Η αξιολόγηση

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Αξιολόγηση είναι το σύνολο των πνευματικών ή τεχνικών διαδικασιών με τις οποίες υπολογίζεται η ικανότητα ενός ατόμου ή η απόδοση αξίας σε αυτό.

Είναι γενικά παραδεκτό και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση ότι σε τακτά χρονικά διαστήματα πρέπει να γίνεται αναφορά στις συνθήκες δουλειάς και στην απόδοση του έργου κάθε εργαζόμενου. Είναι αναγκαία η έκθεση των πεπραγμένων του, των πρωτοβουλιών του, οι θέσεις που ανέδειξε, ανέπτυξε, προώθησε και γενικά ο τρόπος που αντιμετώπισε τα θέματα. Τα τυπικά προσόντα (σπουδές, ξένες γλώσσες, κομπιούτερς κ.ά.) είναι βασικά, όμως δεν αρκούν για το σχηματισμό ολοκληρωμένης άποψης, αφού πολλές φορές αποδείχθηκαν ανεπαρκή για συγκεκριμένη θέση, αλλά και ψεύτικα και πλαστά. Τα χρόνια υπηρεσίας έχουν τη συμβολή τους, αλλά η εμπειρία προκύπτει από το τι έχει εισπράξει και κατακτήσει κατά το χρονικό διάστημα της εργασίας του. Η συμμετοχή, η δραστηριότητα, η ενεργητικότητα, η επικοινωνία, η συνεργασία και οι δεξιότητες, αλλά και η δοκιμασία με εφαρμογή στην πράξη είναι ικανά να σκιαγραφήσουν και να αποκαλύψουν το ήθος και την προσωπικότητά του.

Η ποιότητα αλλά και το ύψος του παραγόμενου έργου και η συνεχής βελτίωση αποτελούν προτεραιότητα και καθήκον. Ο αντικειμενικός και ουσιαστικός έλεγχος, η διαπίστωση των κενών και των παραλείψεων, η επισήμανση των απρόβλεπτων δυσκολιών, η καταγραφή των στοιχείων που υστέρησαν, η παραπέρα πορεία και προ-οπτική αποτελούν χρέος σε μια οργανωμένη, δίκαιη και αξιοκρατική πολιτεία. Τα μετρήσιμα αποτελέσματα συμβατά με τις αρχές και τις αξίες της οργανωμένης κοινωνίας θα καθορίσουν την πορεία ή την αναθεώρηση και τον ανασχεδιασμό της. Η παρακολούθηση βήμα-βήμα των ενεργειών, των πρωτοβουλιών και των επιτευγμάτων είναι υποχρεωτική. Η μεγιστοποίηση της απόδοσης στα πλαίσια της οργανωμένης ανθρώπινης προσφοράς και δημιουργίας αποτελεί θετική εξέλιξη. Η αξιολόγηση του παραγόμενου έργου, της μονάδας παραγωγής αλλά και όλων των συντελεστών διαμόρφωσης του αποτελέσματος, είναι απαραίτητη αν όχι υποχρεωτική.

Τα παραπάνω είναι μέρος του κειμένου με τον τίτλο «Αξιολόγηση» που περιέχεται στο βιβλίο μου «Πολιτικές και κοινωνικές προσεγγίσεις» των εκδόσεων ΙΔΙΟΜΟΡΦή.

Με αφορμή την πρόσφατη αξιολόγηση στο Δημόσιο.

Μετά από έξι μήνες έντονων, συνεχών και κλιμακούμενων αντιπαραθέσεων μεταξύ του αρμόδιου υπουργείου και της ΑΔΕΔΥ ψηφίστηκε η τροπολογία για την αξιολόγηση των Δ.Υ. και η οποία πρέπει άμεσα να εφαρμοστεί. Μέσα σε αντεγκλήσεις, απεργιακές κινητοποιήσεις και διαφορετικές εκτιμήσεις για την αποδοχή ή όχι από την πλειονότητα των υπαλλήλων φαίνεται ότι η άκαμπτη στάση του υπουργείου θα θέσει τέρμα σε μια πρακτική συνεχώς επιχειρούμενων αξιολογήσεων, οι οποίες ποτέ μέχρι τώρα δεν εφαρμόστηκαν.

