«Εσύ φταις…»

Γράφει ο Παναγιώτης Κομνηνός*

Δεν έκανα δα και τίποτα το σπουδαίο. Ανθρώπινο είναι, όταν κάποιος δικός μας ή και γνωστός μας βρεθεί στο νοσοκομείο λόγω κάποιου προβλήματος υγείας, να επικοινωνούμε μαζί του ή και να τον επισκεπτόμαστε, για να του συμπαρασταθούμε και να του ευχηθούμε περαστικά.

΄Ετσι κι εγώ, στο μεσοδιάστημα μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου 2017, όταν πληροφορήθηκα πως η κάποιας ηλικίας αρκετά γνωστή συγχωριανή μου Μ.Σ. βρίσκεται στο νοσοκομείο Σπάρτης, εξαιτίας εσωτερικών και εξωτερικών κακώσεων από προηγούμενη πτώση της σε τμήμα του «πετρό-στρωτου» , γύρωθεν της πλατείας δρόμου του χωριού μας του Ξηροκαμπίου, θεώρησα υποχρέωσή μου να της τηλεφωνήσω. Και έτσι έπραξα, πιστεύοντας πως ήταν ό,τι πιο καλό θα μπορούσα να κάνω τότε γι΄ αυτήν.

Έπεσα όμως έξω στις εκτιμήσεις μου, καθ΄ όσον η Μ.Σ. αντί για ένα έστω και πονεμένο ευχαριστώ στις ευχές μου για ταχεία ανάρρωσή της, με αποπήρε κατά τρόπο που δεν μπορούσα ούτε καν να φανταστώ. Και προσέξτε τώρα το μεταξύ μας διάλογο, που διεξήχθη τηλεφωνικά, ο οποίος ίσως να μην έχει προηγούμενο.
«Τι μου τηλεφωνείς τώρα, για να μου πεις περαστικά; Εσύ φταις, που βρίσκομαι εδώ μέσα, απ΄όπου δεν ξέρω πότε θα βγω». Ερώτηση από την πλευρά μου: «Μαρία μου, τι είναι αυτά που λες, τι σου έφταιξα εγώ;». Απάντηση: «Ναι εσύ φταις ,γιατί θα μπορούσες να τους σταματήσεις, να μη γίνει αυτό το ανάθεμα και δεν το έκανες. Αντί για δρόμο έφτιαξαν κακοστρωμένο λιθόστρωτο. Βγήκα για ψώνια και στη προσπάθειά μου να περάσω από ΄κεί, ορίστε τώρα τι έπαθα. Πουθενά αλλού δεν έχει γίνει τέτοια κακοδουλειά». Ψελλισμός από την πλευρά μου: «Μαρία μου, μήπως υπερβάλλεις;» Απάντηση: « Όχι δεν υπερβάλλω. Οι άνθρωποι και κυρίως οι μεγάλης ηλικίας κινδυνεύουν να παραπατήσουν και να τσακιστούν. Πριν από καιρό (κατά την εκτέλεση των έργων) ο συγχωριανός μας Γ.Κ. παραπάτησε και από την πτώση του στις πέτρες βρέθηκε στο νοσοκομείο με σοβαρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Ομοίως ο συγχωριανός ομογενής από τον Καναδά Γ.Α. παραπάτησε, έπεσε κάτω και έσπασε το δεξί του χέρι».Παρά τις προσπάθειές μου να αντιλέξω, αυτή συνέχιζε πεισματωμένη. «Μη μου λες τίποτα. Εσύ φταις. Σα δικηγόρος θα μπορούσες να προτρέψεις και άλλους συγχωριανούς μας και όλοι μαζί να προσφύγετε στις αρμόδιες Αρχές, έτσι ώστε να γίνει κάτι διαφορετικό. Να γίνει ένα έργο φιλικό προς τους πολίτες και όχι αυτό το επικίνδυνο καλντερίμι». Και χωρίς ένα τυπικό γειά σου ή έστω ένα πικρό ευχαριστώ, έκλεισε το τηλέφωνό της. Και εγώ έμεινα άναυδος, κοιτάζοντας αμήχανα τη δική μου τηλεφωνική συσκευή, λες και δεν πίστευα στ΄ αυτιά μου.

