Children,the smile of the world.
Παιδια,το χαμόγελο του Κόσμου
(Από το σύνθημα των Διεθνών Παιδικών Αγώνων στη Σπάρτη το 1997)

Καλή μου εγγόνα,

Όπως κάθε βράδυ έτσι και απόψε,μπήκα στο δωμάτιο σου να σε καληνυχτίσω. Είχες αποκοιμηθεί και ένα χαμόγελο αχνοφαινόταν στο προσωπό σου.Βλέποντας σε, εφερα στην σκέψη μου την πρώτη φορά που σε αντίκρισα στο δωμάτιο του μαιευτηρίου πριν δύο χρόνια.

Σκυμμένος στην κούνια σου σε κοιτούσα και προσπαθούσα να καταλάβω αν αυτό που ήταν χαραγμένο στο ταλαιπωρημένο από τον τοκετό νεογέννητο προσωπάκι σου ήταν χαμόγελο ή γκριμάτσα πόνου. Ηταν δύσκολο να το ξεχωρίσω γι’αυτό και ζήτησα την βοήθεια μιας νοσηλεύτριας.Έμπειρη αυτή με καθησύχασε και με διαβεβαίωσε πως ήταν χαμόγελο,λεγοντάς μου πως δεν έπρεπε να ανησυχώ ακόμη κι’αν ήταν μορφασμός πόνου. Πρόβλημα θα υπήρχε,μου είπε, αν το μωρουδίστικο προσωπάκι σου ήταν ανέκφραστο και το βλέμμα σου ήταν απλανές, χωρίς πάνω του να αποτυπώνεται το οποιοδήποτε συναίσθημα σου.Τότε θα πρέπει να αρχίσεις να ανησυχείς και μάλιστα σφόδρα… γνωμάτευσε με ύφος καθηγήτριας Πανεπιστημίου η νοσηλευτρια.

Ευτυχώς όμως,από εκείνα τα πρώτα λεπτά της ζωής σου,στη φατσούλα σου καθρεφτίζονταν τα συναισθήματα σου,εκδηλωμένα πότε μ’ένα χαμόγελο κι’ άλλοτε πάλι με ένα μωρουδίστικο κλάμα.Γι’αυτό και απόψε χάρηκα διαπιστώνοντας για μια ακόμη φορά την χαμογελαστή φυσιογνωμία σου που σύμφωνα με την…γνωμάτευση της νοσηλεύτριας αντιφέγγιζε την γαλήνη της παιδικής σου ψυχούλας.Μόνο που αυτή την φορά βιάστηκα να χαρώ γιατί σε λίγο, καθισμένος μπροστά στην τηλεόραση και παρακολουθώντας το βραδινό δελτίο ειδήσεων, αντίκρισα μια εικόνα που την χαρά μου αντικατέστησε προβληματισμός και περισυλλογή.

Το αιματοβαμμένο, ταλαιπωρημένο από σωματικές κακώσεις και κατασκονισμένο κορμάκι ενός μικρού Σύρου, του 5χρονου Ομράν, έκανε την εμφάνιση του στην οθόνη.Το ρεπορτάζ ανέφερε πως ο πιτσιρικάς βρέθηκε μαζί με άλλα τέσσερα παιδιά, μια γυναίκα και δύο άνδρες, καταπλακωμένος και εγκλωβισμένος κάτω από τα συντρίμμια του βομβαρδισμένου από αεροπλάνα σπιτιού τους, στο Χαλέπι.Τελικά και μετά από αγωνιώδεις προσπάθειες κάμποσων ωρών, κατάφεραν να τον απεγκλωβίσουν από τα ερείπια.Τον κάθισαν μέσα σ’ένα ασθενοφόρο και ο πανταχού παρών τηλεοπτικός φακός ζουμάρισε στο προσωπάκι του που ήταν κρυμμένο κάτω από μια στρώση κάπνας και αίματος.

