Η στασιμότητα

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Είναι αναμφισβήτητο ότι η αδρανοποίηση και η παθητικότητα των δυνάμεων της δημιουργίας και της προκοπής, αλλά και η απουσία εξέλιξης και ανανέωσης συντελούν στην εμφάνιση και τη συντήρηση φαινομένων φθοράς, τελμάτωσης και αποσύνθεσης. Η ακινησία, η δυσκαμψία και η νωθρότητα επιφέρουν νοσηρές καταστάσεις, με αποτέλεσμα την καθίζηση, ακόμη και την οπισθοδρόμηση. Οι εγκεφαλικές αγκυλώσεις, η επιμονή στις παραδοσιακές αντιλήψεις και θέσεις, άκριτα και αβασάνιστα, αποτελούν τη χειρότερη περιχαράκωση του νου βάζοντας φρένο στην ανάπλαση, τον εκσυγχρονισμό και την πρόοδο.

Στις σημερινές κοινωνίες των ανθρώπων η κατάπτωση και ο κατήφορος είναι κάτι παραπάνω από εμφανή. Η πλήρης διανοητική, αισθητική, αλλά και υλική παρακμή και ο εκφυλισμός των ηθών έχουν οδηγήσει στην ευτέλεια, στον ξεπεσμό και εν μέρει στην πνευματική χρεωκοπία. Οι δείκτες νόησης και νοημοσύνης χωρίς ερεθίσματα και διεγέρσεις παραμένουν χαμηλοί με σημαντικές επιπτώσεις στις απόψεις, τις κρίσεις, τις αποφάσεις. Η επίδραση σε όλες τις κοινωνικές εκφάνσεις είναι φανερή: το μούδιασμα από την καρέκλα του καφέ και της απραξίας, η εξάρτηση από τα χαρμάνια της νικοτίνης και η καταφυγή στα οινοπνευματώδη, η πλήρης υποταγή στα «άτυχα» παιχνίδια και τις φιγούρες της τράπουλας, η ανυπαρξία ζωντάνιας και ενεργητικότητας και τα έντονα σημάδια οκνηρίας και αδιαθεσίας οδηγούν τελικά στην παράλυση και την απονέκρωση.

Ο μικρός αριθμός της κυκλοφορίας των εφημερίδων, αλλά και η περιορισμένη ζήτηση των βιβλίων είναι μιας μορφής απόδειξη του χάσματος μεταξύ της ατομικής επίγνωσης και αυτογνωσίας και της διαφορετικής άποψης της λογοτεχνικής και συγγραφικής δράσης. Τα περιθώρια για βελτίωση και ανάπτυξη είναι μεγάλα, αρκεί ο καθένας να συνειδητοποιήσει το έλλειμμα της γνώσης στο μέτρο της ατομικής ευθύνης προκειμένου να αγγίξει την πραγματικότητα, να εισχωρήσει και να διευρύνει ολόπλευρα τα όρια της μάθησης, της αρτιότερης και πιο ολοκληρωμένης παρουσίασης και ενημέρωσης.

Κάθε περιοχή είναι η αντανάκλαση την κατοίκων της και αντίστροφα. Η ανάπτυξη και η προκοπή της είναι άρρηκτα δεμένες, σχεδόν ταυτισμένες, με τις δραστηριότητες, τη διορατικότητα και τα δημιουργήματα των ανθρώπων της. Ο προσδιορισμός στη διαχρονικότητα και η κατάταξη στη σειρά της αξιολόγησης είναι τα επιτεύγματα των ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν στην περιοχή αυτή. Επειδή ο χρόνος δεν σταματάει, η πορεία είναι συνεχής και αδιάκοπη, ο παράγοντας άνθρωπος είναι ο αποκλειστικός μοχλός αναβάθμισης, διαμόρφωσης και ανάπτυξης, αλλά και ο κύριος υπεύθυνος για την αδράνεια, την πνευματική ένδεια και την ανυπαρξία σταδιακής βελτίωσης και προόδου. Οι κινητοποιήσεις-πρωτοβουλίες κάποιων πρωτοπόρων- καινοτόμων που επιχειρούν να εισάγουν μορφές και συστήματα εξέλιξης και να παρασύρουν σε ξέφωτα δεν αρκεί. Είναι ανάγκη να εγερθεί η πλειονότητα της κοινωνίας, να πάρει πραγματικά στα χέρια της τον αγώνα της αναζήτησης, της διεκδίκησης και της απαίτησης αυτών που της ανήκουν. Να προδιαγράψει και να σχεδιάσει επιλογές και στόχους με βάση τις ιστορικές, πολιτιστικές και εθιμικές
ιδιαιτερότητες, αλλά και από τα ξεχωριστά και μοναδικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες της περιοχής. Με στόχους και οράματα να χαράξει διαδρόμους και να ανοίξει νέους ορίζοντες προς όφελος όλων αυτών που δοκιμάζονται, αναπτύσσονται και εξελίσσονται στην περιοχή αυτή. Γιατί κανείς άλλος ξένος ή περιφερόμενος μικροπολιτικός ή πολιτικάντης δεν πρόκειται να σκύψει πραγματικά στην αντιμετώπιση των δυσκολιών και των δυσεπίλυτων προβλημάτων, αφού όλοι στρίβουν δια των υποσχέσεων, των εξαγγελιών και των ανακοινώσεων που σπάνια εφαρμόζονται, εκτελούνται ή υλοποιούνται.