Στην αρχή δεν έδωσα και ιδιαίτερη σημασία, στα όσα άκουσα από την Μ.Σ. Δεν ήταν και κατάλληλος ο χρόνος και κάποιες άλλες έγνοιες μου «σάρωσαν» για την ώρα από το μυαλό μου τις αναφορές της. ΄Αλλωστε, ανεξάρτητα για όσα με εγκαλούσε, εγώ είχα κάνει το καθήκον μου. Πονεμένη ήταν η γυναίκα. Ε, είχε το δικαίωμα να πει και κάτι παραπάνω. Πάντως μέσα μου όμως κάτι με έσφιγγε.

Όταν ηρέμησα από τις έγνοιες της καθημερινότητας, το «εσύ φταις» άρχισε να με απασχολεί. Και όσο το σκεπτόμουν, τόσο πιο πολύ το έβρισκα μέσα μου. Το έβλεπα λες και είχε κάποιο υποστατό νόημα. Σαν κάποιο απροσδιόριστο είδωλο μιας θολής εικόνας, που όμως κάτι ήθελε να πει. Βρε, λες να είχε δίκιο η γυναίκα ,άρχισα να συλλογίζομαι. Μήπως αυτά που μου καταλόγιζε ήταν εκείνη η θολή όψη της πραγματικότητας, που από αδιαφορία ή και εφησυχασμό δεν γύριζα το μυαλό μου να την κοιτάξω πιο προσεκτικά; Που αν το είχα κάνει, ίσως η Μ.Σ. και οι πολλοί άλλοι να μην είχαν λόγο να αποδώσουν ευθύνες όχι μόνο στον γράφοντα αλλά ούτε στη Δημοτική Αρχή, ούτε στους σχεδιαστές μηχανικούς, ούτε και στους τεχνικούς και εργολάβους;

Δεν ήθελε πολύ. Όταν κάποιος ψάχνει για κάτι στο τέλος συνήθως το βρίσκει, ακόμη κι αν τούτο κρύβεται σε κάποια άκρη μέσα στο μυαλό του. Φτάνει πιο κοντά στην αλήθεια. ΄Ετσι συνέβη και με μένα σε σχέση με τον αφορισμό «εσύ φταις» της Μ.Σ. Και για να μην πολυλογώ, στο τέλος η σκέψη μου ξελαμπικάρισε από τις αμφιβολίες. Ναι, η Μ.Σ. κατά πολύ είχε δίκιο. Και τούτο παρά τις κάποιες επιφυλάξεις μου, καθ΄ όσον σε πολλές κατά το παρελθόν παρεμβάσεις μας , για δημοτικά, κοινωνικά και άλλα «ανάποδα» είχαμε «απομείνει μονάχοι» και οι αρμόδιοι αποδέκτες τούτων «αγρόν ηγόρασαν» (Κ.Δ.Λουκ.14,18).

Τελικά τι έχει συμβεί στο Ξηροκάμπι -τη μεγαλύτερη Τοπική Κοινότητα του Δήμου Σπάρτης- που τώρα , κατόπιν εορτής ,οι κάτοικοί του έχουν αγριέψει; Πιστεύω πως όχι μόνο αξίζει, αλλά πρωτίστως επιβάλλεται, να μαθευτεί επιτέλους και πέρα από την κακόπαθη πλατεία του χωριού μας. Ακόμη να φτάσει και μέχρι τα γραφεία των αρμοδίων και κυρίως των Ελεγκτικών Αρχών, όπως κατ΄ επέκταση θα έπρεπε να γίνεται για πολλά ομοειδή πράγματα ,που συμβαίνουν σε ολόκληρη τη δύσμοιρη τούτη χώρα, όπου ζούμε εμείς οι ΄Ελληνες, για τα οποία πολλοί αμέτρητοι φταίμε ,αλλά στην ανάγκη καμμιά Μ.Σ δεν βρίσκεται να κατονομάσει και να καταγγείλει τους υπαίτιους και ανάμεσά τους και εκείνους που αδιαφορούν και εφησυχάζουν.