Η πιλοτική εφαρμογή της διαδικασίας που ξεκίνησε πρέπει να στηριχθεί και να προχωρήσει. Τα όποια προβλήματα προκύψουν θα αντιμετωπιστούν στην πορεία με βελτιώσεις που θα γίνουν, ώστε η απαίτηση του συνόλου της κοινωνίας να καθιερωθεί και να παγιωθεί πρώτα προς όφελος των ίδιων των εργαζόμενων. Έτσι δε θα στοχοποιούνται και δε θα χαρακτηρίζονται όλοι συλλήβδην τεμπέληδες, ενώ οι αδιάφοροι θα έχουν το κίνητρο να κινητοποιηθούν, να ενεργοποιηθούν και να αποδώσουν τα δέοντα.

Τα συνδικαλιστικά όργανα, στα οποία η εμπιστοσύνη έχει κλονιστεί από τις άστοχες παρεμβάσεις, τις πολιτικές σκοπιμότητες και τις κομματικές εξαρτήσεις, οφείλουν να κατανοήσουν ότι παλιές τακτικές και κωλυσιεργίες έχουν προσπεραστεί και έχει γίνει συνείδηση σε όλους, ότι όποιοι βρίσκονται στη διαδικασία της παραγωγής και των υπηρεσιών πρέπει να προγραμματίζουν, να εκτελούν και να εκθέτουν τα πεπραγμένα τους σε τακτά χρονικά διαστήματα, αν δηλαδή οι στόχοι πραγματοποιήθηκαν κ.λπ. Η απάθεια και η αμέλεια κάποιων προκλητικών, που στερούνται ατομικής και συνεργατικής ηθικής αξίας, δεν πρέπει να καλύπτονται υπό το μανδύα της συνδικαλιστικής προστασίας.

Η πραγματική αξιολόγηση δεν είναι ένας μοχλός πειθάρχησης, πίεσης, ελέγχου και τιμωρίας. Είναι υπεύθυνη στάση απέναντι στους εργαζόμενους, όπου διαφέρουν τα αντικείμενα επεξεργασίας και όχι οι άνθρωποι. Είναι η σαφής απάντηση στους αρρωστημένους και απατηλούς εγωισμούς, που προωθούν τα «έξυπνα» κολλαγόνα του συστήματος, τα οποία θέλουν το άτομο εξαρτημένο και υποταγμένο. Η διάρρηξη των αντιλήψεων αυτών και η απελευθέρωση από την υποκρισία και την πλάνη της εσωτερικής φιλαρέσκειας θα προέλθουν από την ανταμοιβή με ικανοποίηση στο τέλος της κάθε προσπάθειας.

Για να προκύψουν θετικά και αξιόπιστα αποτελέσματα απαιτείται προσωπικό υψηλών προδιαγραφών και πιστοποιημένης εκπαίδευσης: ισχυροί, σταθεροί και ακέραιοι χαρακτήρες με προσωπικότητα, οντότητα και παρουσία. Η θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων με συγκεκριμένες παραμέτρους, κοινές για όλους, η δημιουργία ενός ασφαλούς πλαισίου προστασίας από μεροληπτικές παρεμβάσεις και αυθαιρεσίες, η επιλογή με αξιοκρατικά κριτήρια εκείνων που αντικειμενικά είναι πιο άξιοι και ικανοί για συγκεκριμένη θέση, η προτροπή για αυτο-αξιολόγηση και η διαφάνεια στην προώθηση στελεχών, με γενική αποδοχή, θα συμβάλλουν στη σωστή απόφαση και θέση. Είναι ανάγκη να ξεπεραστούν αναχρονιστικές νοοτροπίες, συμπεριφορές και πρακτικές, να ελευθερωθούν συνειδήσεις φοβικές και υποτακτικές, να καθαριστούν κόπροι δεκαετιών, προκειμένου η κοινωνία ανεπηρέαστη και δημιουργική να προχωρήσει. Όλες οι αποφάσεις δημοσιεύονται, υπόκεινται σε κριτική και κοινωνικό έλεγχο.