Γράφει ο Δημήτριος Κονιδάρης

ΣΠΑΡΤΗ. Το Σάββατο 17 Μαρτίου στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Σπάρτης, ανήμερα της κήρυξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 στη Μάνη, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με αφορμή την επερχόμενη Επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας στις 25 Μαρτίου, από το Σύνδεσμο Ιεροψαλτών Ν. Λακωνίας «Ο Θρασύβουλος Στανίτσας» και το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού & Περιβάλλοντος του Δήμου Σπάρτης.
Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές «κύριος σκοπός της εκδήλωσης, πέραν του εορτασμού της εθνικής μας επετείου, ήταν (και είναι) η προβολή και η διάσωση της Δημοτικής και Παραδοσιακής μουσικής που αποτελούν κολοσσιαίας σπουδαιότητας στοιχεία της πολιτιστικής μας παράδοσης».

Συμμετείχαν:
α) η χορωδία από το «Παράρτημα ΚΑΠΗ Ξηροκαμπίου» με μαέστρο την καθηγήτρια Μουσικής κ. Κατερίνα Πάτσιου
β) το Φωνητικό Σύνολο «Μουσικό Εργαστήρι Γυθείου» με μαέστρο την καθηγήτρια Μουσικής και Θεολογίας κ. Χρυσάνθη Μάνδρου - Φιλιππάκου
γ) η Χορωδία Δημοτικής και Παραδοσιακής Μουσικής του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Ν. Λακωνίας «Ο Θρασύβουλος Στανίτσας», με μαέστρο τον κ. Θεόδωρο Τσαγκαρούλη, τέως καθηγητή μουσικής της Β/θμιας Εκ/σης.
δ) ο Λαογραφικός-Χορευτικός Σύλλογος Σπάρτης με επικεφαλής το χοροδιδάσκαλο κ. Θεόδωρο Μαδημένο, τέως καθηγητή Φυσικής Αγωγής Β/θμιας Εκ/σης.

Τη χορωδία Ξηροκαμπίου όπως και τη χορωδία του συνδέσμου ιεροψαλτών συνόδεψαν οι μουσικοί Παπαηλίου Νίκος (κλαρίνο), Σταθάκης Νίκος (βιολί), Πάτσιου Κατερίνα (κανονάκι), Ρουσάκος Παναγιώτης (λαούτο), Δημητρακαράκος Νίκος (κρουστά) οι οποίοι απέδειξαν τη δεξιοτεχνία τους και την άριστη κατάρτισή τους αποσπώντας θερμό χειροκρότημα από το κοινό. Τη χορωδία Γυθείου συνόδεψε η ταλαντούχα Ανδρεάκου Φωτεινή με το πιάνο της.

Τα σχόλια έκανε ο Βαγγέλης Μητράκος, δάσκαλος και μέλος του συνδέσμου ιεροψαλτών «Ο Θρασύβουλος Στανίτσας», ο οποίος με λίγα και εμπεριστατωμένα λόγια αποτύπωσε επιτυχημένα το πνεύμα του 1821 σημειώνοντας ότι το μεγαλείο του Αγώνα αποτελούσε πάντα πηγή έμπνευσης για τους δημιουργούς του Ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού επηρεάζοντας ακόμα και το νεότερο Eλληνικό τραγούδι.

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι η Επανάσταση του 1821 πορεύτηκε αγκαλιά με το Δημοτικό τραγούδι τονίζοντας ότι ο Έλληνας με το ένα χέρι πολεμούσε τον Τούρκο και με το άλλο έγραφε αθάνατα τραγούδια. Επίσης έκανε ιδιαίτερη μνεία στο στρατηγικό μυαλό των Κολοκοτρώνη και Καραϊσκάκη, το μαρτύριο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε', την αυταπάρνηση του Διάκου και του Παπαφλέσσα, την αποκοτιά του Ανδρούτσου και του Κανάρη, την αρετή του Μακρυγιάννη και του Νικηταρά, τον ηρωισμό της Μπουμπουλίνας και της Δέσπως, τη λύρα του Ρήγα και την πένα του Κοραή καθώς και το ασίγαστο πείσμα και την ασύγκριτη αντρειοσύνη κάθε Ελληνικής ψυχής που «έκαψαν τα σκιάχτρα της σκλαβιάς» και «έστησαν λάβαρα λεβεντιάς» δίνοντας στην οικουμένη ανάγλυφα την Ελληνική ψυχή.

Επιπλέον, ο κ. Μητράκος επισήμανε ότι το 1821 είναι το καλύτερο σχολείο για όποιον θέλει να σπουδάσει τους Έλληνες ενώ τόνισε, με χαρακτηριστικό παράδειγμα από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη, τον απίστευτο ηρωισμό των αγωνιστών του Αγώνα. Τελείωσε με μια ωδή στον Αθανάσιο Διάκο για την άφθαστη γενναιότητά του, τον αξεπέραστο πατριωτισμό του και την έως θανάτου αφοσίωσή του στη Χριστιανική πίστη.
Την παρουσίαση έκανε η Μαρινέλλα Κουτρουμπή, φοιτήτρια Νοσηλευτικής και μουσικός.