Όταν πριν, από τα χρόνια της ύπαρξης του Δήμου Φάριδος- με έδρα το Ξηροκάμπι- αποφασίστηκε η αισθητική και λειτουργική ανάπλαση της κεντρικής πλατείας του χωριού και απορρίφθηκε από την τότε δημοτική πλειοψηφία το υπό του γράφοντος και του ειδικού μελετητή αρχιτέκτονος πολιτικού μηχανικού κ. Νικολά Lorimi προταθέν καινοτόμο σχέδιο, που θα ρύθμιζε τα πράγματα της πλατείας για τα προσεχή εκατό και πλέον χρόνια, συνέβησαν πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Το τελικά εγκριθέν υπό του τότε Δήμου Φάριδος σχέδιο, που ήταν κάπως ανεκτό, αγνοήθηκε και αντ΄ αυτού και κάτω από πειραματικούς αυτοσχεδιασμούς, δίχως σοβαρή τοπική διαβούλευση και κατά πολύ βεβιασμένα, άρχισαν περί τα μέσα του 2015 τεράστιες εκσκαφές στην πλατεία και τους γύρωθεν αυτής δρόμους. Κανείς δεν γνώριζε τι ακριβώς θα κατασκευαζόταν. Ο εργολάβος που θα εκτελούσε το έργο κρατούσε το στόμα του ερμητικά κλειστό και έδινε την εντύπωση πως ούτε και ο ίδιος γνώριζε τι τελικά θα έφτιαχνε. Και προσέξετε τώρα, τι άρχισε να διαφαίνεται και τι εν τέλει προέκυψε.

ΠΡΩΤΟΝ :Αρχικά και γύρω από το μεγαλύτερο μέρος της πλατείας ανοίχτηκε ένας χάνδακας με βάθος 1 ½ μ. περίπου και μήκος 100 μ. περίπου και μέσα σ΄ αυτόν τοποθετήθηκαν τσιμεντοσωλήνες με διάμετρο ενός περίπου μέτρου. Δηλαδή ένας τεράστιος αγωγός για την απορροή των ελάχιστων στην πραγματικότητα όμβριων υδάτων, που από δύο κάθετους προς την πλατεία παράδρομους διοχετεύονταν από δεκαετίες πριν στους πλησίον αυτής διερχόμενους τσιμέντινους υδραύλακες του ΤΟΕΒ και μέσω αυτών κατέληγαν εκτός οικισμού, χωρίς ποτέ να έχει υπάρξει θέμα απορροής τους.

Κάποια στιγμή και μετά από πολλούς μήνες ο αγωγός κατασκευάστηκε και ο χάνδακας σκεπάστηκε έτοιμος πλέον προς λειτουργία. Και προσέξτε τώρα ένα κουτοπόνηρο για την περίσταση τέχνασμα. Ψάχνω να βρω την κατάλληλη λέξη που θα μπορούσε έστω και μερικώς να αποδώσει αυτό που πραγματικά συνέβη σε μέρες του 21ου αιώνα. Τη λέξη «ξευτίλα» την κρίνω ως την πλέον πρόσφορη, γιατί ηχεί σκληρά. Ναι «ξεφτίλα» των θεσμών, των προγραμμάτων, των μελετών και κυρίως των πολιτών.

Ο περίφημος αυτός αγωγός τέθηκε σε λειτουργία με κλειστό σχεδόν το στόμιο εξόδου των υδάτων. Είναι σχεδόν κλειστός, γιατί όπως έχει τοποθετηθεί, η απόληξή του βρίσκεται αρκετά κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Και τα νερά που πάνε; θα ρωτήσει κάποιος. Απάντηση:Αφού μέσα στον αγωγό εγκλειστεί τεράστια ποσότητα νερού και ολόκληρος γεμίσει,τότε με ένα «υδραυλικό εύρημα» που ούτε και ο αλεξανδρινός ΄Ηρων θα μπορούσε να έχει εφεύρει- με τη «μέθοδο» της υπερχείλισης και μέσω ενός μικρού ανοίγματος στο επάνω μέρος του αγωγού, κάποιες μικροποσότητες νερού διοχετεύονται στον παρακείμενο υδραύλακα, πλην όμως ο κύριος όγκος τούτων «λιμνάζει» στα ενδότερα του αγωγού. Καταπληκτικό…! Θα έλεγε κανείς μοναδικό.

