Η ονομασία της ΠΓΔΜ

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Για μια ακόμη φορά αναδεικνύεται το μεγάλο πρόβλημα που δημιουργούν οι πολιτικές αντιπαλότητες, οι άστοχες παρεμβάσεις και οι προσποιητές και σκόπιμες αντιπολιτευτικές εντάσεις του πολιτικού συστήματος στη χώρα. Αντί να σταθούν ώριμα, σοβαρά και ενιαία, με σύμπνοια και συναίνεση να αντιμετωπίσουν το εθνικό θέμα, συντάσσονται με παραπλανητικές ρητορείες και μικροκομματικές σκοπιμότητες βάζοντας το κόμμα τους πάνω από τα εθνικά συμφέροντα (ευτυχώς όχι όλοι) προσπαθώντας να αποσπάσουν την εμπιστοσύνη και να εγκλωβίσουν τμήματα των πολιτών, οι οποίοι εύλογα και ανήσυχα αναμένουν υπεύθυνες θέσεις και προτάσεις.

Μια σύντομη αναφορά σε ένα θέμα που σέρνεται εδώ και 27 χρόνια.
Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, στη συνέχεια και της Γιουγκοσλαβίας και η πτώση του κομμουνισμού στην ανατολική Ευρώπη το 1991 συντέλεσαν στο σχηματισμό ενός ανεξάρτητου κρατιδίου βόρεια της χώρας μας το οποίο αυτοαποκαλούνταν «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Πολλές χώρες το αναγνώρισαν με το παραπάνω συνταγματικό του όνομα με την Ελλάδα να αντιτίθεται, πολύ σωστά, στην ονομασία αυτή. Στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Απρίλιο του 1992 φάνηκαν οι τεράστιες αποκλίσεις μεταξύ του τότε πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη και του υπουργού του επί των εξωτερικών Α. Σαμαρά, που είχαν γίνει αντιληπτές από το προηγούμενο διάστημα, με αποτέλεσμα την αποπομπή του δεύτερου από τη σύσκεψη και την εν συνεχεία καρατόμησή του. Η αιτία της σύγκρουσης ήταν το όνομα της ΠΓΔΜ και η λύση της διπλής ονομασίας που πρότεινε ο πρωθυπουργός, με τη χρήση μάλιστα του όρου Μακεδονία με γεωγραφικό προσδιορισμό. Ήταν χαρακτηριστική η δήλωσή του τότε, ότι δεν έχει μεγάλη σημασία αφού «σε 10 χρόνια θα το έχουμε ξεχάσει».

Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008 ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είχε ξεκάθαρη θέση για το θέμα της ονομασίας: «Ναι στη σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις».

Είναι γενικά παραδεκτό, δεν το αρνείται κανείς και δεν αμφισβητείται από κανέναν, ότι η όλη Μακεδονία – ιστορική περιοχή της βαλκανικής χερσονήσου – είναι μια ευρεία γεωγραφική περιοχή που καταλαμβάνουν: η Ελληνική Μακεδονία το 51.01%, η ΠΓΔΜ το 38.38% και η Βουλγαρία το 10.61%. Δεδομένου ότι ολόκληρη η έκταση της ΠΓΔΜ εμπεριέχεται στη γεωγραφική αυτή περιοχή της Μακεδονίας, δηλ. δεν ανήκει μόνο κάποιο τμήμα της ΠΓΔΜ στην όλη Μακεδονία, π.χ. όπως συμβαίνει με την Ελλάδα, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει από το όνομά της τη λέξη Μακεδονία, όχι όμως σκέτο, παρότι με αυτό το όνομα έχει καθιερωθεί στις διμερείς της σχέσεις με πολλά κράτη, εκτός από τους διεθνείς οργανισμούς.

Είναι γεγονός ότι τα προηγούμενα χρόνια στη γειτονική χώρα επικρατούσαν οι εθνικολαϊκιστές, οι οποίοι είχαν προβεί σε πράξεις σφετερισμού και καπηλείας των ξακουστών μορφών της αρχαίας Μακεδονίας και όχι μόνο. Τα τεράστια αγάλματα του Μ. Αλεξάνδρου και του Φιλίππου του Β’ και τα κέρινα ομοιώματά τους στο αρχαιολογικό τους Μουσείο, οι ονομασίες αυτοκινητοδρόμων, αεροδρομίων και αθλητικών εγκαταστάσεων φανερώνουν τάσεις αλυτρωτισμού και συμπεριφορές που δεν προάγουν τις σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας μεταξύ των δύο λαών.