Τα δύο μεγάλα μάτια του φάνταζαν αδειανά, καρφωμένα στο κενό. Λές και είχε κατεβάσει κάποια αόρατα ρολά μπρο- στά τους,προσπαθώντας να απομονώσει όλα τα δραματικά γεγονότα που μόλις πριν λίγο είχε βιώσει,αφήνοντας τα έξω από την σκεψη του,Την όλη εικόνα συμπλήρωνε η γκρίζα από την τέφρα και τα αποκαΐδια,φράντζα του παιδιού που στεφάνωνε πένθιμα το προσωπάκι του,τονίζοντας έτσι μ’έναν ιδιαίτερα δραματικά τρόπο,το απλανές βλέμμα του. Αυτός λοιπόν ο μικρούλης δεν έκλαιγε. Δεν μόρφαζε από τον πόνο.Τι να αισθανόταν άραγε; Αισθανόταν κάτι η μήπως η ανταριασμένη ψυχούλα του από τις εικόνες φρίκης που έζησε για ώρες, παγιδευμένος στα ερείπια του σπιτιού του,νέκρωσε τις αισθήσεις του;Τότε μου ξανάρθαν στο μυαλό τα λόγια της νοσηλεύτριας στο μαιευτήριο και σχεδόν τρέχοντας γύρισα στο δωμάτιο σου.Ήθελα να βεβαιωθώ πως το δικό σου χαμόγελο εξακολουθούσε να φωτίζει το πρόσωπο σου.

Άνοιξα με προσοχή την πόρτα και κοίταξα προς το κρεβατάκι σου. Μέσα στο μισοσκόταδο μου φάνηκε πως η φιγούρα του Ομράν, κατάστικτη από τα σημάδια του εγκλωβισμού του στα χαλάσματα είχε πάρει την θέση σου. Αλαφιάστηκα και προσπάθησα ανοιγοκλείνοντας τα μάτια μου να αποδιώξω την εικόνα του μικρού Σύρου από το δωμάτιο σου. Όταν σε αντίκρισα και πάλι ξαπλωμένη στο κρεβατάκι σου ένοιωσα ανακουφισμένος.Η φαντασία κάμποσες φορές μας παίζει άσχημα παιγνίδια. Εσύ πάντως ήσουν εκεί,μόνο που τώρα πια το χαμόγελο είχε πάψει να στολίζει την φατσούλα σου. Σε κοίταξα ξανά και ξανά.

Το αγέλαστο βλέμμα του μικρού Ομράν είχε μετακομίσει από την οθόνη της τηλεόρασης και είχε «θρονιαστεί» στο δικό σου πρόσωπό, στη θέση που πριν από λίγο υπήρχε το μωρουδίστικο μειδίαμα σου. Αιφνιδιασμένος από αυτή την αναπάντεχη αλλαγή,γύρισα στο καθιστικό, ξάπλωσα στον καναπέ και έκλεισα την τηλεόραση προσπαθώντας να ηρεμήσω. Μάταια όμως. Το αιματοβαμμένο κορμάκι του μικρού Σύρου με τα αόρατα ρολά κατεβασμένα μπροστά στα ματάκια του,είχε βγεί από την οθόνη και ταξίδευε μέσα στο δωμάτιο. Στο σπίτι. Στον Κόσμο ολόκληρο. Ταξίδευε στα μάτια των παιδιών όλου του Κόσμου και στα δικά σου, απόδιώχνοντας το χαμόγελο από τα πρόσωπα σας. Πανικοβλήθηκα.

Βλέπεις καλή μου εγγόνα, ντρέπομαι που το λέω, είχα υπολογίσει πως εσύ και τα παιδιά του τόπου μας, μακριά από την κόλαση της Συρίας, είσαστε πιο τυχερά από τα άλλα παιδιά, τα παιδια του πολέμου και γι’αυτό το χαμόγελο δεν θα απουσίαζε ποτέ από το πρόσωπό σας. Ήταν αρκετή όμως η εικόνα του μικρού Ομράν για να μου δείξει πόσο έξω είχα πέσει στους υπολογισμούς μου. Τελικά τέτοιου είδους διακρίσεις δεν στέκουν και δεν γίνονται γιατί τα ίδια τα παιδιά είναι το χαμόγελο και η ελπίδα του Κόσμου. Και το χαμόγελο και η ελπίδα δεν τεμαχίζονται, ούτε και μοιράζονται για να είναι προνόμιο κάποιων παιδιών και κάποιων άλλων όχι.