Τώρα προσέξτε και τα επόμενα, εξίσου καταπληκτικά: Ο αγωγός λόγω της πίεσης των τοιχωμάτων του εκ του μεγάλου όγκου των υδάτων ασφαλώς και έχει υποστεί ζημίες, με αποτέλεσμα τα νερά που σταδιακά εκφεύγουν από αυτόν, να καταλήγουν στα υπόγεια των παρακειμένων καταστημάτων. Και πως το αντιμετωπίζουν αυτό οι ιδιοκτήτες και μισθωτές των καταστημάτων ; Με αντλητικά μηχανήματα και με δικά τους έξοδα αδειάζουν κατά διαστήματα τα νερά τόσο από τα υπόγειά τους όσο και από τον αγωγό. Βέβαια για τις εστίες κουνουπιών, τις δυσοσμίες, τους τυχόν μολυσματικούς κινδύνους και την αποσάθρωση των θεμελίων των κτιρίων τους, οι άνθρωποι προς το παρόν δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Και θα ρωτήσει κάποιος, μα καλά δεν διαμαρτύρονται; Ε, και επειδή το κάνουν…..Μέχρι τώρα απευθύνονται σε «ώτα μη ακουόντων».

Στα πιο πάνω ίσως υπάρξει αντίλογος, με σκοπό τη διασκέδαση τούτων. Για να μη συμβεί λοιπόν έτσι, νομίζω πως είναι αναγκαίος ένας αντίλογος του τυχόν αντιλόγου. Ναι, «λέγεται» πως θα υπάρξει συνέχεια του έργου αναμόρφωσης του κέντρου του χωριού με συμπληρωματικές εργασίες ανάπλασης μέχρι την πλατεία του Ι.Ν. Αγίας Τριάδος, οπότε και ο αγωγός θα συνεχιστεί ανατολικά και λόγω της κλίσης του εδάφους σε κάποιο σημείο θα φτάσει στο επιθυμητό εδαφικό επίπεδο.
Ναι , έτσι «λέγεται» αλλά μέχρι τώρα δεν υπάρχει καμμιά ενημέρωση και καμμιά δέσμευση από τους υπεύθυνους φορείς. Καμμιά μελέτη δεν υπάρχει. Τα σκαριφήματα δεν είναι μελέτες. Κανένα χρονοδιάγραμμα, καμμιά αναγραφή κονδυλίου σε κάποιο προϋπολογισμό. Αν τα προσθέσει κανείς όλα αυτά, δίκαια θα μπορεί να μιλάει για «ρωμαϊκές καλένδες» και για το δικό μας «ζήσε Μάη μου».

Καλόπιστα ερωτήματα: ήταν ανάγκη να γίνει αυτή η τεράστια κατασκευή για ελάχιστα όμβρια ύδατα; ΄Ηταν ανάγκη να ταλαιπωρηθεί ένα μεγάλο χωριό για 7-8 μήνες που διήρκεσε η κατασκευή του; Και αν ακόμη γίνει κάποτε επέκταση του αγωγού, οι ζημιές που σίγουρα έχει υποστεί το υπάρχον τμήμα του, πως θα επιδιορθωθούν ώστε τα νερά να μην καταλήγουν στα υπόγεια των γύρω καταστημάτων; ΄Εχει γίνει παραλαβή του έργου; Και ένα ακόμη «αναγκαίο» ερώτημα: Ποιο το κόστος της κατασκευής αυτής ως μέρος του όλου έργου; Και ποιο το συνολικό κόστος του όλου έργου ανάπλασης της πλατείας; Δεν πρέπει οι πολίτες να πληροφορηθούν αυτή τη «λεπτομέρεια», που όμως είναι υποχρεωτική από το νόμο;

ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Η πλατεία και οι γύρωθεν αυτής δρόμοι ανασκάφτηκαν ,χωρίς να γνωρίζουν οι κάτοικοι τι είδους ανάπλαση θα γινόταν. ΄Ένα χρόνο περίπου διήρκεσαν οι εργασίες και στο τέλος προέκυψαν εκκωφαντικά πράγματα.
Οι δρόμοι γύρω από την πλατεία και με μικρές προεκτάσεις προς Ν. και Β. του δυτικού δρόμου άρχισαν να επιστρώνονται , όχι έστω με κάπως επίπεδες πέτρινες πλάκες ή κύβους ,όπως ελέγετο,αλλά με ανισοϋψή πέτρινα τεμάχια που απλά έμοιαζαν με πλάκες. Ο κόσμος άρχισε να διαμαρτύρεται «Τι είναι αυτά τα πράγματα που φτιάχνετε» φώναζε. Ο εργολάβος απαντούσε πως φτιάχνει αυτά που έλεγε η μελέτη. Κανείς όμως δεν μπορούσε επαρκώς να πληροφορηθεί τι έλεγε η μελέτη ενώ η Τοπική Κοινότητα Ξηροκαμπίου φιλότιμα κινούμενη στο μέσον ενός αυτοσχεδιαστικού αλαλούμ ,προσπαθούσε να περισώσει ό,τι μπορούσε.

Τι βγήκε στο τέλος ; ΄Οποιος δεν έχει έλθει στο Ξηροκάμπι…..Δρόμοι όχι «πλακο-στρωμένοι» αλλά «πετρο-στρωμένοι». ΄Ισως μια άλλη «αδιάβαστη» εκδοχή αρχοντο-χωριάτικου καλντεριμιού. Δρόμοι επικίνδυνοι για πεζούς και οχήματα που δεν υπάρχουν ούτε σε ορεινά χωριά. Δρόμοι «ακατανόητοι», «απρόσφοροι» και «εχθρικοί» προς τους πολίτες. Χωρίς ίχνος των επιβαλλόμενων «ανθρώπινων» προδιαγραφών.

Τώρα οι σχολικοί χοροί των μαθητών γίνονται αλλού και όχι στην πλατεία του χωριού. Το ίδιο και οι παρελάσεις των μαθητών κατά τις εθνικές εορτές. Οι μικροί ποδηλάτες ,τώρα κινούνται πάνω στα πεζοδρόμια,ενώ οι ποδηλάτες της «ΣΠΑΡΤΑΚΙΑΔΑΣ» δεν τολμούν ούτε να προσεγγίσουν. Και τερματίζουν πολύ πριν αρχίσει το «πετρόστρωτο». Και οι εκατοντάδες θεατές τους παρακολουθούν και τους βλέπουν από μακρυά. Θέλετε κι΄ άλλα;
Οι πέτρες έχουν αρχίσει να αποσυναρμολογούνται. Τα τροχοφόρα καταπονούνται. Τα τακούνια των γυναικών σπάζουν ή σφηνώνουν ανάμεσα στις πέτρες.Τα πόδια των πεζών παραπατούν. Κάπως έτσι και η αείμνηστη Μ.Σ. έπεσε και τραυματίστηκε σοβαρά.

ΤΡΙΤΟΝ : Επειδή βλέπω πως το αφήγημά μου αυτό έχει πάρει πολύ μάκρος, θα τελειώσω με μια αναφορά σε μια ακόμη «ακατανόητη» κατασκευή από κάποιες άλλες που θα μπορούσα ακόμη να προσθέσω, όπως λ.χ. για την «κεκλειμένη» πλατεία και τα κακότεχνα πεζοδρόμια που και από αυτά εισέρχονται νερά στα γύρω υπόγεια. Αντί πέριξ των τριών «ιερών» πλατανιών της πλατείας να κατασκευαστεί ένα καλαίσθητο πέτρινο τοιχίο, όπως γίνεται σε ανάλογες περιπτώσεις, το οποίο θα ήταν και χρήσιμο και θα «στόλιζε» την πλατεία, τι λέτε ότι προέκυψε στο τέλος; Γύρω από τα πλατάνια και σε σχήμα τετραγώνου με πλευρές 5χ5 μ. το έδαφος καλύφθηκε με πλαστικές σανίδες με κενό 0,15 μ. περίπου μεταξύ εδάφους και πλαστικού πατώματος, έτσι ώστε-ακούστε σκεπτικό-να προστατεύεται το ριζικό σύστημα των δένδρων.Το υπέδειξε λέει κάποιος γεωπόνος παρά το ότι, όπως είναι και γνωστό, οι ρίζες των πλατανιών για αναζήτηση νερού κατά κανόνα δεν απλώνονται επιφανειακά αλλά αντίθετα, κινούνται σε βάθος. Αποτέλεσμα : τα μοναδικά, ίσως στα ανάλογα τοπικά κατασκευαστικά χρονικά, πλαστικά αυτά δάπεδα, ήδη άρχισαν να εμφανίζουν σοβαρά «λειτουργικά» προβλήματα και μέρα με τη μέρα καθίστανται άκρως επικίνδυνα για τους διερχόμενους πεζούς, ενώ ο συνολικός χώρος που καλύπτουν, φτάνει γύρω στα 75 τ.μ. επιφανείας, που αφαιρείται από το συνολικό εμβαδόν της μικρής πλατείας των 500 τ.μ. περίπου.

