους ελαιόλαδο, η Ιταλία 500.000 και η Ελλάδα 320.000 τόνους ελαιόλαδο.
  • Η παγκόσμια αγορά ζήτησε σε ελαιόλαδο 3.300.000 τόνοι ετησίως και η παραγωγή αγγίζει τα 3.000.000 τόνους.
  • Φέτος η Λακωνία άγγιξε ιστορικό ρεκόρ σε παραγωγή με 40.000 τόνους ελαιόλαδο (μένει να επιβεβαιωθεί).
  • Είναι "αμαρτία" το ελληνικό ελαιόλαδο να πωλείται με το κιλό και όχι τυποποιημένο.
  • Αν δώσουμε ταυτότητα στην ποιότητα του ελαιολάδου που παράγουμε υπάρχει μέλλον.
  • Οι Ισπανοί καταδυναστεύουν την εμπορία του ελαιόλαδου γιατί ανέπτυξαν ορθολογικά την ελαιοκομία τους χωρίς να δώσουν βάρος στις επιδοτήσεις.
  • Η Λακωνία έχει πάντα καλύτερη τιμή σε σχέση με Μεσσηνία και Κρήτη και ας μην σαρώνει τα βραβεία…
  • Η Λακωνία πρέπει να αποτυπώσει τις αρετές και τα πελονεκτήματα της ελαιοκομίας της και να εστιάσει στο στόχο συγκεκριμένων αγορών.
  • Η αποτύπωση του γενετικού υλικού στους Λακωνικούς ελαιώνες σε λίγα χρόνια θα οδηγήσει σε πρωτοπόρες αποφάσεις.
  • Το Λακωνικό ελαιόλαδο είναι το ακριβότερο και το καλύτερο.
  • Λίγες Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών έχουν πετύχει όσα η ΕΑΣ Λακωνίας.