Η αφύπνιση, η ελπίδα και η προσδοκία θα προέλθουν μέσα από τα σπλάχνα της κοινωνίας. Η ανατάραξη και η αναζήτηση αρχικά θα επιφέρουν σκεπτικισμό, αναταραχή και σύγχυση στη συντηρητική αντίληψη και την παγιωμένη νοοτροπία. Θα είναι μια γροθιά στη λογική και στον τρόπο σκέψης που έχει χρόνια αποδεχτεί, συμβιβαστεί και γεύεται την κονσέρβα, το στατικό, το παγιωμένο, το αμετάβλητο. Είναι όμως ανάγκη να τεθεί σε λειτουργία, να ενεργοποιηθεί η μηχανή παραγωγής, της προόδου, των ιδεών και των αξιών προκειμένου η κοινωνία απαλλαγμένη από τις νοσηρές εστίες και καταβολές να βαδίσει μπροστά με όραμα και προοπτική.

Στην πόλη που κατοικούμε, ζούμε και δημιουργούμε είναι ανάγκη να στρατευτούν όλες οι δυνάμεις, όλοι οι φορείς, όλοι οι κάτοικοι προκειμένου να βελτιωθεί το επίπεδο ζωής, μορφωτικής στάθμης και πνευματικής καλλιέργειας. Ο καθένας μπορεί να προσφέρει πολύ περισσότερα από όσα νομίζει κάνοντας την εσωτερική ανασκαφή του και αναδεικνύοντας τον τεράστιο πλούτο των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων του. Πρέπει να μειώσουμε το έλλειμμα Παιδείας που είναι συνυφασμένο με την αδυναμία όλων μας και να διευρύνουμε τα πεδία της πληροφόρησης, της κατανόησης και της γνώσης. Είναι αναγκαία η διοργάνωση έκθεσης και προβολής του βιβλίου από τους εκδότες, τους βιβλιοπώλες και συγγραφείς της Λακωνίας, κατά την καλοκαιρινή περίοδο, στην κεντρική πλατεία της Σπάρτης, στα πλαίσια της πολιτιστικής ζωής της πόλης. Έτσι όλοι και κυρίως οι επισκέπτες θα συνειδητοποιήσουν ότι βρίσκονται σε μια πόλη, σε μια περιοχή με βαριά κληρονομιά, με ξεχωριστή ιστορική ταυτότητα και παρουσία, που και σήμερα – παρά τη λαίλαπα, την ισοπέδωση και την κρίση – αντιστέκεται, επιμένει, υπάρχει και παραμένει ζωντανή. Μια αίθουσα είναι απαραίτητη, όπου σε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα θα μπορούσε ο κάθε πολίτης να εκφράσει ελεύθερα χωρίς αποκλεισμούς τις αντιλήψεις του, τις απόψεις του, τις προτάσεις του. Με όλα τα θέματα ανοικτά που θα αφορούν την τοπική κοινωνία, είτε την ευρύτερη περιοχή ή και γενικότερα. Ένας χώρος ανταλλαγής πληροφοριών μεταφέροντας ιστορικές μνήμες και εμπειρίες, που όχι μόνο αγγίζουν, αλλά και διαμορφώνουν τη σημερινή πραγματικότητα. Θα είναι ένα σημείο πνευματικής συνάντησης και διασταύρωσης ιδεών που θα ανεβάσουν το επίπεδο των ανθρώπων. Ανθρώπων που αναπνέουν και εξελίσσονται σ’ αυτόν τον τόπο, με τις ίδιες περίπου καταβολές, αλλά και με τις ίδιες μεγάλες προσδοκίες.