Αν υπάρχει και η ελάχιστη αμφιβολία για τα όσα πιο πάνω αναφέρθηκαν (με την επιβαλλόμενη για την περίσταση χρήση α΄ενικού από τον γράφοντα) δεν έχει παρά να επισκεφθεί την «αναπλασθείσα» πλατεία Ξηροκαμπίου και να συζητήσει με τους κατοίκους του χωριού.

Δεν γνωρίζω την τύχη του αφηγήματος αυτού, το οποίο θα δημοσιευθεί στον τοπικό Τύπο και θα αναρτηθεί στο διαδίκτυο.΄Όμως ως πολίτης με ενδιαφέρον θα αναμένω, εκτός των άλλων, και τις εκτιμήσεις των αρμοδίων Ελεγκτικών Αρχών. Η υπόθεση αυτή δεν πρέπει να μείνει στα χέρια του περαστικού χρόνου και να παγώσει. Θα είναι ιστορική παράλειψη που ίσως μεταφορικά να παραπέμπει σε μια σχεδόν ανάλογη περίπτωση αβδηριτισμού. Στην αρχαία πόλη ΄Αβδηρα της Μ. Ασίας προς εντυπωσιασμό των κατοίκων κατασκευάστηκε ένα μεγάλο υδραγωγείο, το οποίο όμως λόγω έλλειψης νερού ουδέποτε λειτούργησε . ΄Εμεινε εσαεί άχρηστο.

Το πιο πάνω κείμενο, ας θεωρηθεί και ως ένα ελάχιστο ερέθισμα για προβληματισμό σε σχέση με τα εθνικά ελαττώματα του εφησυχασμού και της αδιαφορίας. Δεν είναι θεωρητικό και γενικόλογο αφήγημα, αλλά αντίθετα, ένας σχεδιασμός γνώσης πάνω σε μια πικρή αλήθεια που , όπως και άλλες σε ανάλογες περιπτώσεις, από ολιγωρία ή και αδιαφορία την παραβλέπουμε και μετά…….. μας φταίνε οι άλλοι.

Τέλος το ίδιο κείμενο είναι και κάτι άλλο. Μια ανάσα προσωπικής εξιλέωσης στο άγος που με διακατέχει από το «εσύ φταίς» της Μ.Σ.

Ας σημειωθεί πως η Μ.Σ. μετά τη νοσηλεία της στο Νοσοκομείο Σπάρτης επανήλθε στο σπίτι της στο Ξηροκάμπι, όπου και αργότερα περί τον Οκτώβριο του 2017 απεβίωσε. Υπήρξε μια γυναίκα που δικαιολογημένα είχε εξοργιστεί και που , έστω κι έτσι, τόλμησε για κάτι για το οποίο οι άλλοι ένοχα σιωπούσαν.

*Δικηγόρος

Υ.Γ. Το Ξηροκάμπι αξίζει καλύτερη τύχη. Είναι γνωστοί οι λόγοι και κυρίως ιστορικοί και πολιτιστικοί. Πρόσφατο δείγμα δράσης και ελπίδας: Το Δημοτικό Σχολείο Ξηροκαμπίου μεταξύ 1264 Δημοτικών Σχολείων της Ευρώπης κατέλαβε την πρώτη θέση στο διαγωνισμό για την Ημέρα των Ευρωπαϊκών Γλωσσών, που εορτάζεται στις 26 Σεπτεμβρίου κάθε έτους.
Μπράβο. Θερμά συγχαρητήρια στα παιδιά μας και στους δασκάλους τους. Ο τόπος μας «ρόδο αμάραντο»….και «μακρινή μητέρα»…Νάτην η Ελλάδα μας….ζει.