Το μουσικό κομμάτι ξεκίνησε με τη χορωδία Ξηροκαμπίου που απέδωσε γνωστά κομμάτια της Δημοτικής μας μουσικής: Λάμπουν τα χιόνια, Εσείς χελιδονάκια μου, Κορίτσια τι αγναντεύετε, Το ΄μαθες δόλια μάνα, Σήκω απάνου Γιάννο μου και Κλείσαν οι στράτες. Αξιέπαινες οι ερμηνείες των μονωδών Λεωνίδα Σταρόγιαννη, Παναγιώτη Κονίδη και Μαριάννας Μπαγιαμπού που χρωμάτισαν πολύ ωραία την προσπάθεια της χορωδίας.

Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια το Μουσικό Εργαστήρι Γυθείου που παρουσίασε δημοφιλή τραγούδια όπως Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη, Ο Γέρος του Μοριά, Στα κακοτράχαλα, Να 'τανε το 21 του αξέχαστου Σταύρου Κουγιουμτζή και Δέκα παλικάρια του αείμνηστου Μάνου Λοΐζου. Αναμφίβολα κορυφαίο σημείο ήταν το "Άκρα του τάφου σιωπή" του εμβληματικού Γιάννη Μαρκόπουλου από το μνημειώδες έργο "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού. Σημειωτέον ότι οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι είναι ένα, από τα μετρημένα στα δάχτυλα, σημαντικότερα έργα της Ελληνικής μουσικής και η παρουσίαση ενός τραγουδιού από το δίσκο αυτό ανέβασε το επίπεδο της εκδήλωσης ακόμα ψηλότερα.

Τέλος, οι οικοδεσπότες του συνδέσμου ιεροψαλτών παρουσίασαν μια σειρά από, λιγότερο ή περισσότερο, γνωστά και απαιτητικά τραγούδια όπως Σαράντα παλικάρια, Παιδιά της Σαμαρίνας, Στα Τρίκορφα, Αρκαδιανή, Δώδεκα ευζωνάκια, Κάτου στου βάλτου, Βουνά της Αλωνίσταινας και Τρεις καλογέροι Κρητικοί. Στο τελευταίο κομμάτι την παράσταση έκλεψε πέραν πάσης αμφιβολίας η έξοχη ερμηνεία του Θύμιου Δημητρόπουλου, αντιπροέδρου του εν λόγω συνδέσμου.

Το μουσικό τμήμα της εκδήλωσης έκλεισε με, κοινό τραγούδι από τις τρεις χορωδίες, τον Θούριο του Ρήγα, ένα από τα ομορφότερα Ελληνικά τραγούδια ανεξαρτήτως είδους. Η ανεπανάληπτη μουσική του Θούριου γράφτηκε από το μεγάλο μας συνθέτη Χρήστο Λεοντή που αρχικά είχε συμπεριλάβει το τραγούδι στον ιστορικό δίσκο "Παραστάσεις" του 1975 με ερμηνεία από τον κορυφαίο (και πρόωρα χαμένο) Νίκο Ξυλούρη.

Αξιοσημείωτη η ενθουσιώδης προσπάθεια του κοινού να συμμετάσχει στα τραγούδια με αποκορύφωμα βέβαια τον Θούριο στον οποίο οι τυχεροί θεατές παρακολούθησαν και βίωσαν μια εκτέλεση κάπως ασυνήθιστη αφού περιείχε και αρκετούς ακόμα στίχους από το ποίημα του θρυλικού Ρήγα Βελεστινλή που δεν ακούγονται στην κλασική ηχογράφηση του 1975 όπως " Τι σ’ ωφελεί αν ζήσεις και είσαι στη σκλαβιά; στοχάσου πως σε ψένουν καθ’ ώραν στην φωτιά."

Τονιστέον ότι ενώ στην πατρίδα μας υπάρχουν πολλοί χορευτικοί σύλλογοι, που καλύπτουν επαξίως το ένα σκέλος της δημοτικής μας παράδοσης, δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς το ίδιο για το πλήθος των χορωδιών δημοτικής μουσικής που είναι δυσανάλογα μικρό σε σχέση με τα χορευτικά σύνολα.

Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές της παράστασης και κυρίως στους τρεις μαέστρους, στους μουσικούς για την κομβικής σημασίας συμμετοχή τους και στους πολυάριθμους χορωδούς που απογείωσαν το κοινό με το πάθος τους και τις ερμηνείες τους. Θα ήταν παράλειψη να μην τονιστεί η θαυμάσια εμφάνιση του Λαογραφικού που είχε συμμετοχή σε τρία τραγούδια της χορωδίας του συνδέσμου ιεροψαλτών.

Με τέτοιες εκδηλώσεις τιμάται αληθινά όχι μόνο η μνήμη των ηρώων της Επανάστασης και των πολυάριθμων Ελλήνων που υπέφεραν τα πάνδεινα στα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς από τους Οθωμανούς αλλά συντελείται καθοριστική προσπάθεια για τη διάσωση ανεκτίμητων τραγουδιών της ανεξάντλητης Παράδοσής μας.