Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Είναι το σύνολο των δαπανών που πραγματοποιούν οι άνθρωποι για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών προς ικανοποίηση των προσωπικών τους αναγκών. Είναι μια έκφραση του ατόμου της σύγχρονης κοινωνίας, ότι κάτι που θέλω το αποκτώ, γίνεται δικό μου και αυτό αποτελεί επιβεβαίωση της ύπαρξής μου, της υπόστασής μου. Είναι η αγορά ενίοτε και αχρείαστων αγαθών, που προμηθεύεται το άτομο εξωθημένο και παρασυρμένο από τις έντεχνες και δελεαστικές μορφές παρουσίασης και προσφοράς. Είναι η υποταγή απέναντι στην παντοκρατορία της διαφήμισης και η εμπλοκή στα γρανάζια της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης.

Η ανταπόκριση στις αγορές, κυρίως, προϊόντων ολοένα αυξάνει και διευρύνεται. Η ασυλλόγιστη και απερίσκεπτη αποδοχή των κανόνων της ελεύθερης αγοράς, της προσποιητής και προκλητικής εμφάνισης και η κάλυψη ακόμη και πλασματικών αναγκών, αποτελούν στοιχεία άκριτης και άγνωμης συμπεριφοράς. Η ανυπαρξία αποστροφής και αντίδρασης, η έλλειψη σθεναρής στάσης απέναντι στους ξένους και ντόπιους κερδομανείς, η πλήρης παραίτηση, η οικειοθελής αποχώρηση και η εκούσια εγκατάλειψη δικαιωμάτων, αλλά και η ενεργή συμμετοχή στην αλυσίδα των εξαρτήσεων έχουν εγκλωβίσει πλατειά τμήματα του πληθυσμού. Έρμαια των προθέσεων και των διαθέσεων των οικονομικών τραστ οδηγούνται στη δεξαμενή των άβουλων, χωρίς αυτοκυριαρχία, σιγουριά και σταθερότητα.

Κάποιες κινήσεις στο εξωτερικό, που γίνονται τις ξεχωριστές ημέρες και συνδέονται με τοπικές συνθήκες και αργίες, μεταφέρονται εδώ, παρεμβαίνουν στην Ελληνική αγορά με σκοπό και στόχο να αλλοιώσουν τα υφιστάμενα χαρακτηριστικά, να εισάγουν νέους κανόνες στην επικοινωνία, να εκτρέψουν και να απομακρύνουν το άτομο-καταναλωτή από τη διαμορφωμένη παραδοσιακή αντίληψη και συμπεριφορά της λειτουργίας της κοινωνίας. Έτσι «λευκές νύχτες», «μαύρες Παρασκευές», «ηλεκτρονικές Δευτέρες» και «εργαζόμενες Κυριακές» μπαίνουν δυναμικά στην οικονομία, αποδιοργανώνουν και καταστρέφουν την παγιωμένη και σταθερή κοινωνική συμπεριφορά στην κατανάλωση, εξευτελίζουν το πνεύμα και καταρρακώνουν την αξιοπρέπεια. Είναι μια ισχυρή γροθιά στα σπλάχνα της ανήμπορης και χρεοκοπημένης χώρας, στο πλαίσιο της οποίας λες ότι δεν εύρισκαν τον τρόπο και το χρόνο να διαχειριστούν τις όποιες οικονομικές τους δυνατότητες τα λαϊκά στρώματα.
Τρεις άνθρωποι έπεσαν νεκροί από πυροβολισμούς που σημειώθηκαν έξω από μεγάλα πολυκαταστήματα στις ΗΠΑ τη μαύρη Παρασκευή, όταν πλήθος κόσμου είχε σχηματίσει τεράστια ουρά από τα ξημερώματα. Το ξενόφερτο έθιμο των μονοπωλίων αγκάλιασαν μεγάλα καταστήματα και στην Ελλάδα – θα ακολουθήσουν και τα μικρότερα – με πολλούς καταναλωτές να κατακλύζουν, πριν λίγες μέρες, τον πεζόδρομο της Ερμού στην Αθήνα, από νωρίς το πρωί. Η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος υπογραμμίζει: Οι καταναλωτές ποδοπατούνται μεταξύ τους ενώ οι εργαζόμενοι βρίσκονται να είναι ακόμα μια φορά τα εξιλαστήρια θύματα της εργασιακής δουλείας. Όλα αυτά στο βωμό του κέρδους από μια αγορά που δεν έχει εισοδήματα που η φτώχεια και η ανεργία καταστρέφουν τον υγιή ανταγωνισμό και εκμεταλλεύονται καταναλωτές και εργαζόμενους.
Πουλήθηκαν όλα είπε ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ. Ό,τι υπήρχε στις αποθήκες, γρατζουνισμένα, χτυπημένα, ελαττωματικά κ.λπ.

Η υστερία και η φρενίτιδα που καταλαμβάνει τους πολίτες (κυρίως χαμηλής αγοραστικής δύναμης, αφού οι εύποροι μπορούν να προμηθεύονται τα αγαθά χωρίς να στριμώχνονται και να ποδοπατούνται) έχει βαθύτερα ψυχολογικά αίτια. Η κατανάλωση εξυπηρετεί συνειδησιακές ανάγκες του ατόμου: τη θεωρητική στήριξη, ένταξη και παραμονή του στην αστική νοοτροπία και κουλτούρα. Η ανάγκη προβολής του εγώ, της κοινωνικής αναγνώρισης, της μοναδικότητας και της ανωτερότητας γίνεται αντικείμενο επιδίωξης επιφανειακών και χωμάτινων υλικών. Η υπογραφή του οίκου μόδας ή το εμφανές πιστοποιημένο κόσμημα αναδεικνύουν φωτογραφίες χαμηλής νοητικής στάθμης και ευτελούς πνευματικής αξίας. Έτσι η κατανάλωση γίνεται σύμφυτη με την ταυτότητα, εκθειάζει την ατομικότητα, το ύφος και την προσωπικότητα, την ύπαρξη και τη ζωή, αφού ολοένα επιβεβαιώνεται και το «ψωνίζω άρα υπάρχω».

Είναι αναγκαία η απεμπλοκή από την κατευθυνόμενη κατανάλωση. Πρέπει να γίνει προσπάθεια μετασχηματισμού του ασύδοτου και ανέλεγκτου οικονομικού συστήματος, να μπουν κανόνες στις εκπτώσεις και τις προσφορές κοινοί για όλους. Να χτιστεί ένα νέο μοντέλο καταναλωτικής πίστης μια νέα σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον άνθρωπο και τις επιχειρήσεις. Να γίνει αντιληπτό και βαθιά κατανοητό, ότι δε μπορεί να έχουμε έξαρση της επένδυσης στην κατανάλωση σε περιόδους ύφεσης με την αγοραστική δύναμη να έχει μειωθεί σημαντικά. Να δείξουμε ότι αυτός ο δρόμος δεν είναι ο επιβεβλημένος, είναι αδιέξοδος. Να καταλάβουν όλοι και κυρίως οι νέοι, ότι οι στημένες κινήσεις, όσο συμφέρουσες και αν φαίνονται, κρύβουν ύπουλα και όχι κατ’ ανάγκην ωφέλιμα χαρακτηριστικά. Ο ομαδικός προσανατολισμός της κοινωνίας και η πορεία στο μονόδρομο, μέσω και της επιθυμίας των καταναλωτικών αγαθών, αποτελούν μια από τις χειρότερες μορφές επιρροής, εθισμού και εξάρτησης.

* Τα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τη γνώμη του notospress.gr