Κι’όταν τα προωθημένα, πολλές φορές με βία και αίμα, σχέδια της παγκοσμιοποιημένης διεθνούς κοινωνίας μας δεν ορρωδούν ακόμη και μπροστά στην ανοχύρωτη παιδική αθωότητα όταν η μανία και ο φανατισμός των μεγάλων ξεσπά και σε απροστάτευτα παιδικά κορμάκια όταν μέσα από τα αδειανά και ανέκφραστα μάτια του μικρού Ομράν και των παιδιών του πολέμου, ξεπηδά το κενό.

Τότε τα παιδιά όλου του Κόσμου, (μαζί και εσύ), παύουν να χαμογελούν, ο Κόσμος γίνεται φτωχότερος και όλοι μας θα πρέπει να ανησυχούμε. Και εμείς καλή μου εγγόνα,εμείς οι μεγαλύτεροι, βρισκόμαστε προ «της εξόδου». Φεύγουμε. Τα φάγαμε τα ψωμιά μας. Εσείς όμως που μένετε πίσω; Τι θα γίνει με εσάς; Με τον Ομράν, με εσένα, με τα παιδιά όλου του Κόσμου; Τι θα προκύψει όταν κατεβάσετε και τα δικά σας αόρατα ρολά μπροστά από τα αγέλαστα ματάκια σας, απομονώνοντας την ύπαρξη σας από τον παράλογο, οργισμένο και αδίστακτο κόσμο στον οποίο ζούμε; Τι θα συμβεί όταν πάψετε να χαμογελάτε;

Δεν θέλω καν να το σκέπτομαι γιατί χωρίς το χαμόγελό σας ο Κόσμος μας θα είναι λειψός και θα φαντάζει άδειος σαν τα μάτια του μικρού Σύρου. Θα είναι ένας Κόσμος όπου η παιδική αθωότητα θα έχει αντικατασταθεί από την στυγνή λογική των μεγάλων που πολλές φορές πορεύεται χέρι χέρι με την καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και με τον πλήρη ευτελισμό της ανθρώπινης ζωής. Και τότε, πίστεψε με μικρή μου, κανένας μα κανένας τεχνητός ευδαιμονισμός, όσο μεγάλος κι’αν είναι, δεν θα μπορεί να κάνει τα παιδικά σας ματάκια να ξαναχαμογελάσουν. Κι ο Κόσμος, αλοίμονο, θα συνεχίσει να πορεύεται παράλογος, οργισμένος και αδίστακτος, μ’ότι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια ειρήνη, την ασφάλεια και την πανανθρώπινη ευημερία.

Άραγε οι μεγάλοι που διαφεντεύουν τις τύχες μας το έχουν σκεφθεί; Το έχουν συνειδητοποιήσει; Φοβάμαι πως όχι. Η τραγική μορφή του 5χρονου Ομράν το αποδεικνύει περίτρανα.

Ό παππούς σου
Και για την ταυτότητα της υπογραφής
Δημοσθένης Α.Ματάλας

Οκτώβριος 2016

Υ.Γ. Μικρή μου εγγόνα όταν θα είσαι θέση να διαβάζεις αυτό το γράμμα, εύχομαι και ελπίζω το περιεχόμενο του να φαντάζει εξωπραγματικό και οι φόβοι μου να έχουν αποδειχθεί υπερβολικοί και αβάσιμοι. Φοβάμαι όμως, ή μάλλον για να χρησιμοποιήσω την λέξη της νοσηλεύτριας, ανησυχώ σφόδρα, γιατί οι λόγοι που στον σημερινό μας Κόσμο κάνουν τα μάτια των παιδιών να χαμογελούν όλο και λιγοστεύουν, σε αντίθεση με τις αιτίες που μετατρέπουν το παιδικό βλέμμα σε απλανές και ανέκφραστο. Αυτές, αλοίμονο για όλους μας, συνεχώς αυξάνουν κάνοντας τα αγέλαστα παιδικά μάτια να φαντάζουν αδειανά κοιτώντας στο κενό ,όπως του μικρού Σύρου. Του Ομράν Ντακνις από το μαρτυρικό Χαλέπι.

Δ.Α.Μ.