Σε μια σύντομη, σχετικά πρόσφατη, επίσκεψη οδικώς από το μεθοριακό σταθμό Νίκη (απέχει 18 χιλ. από τη Φλώρινα και 34χιλ. από το Μοναστήρι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της ΠΓΔΜ) φάνηκε ένας φιλόξενος και συμπαθής λαός που στην πλειονότητά του αγωνίζεται, όχι και στις ιδανικότερες συνθήκες, να επιβιώσει. Πολλοί επαγγελματίες από τη βόρεια Ελλάδα και κυρίως από τη Φλώρινα δραστηριοποιούνται στην περιοχή, έχουν δημιουργήσει και διατηρούν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, μπαινοβγαίνουν καθημερινά στη γειτονική χώρα και έχουν αναπτύξει σχέσεις φιλίας και συνεργασίας, ακόμη διασκεδάζουν μαζί, λες και είναι κάτοικοι της ίδιας χώρας.

Το θέμα με την ονομασία της γειτονικής χώρας πρέπει να τελειώνει, μέσα σε ένα πλαίσιο κατανόησης, συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης, με το όνομα που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και από την Ελλάδα (που περιέχει τη λέξη Μακεδονία) δηλ. Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ή με σύνθετη ή διπλή ονομασία, με γεωγραφικό ή χρονικό προσδιορισμό, με ισχύ έναντι όλων. Θα είναι προς το συμφέρον και των δύο χωρών. Αν δεν υπάρξει εκατέρωθεν συμβιβασμός, στο μέλλον θα ασκηθούν πιέσεις και με παρεκκλίσεις θα βρεθεί τρόπος η ΠΓΔΜ να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. ως «Μακεδονία». Βέβαια ο προσδιορισμός και η αναζήτηση της ταυτότητάς της δεν μπορεί να στηριχθεί σε παραχαράξεις, πατριδοκαπηλίες και εθνικιστικές εξάρσεις. Αλλά και οι υποκριτικές και οι ακραίες επιλογές, εκφράσεις και συμπεριφορές στο εσωτερικό της δικής μας χώρας, οι αδιόρθωτοι του εθνικού φανατισμού και της άκρατης φιλοπατρίας, που προτείνουν και δημοψήφισμα για … το όνομα της ξένης χώρας, οι εραστές των συλλαλητηρίων και των παραληρημάτων με την ευλογία και τη συμπαράσταση θρησκευτικών και παραθρησκευτικών μειονοτήτων τώρα και παλιότερα, με πρωτεργάτες γραφικές φιγούρες ανιστόρητων υπερβολών, οι αυτοαναγορευόμενοι σε γνήσιους φύλακες των ορίων της εθνικής μειοδοσίας και προδοσίας, αυτοί που θεωρούν ότι τα εθνικά θέματα πρέπει να λύνονται στις πλατείες και στα πεζοδρόμια, που εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία και τα αγνά πατριωτικά αισθήματα των Ελλήνων πολιτών ψαρεύουν στα θολά νερά αφού δεν μπορούν στην ανοιχτή και καθαρή θάλασσα, αφού αν διπλώσεις τον χάρτη της Ελλάδας στα δύο θα ‘ρθει η Κρήτη να πέσει πάνω στη Μακεδονία είναι αποδείξεις καιροσκοπισμού, ανευθυνότητας, μικρότητας, ανεπάρκειας και πολιτικού τυχοδιωκτισμού. Έκπληξη και προβληματισμό προκαλεί η αλλαγή στάσης της ηγεσίας της Εκκλησίας, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, η οποία μακριά από το ποιμαντικό της έργο παρεμβαίνει ανοιχτά στα πολιτικά ζητήματα και έτσι εύλογα της αποδίδονται πολιτικές σκοπιμότητες και την ταυτίζουν με συγκεκριμένες πολιτικές τάσεις και κόμματα, για θέματα τα οποία άλλοι είναι αρμόδιοι συνταγματικά να αποφασίζουν.

Οι αντιλήψεις και οι πρακτικές των στοιχείων που παράγουν, στηρίζουν και συντηρούν φαινόμενα, βαθιά διχαστικά και εθνικά επικίνδυνα, από οπουδήποτε και αν προέρχονται, πρέπει να αντιμετωπιστούν, να παραμεριστούν και να αδρανοποιηθούν, όχι για άλλο λόγο, αλλά για την προσαρμογή στην πραγματική και αδιαμφισβήτητη αλήθεια των ιστορικών αναφορών. Ένα διμερές πρόβλημα που έπρεπε να έχει λυθεί εδώ και χρόνια κάθε φορά έβρισκε απέναντι την ατολμία και το πολιτικό κόστος των εκάστοτε κυβερνόντων. Οι καιροί όμως δεν επιτρέπουν ανοχές, πισωδρομήσεις και αναστολές και δεν περιμένουν.